Mesalazyna, Mesalazinum - Zastosowanie, działanie, opis

Mesalazyna jest produktem rozkładu sulfasalazyny. Substancja jest stosowana jako lek łagodzący dolegliwości w niektórych chorobach przewodu pokarmowego, które przebiegają ze stanem zapalnym. Mesalazyna jest stosowana między innymi we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego (łagodnej lub umiarkowanej postaci) oraz chorobie Leśniowskiego–Crohna (w fazie ostrej lub remisji choroby).

Mesalazynę stosuje się doustnie i doodbytniczo.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Podanie doustne:

Zaleca się przyjmować substancję 1 godzinę przed posiłkiem.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 1,5 g do 4 g.

Podanie doodbytnicze:

Zaleca się stosować substancję przed snem, aby mogła działać przez całą noc.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 1 g.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na salicylany, ciężkie zaburzenia czynności nerek oraz wątroby, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, a także skaza krwotoczna. 

Po 14 dniach od rozpoczęcia leczenia, a następnie 2–3 razy w odstępach 4–tygodniowych, zaleca się wykonywać badania krwi (morfologia z rozmazem, parametry czynnościowe wątroby, stężenie kreatyniny w surowicy krwi).

Mesalazynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.

Mesalazyny nie należy podawać pacjentom z zaburzeniami czynności nerek. Jesli w czasie terapii dojdzie do pogorszenia się czynności nerek, można podejrzewać wystąpienie działania nefrotoksycznego mesalazyny.

Mesalazynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobami płuc.

Mesalazyna powinna zostać odstawiona jeśli wystąpią ostre objawy nietolerancji: skurcze w obrębie jamy brzusznej, gorączka, ciężkie bóle głowy, ostry ból brzucha, wysypka.

Stosowanie obu substancji jednocześnie zwiększa ryzyko zmniejszenia wydolności nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acyklowir (Acyclovir)	przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy

Stosowanie obu substancji jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych metotreksatu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Metotreksat (Methotrexate)	antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)

Jednoczesne, doustne zażywanie substancji może skutkować nasileniem ich działań niepożądanych, a zwłaszcza upośledzeniem funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Stosowanie obu substancji równocześnie może zwiększać ryzyko wystąpienia krwawień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Jednoczesne, doustne zażywanie substancji może skutkować nasileniem ich działań niepożądanych, a zwłaszcza upośledzeniem funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Jednoczesne, doustne zażywanie substancji może skutkować nasileniem ich działań niepożądanych, a zwłaszcza upośledzeniem funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Jednoczesne, doustne zażywanie substancji może skutkować nasileniem ich działań niepożądanych, a zwłaszcza upośledzeniem funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Jednoczesne, doustne zażywanie substancji może skutkować nasileniem ich działań niepożądanych, a zwłaszcza upośledzeniem funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Stosowanie obu substancji jednocześnie zwiększa ryzyko uszkodzenia błony śluzowej żołądka.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Triamcynolon (Triamcinolone)	glikokortykosteroidy

Stosowanie obu substancji jednocześnie może zmniejszać skuteczność działania przeciwzakrzepowego warfaryny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Warfaryna (Warfarin)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Stosowanie obu substancji jednocześnie może powodować upośledzenie funkcji nerek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tenofowir (Tenofovir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy

Stosowanie obu substancji równocześnie może zwiększać ryzyko wystąpienia krwawień.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tiklopidyna (Ticlopidine)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Mesalazyna może nasilać działanie przeciwcukrzycowe glibenklamidu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Glibenklamid (Glibenclamide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Stosowanie obu substancji jednocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe gliklazydu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe glikwidonu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Glikwidon (Gliquidone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie przeciwcukrzycowe glimepirydu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Stosowanie obu substancji równocześnie może nasilać działanie glipizydu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Możliwość nasilenia działania supresyjnego na szpik kostny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Azatiopryna (Azathioprine)	inne leki immunosupresyjne

