Lewometadon, Levomethadone - Zastosowanie, działanie, opis

Lewometadon jest wskazany do leczenia uzależnienia od opioidów w połączeniu z odpowiednią psychoterapią.

Lewometadon występuje w postaci roztworu doustnego. Można go przyjmować w postaci dostarczonej przez producenta lub w postaci rozcieńczenia wodą, sokiem pomarańczowym lub syropem malinowym.  Roztwór występuje w postaci butelek o objętości 60 i 100 ml. Aby odmierzyć pożądaną ilość leku należy zamocować pipetę dołączoną do opakowania na adapterze, następnie butelkę obrócić do góry dnem, przed odłączeniem pipety od butelki należy ją odwrócić  dnem do dołu, co sprawi, że nadmiar pobranej ilości wleje się z powrotem do butelki.

Dawka stosowana w leczeniu jest zależna od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby) i jest ustalana indywidualnie dla pacjenta na podstawie wyżej wymienionych czynników, dążąc do uzyskania jak najmniejszej dawki podtrzymującej. Jeśli jest możliwość zaleca się podawanie leku w postaci doustnego płynu w specjalnych placówkach medycznych. W celu zapobiegania przedawkowania leku początkowo podaje się 15-45 mg na dobę pierwszego dnia leczenia. Dawka jest dostosowana według subiektywnych odczuć pacjenta. W kolejnych dniach dawka dobowa to 5-10 mg. Dawkę podtrzymującą osiąga się po 1-6 dniach i wynosi zazwyczaj 60mg lewometadonu, jednak w wyjątkowych sytuacjach może zostać ona zwiększona.

Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest nadwrażliwość na lewometadon. Lek jest przeciwwskazany w przypadku depresji oddechowej, chorób obturacyjnych układu oddechowego, pacjentów uzależnionych od leków nieopioidowych oraz dzieci i młodzieży poniżej 18 lat.

Lewometadon należy ostrożnie stosować w okresie ciąży i karmienia piersią, ponadto przy zmniejszonej świadomości, przy równoczesnym stosowaniu substancji działających hamująco na ośrodkowy układ nerwowy i układ oddechowy. Dodatkowo wymaga się ostrożności w stanach chorobowych, w których należy unikać depresji oddechowej, przy umiarkowanych do ciężkich zaburzeniach ośrodka oddechowego i oddychania, zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym, niedociśnieniu tętniczym w przypadku hipowolemii, przy rozroście gruczołu krokowego z zatrzymaniem moczu. Ponadto przy zapaleniu trzustki, zaburzeniach dróg żółciowych, niedrożności i stanach zapalnych jelit, przy guzie chromochłonnym, niedoczynności tarczycy bradykardii, wydłużonym odstępie QT, zaburzeniach gospodarki elektrolitowej (hipokaliemia) oraz terapii lekami przeciwarytmicznymi klasy I i III.

Lewometadon należy stosować ostrożnie w przypadku pacjentów z astmą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub sercem płucnym oraz u pacjentów ze zmniejszoną rezerwą oddechową, występującym w przeszłości zaburzeniem czynności oddechowej, hipoksją, hiperkapnią. W wyżej wymienionych przypadkach zastosowanie lewometadonu, pomimo standardowych dawek terapeutycznych może prowadzić do zmniejszenia czynności ośrodka oddechowego, przy jednoczesnych zwiększeniu oporu oddechowego aż do wystąpienia bezdechu. Dodatkowo może dojść do zaostrzenia objawów astmy, pojawienia się wysypek skórnych i zmiany liczby krwinek.

Stosowanie lewometadonu może skutkować uzależnieniem. Odstawienie leku po kilkukrotnym podaniu, bądź w przypadku osób uzależnionych od opioidów, czy jednocześnie przyjmujących nalokson, naltrekson skutkuje wystąpieniem objawów odstawienia.

Niektóre grupy pacjentów wymagają szczególnych środków ostrożności. Należą do nich pacjenci z grup szczególnego ryzyka, dlatego należy rozważyć hospitalizację w przypadku pacjentów, którzy w niekontrolowany sposób przyjmują leki i wykazują wysoce szkodliwe zachowania.

Pod stała opieką lekarską powinni być pacjenci z objawami zespołu ostrego brzucha, ponieważ terapia substytucyjna może mieć wpływ na zamaskowanie rozpoznania i przebiegu klinicznego choroby.