Możliwość nasilenia działania supresyjnego na szpik kostny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Merkaptopuryna (Mercaptopurine)	antymetabolity, analogi puryn

Możliwość nasilenia działania supresyjnego na szpik kostny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tioguanina (Tioguanine)	antymetabolity, analogi puryn

Możliwość osłabienia działania tuberkulostatycznego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin))	antybiotyki - INNE

Możliwość osłabienia działania diuretycznego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Spironolakton (Spironolactone)	leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu

Możliwość osłabienia działania diuretycznego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Furosemid (Furosemide)	leki moczopędne, diuretyk - pętlowe

Mesalazyna nie powoduje objawów wpływających na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Dane kliniczne dotyczące stosowania mesalyzyny przez kobiety w ciąży są niewystarczające. U ograniczonej liczby kobiet, które przyjmowały mesalazynę w tym okresie, nie stwierdzono szkodliwego wpływu na przebieg ciąży. W jednym przypadku opisano niewydolność nerek u noworodka. Kobieta, która urodziła dziecko, przyjmowała substancję w czasie ciąży, w dużych dawkach (2–4 gramy, doustnie). Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego lub pośredniego wpływu na przebieg ciąży. Mesalazyna powinna być stosowana w okresie ciąży tylko wówczas, jeśli spodziewane korzyści przeważają nad potencjalnym ryzykiem.

Niewielkie ilości mesalazyny i kwasu N–acetylko–5–aminosalicylowego są obecne w mleku matki. Dane dotyczące stosowania substancji u kobiet w okresie laktacji są ograniczone. W związku z tym nie można wykluczyć wystąpienia reakcji nadwrażliwości u niemowląt (biegunka). Mesalazyna powinna być stosowana w okresie laktacji tylko wówczas, jeśli spodziewane korzyści przeważają nad potencjalnym ryzykiem.

Bardzo rzadko zgłaszano przypadki odwracalnej oligospermii, czyli obniżonej liczby plemników. Brak danych na temat wpływu mesalazyny na płodność u kobiet.

Podanie doodbytnicze: rzadko występują bóle i zawroty głowy, zapalenie mięśnia sercowego, ból brzucha, biegunka, wzdęcia, nudności i wymioty. Bardzo rzadko natomiast zgłaszane są: zaburzenia hematologiczne, reakcje nadwrażliwości, neuropatia obwodowa, alergiczne i zwłóknieniowe reakcje płuc, zapalenie wątroby, zatrzymanie żółci, zaburzenia czynności wątroby, ostre zapalenie trzustki, niewydolność nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek, przemijająca oligospermia, bóle mięśni i stawów, łysienie.

Dane dotyczące przypadków przedawkowania są bardzo ograniczone. Istnieją doniesienia o umyślnych samobójstwach z użyciem wysokich dawek mesalazyny, jednakże nie wykazano na tej podstawie, aby substancja działała toksycznie w obrębie wątroby i nerek.

Mechanizm działania mesalazyny nie jest w pełni poznany. Na podstawie badań in vitro sugeruje się, że jej działanie przeciwzapalne związane jest z hamowaniem cyklicznej oksygenazy i oksygenazy lipidowej. Ponadto substancja ma wpływ na stężenie prostaglandyny w błonie śluzowej jelit. Mesalazyna wychwytuje także wolne rodniki.

Największe wchłanianie mesalazyny odbywa się w odcinkach bliższych, a najmniejsze w odcinkach dalszych jelit.

Mesalazyna wiąże się z białkami osocza w 43%, natomiast kwas N–acetylo–5–aminosalicylowy w 78%.

Mesalazyna jest metabolizowana w błonie śluzowej jelit i wątrobie do kwasu N–acetylo–5–aminosalicylowego, który jest farmakologicznie nieczynny. Część mesalazyny jest acetylowana przez bakterie jelita grubego.

Mesalazyna i jej metabolity wydalane są głownie z kałem, z moczem (20%–50%) oraz w mniejszej części z żółcią. Wydalanie przez nerki obejmuje głównie kwas N–acetylo–5–aminosalicylowy.