Równoczesne stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy (MAO): iproniazyd, fenelzyna, selegilina, moklobemid jest przeciwwskazane łącznie z lewometadonem. Jeśli zachodzi konieczność zastosowanie wyżej wymienionych leków jednocześnie należy zachować minimum dwutygodniowy odstęp od ostawienia tych leków. Ponadto nie można stosować lewometadonu podczas jednoczesnego stosowania opioidowych antagonistów (nalokson, naltrekson) lub innych agonistów opioidowych (petydyna, fentanyl, metadon) lub agonistów - antagonistów (pentazocyna, buprenorfina), za wyjątkiem leczenia po przedawkowaniu.

Stosowanie obu leków jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alfuzosyna (Alfuzosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Azytromycyna (Azithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Bedakilina (Bedaquiline)	substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Bosutinib (Bosutinib)	inhibitory kinazy białkowej
Cerytynib (Ceritinib)	inhibitory kinazy białkowej
Erybulina (Eribulin)	inne leki przeciwnowotworowe
Formoterol (Formoterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Goserelina (Goserelin)	inne leki hormonalne
Idarubicyna (Idarubicin)	antybiotyki cytostatyczne
Indakaterol (Indacaterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Indapamid (Indapamide)	sulfonamidy
Klomipramina (Clomipramine)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Lapatynib (Lapatinib)	inne leki przeciwnowotworowe
Lewofloksacyna (Levofloxacin)	fluorochinolony
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin)	fluorochinolony
Ondansetron (Ondansetron)	setrony - antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3
Panobinostat (Panobinostat)	inne leki przeciwnowotworowe
Piperachina (Piperaquine)	substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania
Rylpiwiryna (Rilpivirine)	nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sunitynib (Sunitinib)	inne leki przeciwnowotworowe
Trimetoprim (Trimethoprim)	sulfonamidy i trimetoprim
Wemurafenib (Vemurafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Enkorafenib (Encorafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Rybocyklib (Ribociclib)	inhibitory kinazy białkowej
Wilanterol (Vilanterol)	agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych

W czasie jednoczesnego stosowania tych leków możesz odczuwać nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją i wykonaniem zamierzonych ruchów. Mogą również wystąpić zaburzenia oddychania.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksepina (Doxepin)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Fentanyl (Fentanyl)	agoniści receptora opioidowego
Petydyna (Pethidine)	agoniści receptora opioidowego
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Stosowanie obu leków jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia ich działań niepożądanych: zaburzeń rytmu serca, sztywności mięśni, drgawek, wysokiej gorączki, pobudzenia, zlewnych potów.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Linezolid (Linezolid)	inne leki przeciwbakteryjne
Moklobemid (Moclobemide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Rasagilina (Rasagiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Stosowanie obu leków jednocześnie może powodować nadmierne uspokojenie, zaburzenia świadomości, senność, zaburzenia oddychania. Wzrasta też ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Trazodon (Trazodone)	SARI - selektyne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dodatkowo blokujące receptor dla serotoniny

Stosowanie obu leków jednocześnie prowadzi do nasilenia działania lewometadonu i może spowodować nadmierne uspokojenie, zaburzenia świadomości, senność, zaburzenia oddychania, spadek ciśnienia krwi, zwężenia źrenicy.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony
Erytromycyna (Erythromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Itrakonazol (Itraconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Ketokonazol (Ketoconazole)	przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Klarytromycyna (Clarithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy

Jednoczesne stosowanie tych leków prowadzi do nasilenia działania eliglustatu i jego objawów niepożądanych. Najczęściej są to: nudności, biegunka, ból brzucha, wzdęcia, ból głowy, omdlenie, ból stawów. Wzrasta także ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Eliglustat (Eliglustat)	VARIA / INNE

W czasie jednoczesnego stosowania tych leków możesz odczuwać nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, trudności z koncentracją, myśleniem, oceną sytuacji. Wzrasta też ryzyko wystąpienia drgawek, wymiotów, kołatania serca, pobudzenia.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Tramadol	agoniści receptora opioidowego

Stosowanie obu leków jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca. Ponadto wystąpić może nadmierne uspokojenie, senność, trudności z koncentracją, myśleniem, wykonaniem zamierzonych ruchów.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Apomorfina (Apomorphine)	agoniści receptorów dopaminowych
Chlorpromazyna (Chlorpromazine)	neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Klobazam (Clobazam)	BZD - benzodiazepiny
Wenlafaksyna (Venlafaxine)	SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory

Stosowanie obu leków równocześnie może spowodować zarówno osłabienie jak i nasilenie działania lewometadonu. Wzrasta ryzyko wystąpienia jego objawów niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Boceprewir (Boceprevir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Darunawir (Darunavir)	inhibitory proteazy HIV
Deksametazon (Dexamethasone)	glikokortykosteroidy
Efawirenz (Efavirenz)	nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Elwitegrawir (Elvitegravir)	inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy

Stosowanie obu leków równocześnie prowadzi do osłabienia działania lewometadonu, a tym samym zmniejszenia jego skuteczności w leczeniu bólu lub uzależnienia od narkotyków. Działanie leku może być silniejsze i zwiększa się ryzyko wystąpienia jego objawów niepożądanych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bosentan (Bosentan)	antagoniści receptora endoteliny ETA
Budezonid (Budesonide)	glikokortykosteroidy
Dabrafenib (Dabrafenib)	inhibitory kinazy białkowej
Eslikarbazepina (Eslicarbazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe

Stosowanie obu leków równocześnie prowadzi do osłabienia działania lewometadonu, a tym samym zmniejszenia jego skuteczności w leczeniu bólu lub uzależnienia od narkotyków.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Fludrokortyzon (Fludrocortisone)	mineralokortykosteroidy
Fosamprenawir (Fosamprenavir)	inhibitory proteazy HIV
Hydrokortyzon (Hydrocortisone)	glikokortykosteroidy
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Metyloprednizolon (Methylprednisolone)	glikokortykosteroidy
Prednizolon (Prednisolone)	glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone)	glikokortykosteroidy
Rufinamid (Rufinamide)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Somatostatyna (Somatostatin)	somatostatyny i analogi

Podczas terapii lewometadonem nie należy spożywać napojów alkoholowych.

Lewometadon znacznie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn potencjalnie niebezpiecznych, ze względu na występowanie zawrotów głowy i zmniejszoną czujność. Pacjenci poddani terapii lewometadonem powinni powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn potencjalnie niebezpiecznych.

Stosowanie leku może zaburzać wyniki testów antydopingowych, dając pozytywne wyniki.

Stosowanie lewometadonu w czasie ciąży może odbywać się tylko i wyłącznie w określonych przypadkach i pod ścisłą opieką medyczną, najlepiej w wyspecjalizowanym ośrodku medycznym. Lek przenika przez łożysko. Długotrwałe jego stosowanie w okresie ciąży może skutkować wykształceniem się tolerancji i uzależnieniem płodu. Mogą również pojawić się objawy odstawienia, depresja oddechowa, niska masa ciała u dziecka.

Dostępne wyniki badań przeprowadzone na zwierzętach wykazują szkodliwy wpływ na reprodukcję, jednak stosowanie lewometadonu nie było powiązane z wystąpieniem wrodzonych wad rozwojowych.

Lewometadon przenika do mleka matki w niewielkim stężeniu, a jego wartości zwiększają się w mleku ludzkim w ciągu pierwszych 30 dni. Nie zaleca się przyjmowania lewometadonu lecz jeżeli korzyść przewyższa ryzyko zażywania lewometadonu decyzję o leczeniu podejmuje lekarz. Dawka podanego leku powinna być jak najniższa, a niemowlę poddane obserwacji.

Dostępne wyniki badań in vitro i in vivo prowadzone na szczurach i myszach pod kątem działania mutagennego i rakotwórczego wykazały sprzeczne wnioski, jednak bez działania rakotwórczego.

Jeśli biorąc pod uwagę toksyczność reprodukcyjną to lewometadon nie został całkowicie zbadany. Na podstawie dostępnych informacji stwierdza się, że u szczurów podawanie metadonu przez 5 dni prowadziło do zmniejszenia masy prostaty, pęcherzyków nasiennych i jąder, natomiast u potomstwa samców zaobserwowano zwiększoną umieralność. W przypadku potomstwa samic szczurów uzależnionych od metadonu pojawiało się opóźnienie rozwoju mózgu, mniejsza masa urodzeniowa oraz zwiększona śmiertelność, dodatkowo doustne podawanie metadonu szczurom między 14 a 19 dniem ciąży prowadziło do zmniejszenia stężenia testosteronu we krwi potomstwa płci męskiej.

Lewometadon nie wpływa na płodność u kobiet, u mężczyzn natomiast spada poziom testosteronu w surowicy i zmniejsza się znacznie objętość ejakulatu i ruchliwość plemników.

Na przedawkowanie lewometadonu szczególnie narażone są osoby należące do grupy nietolerujących leków opioidowych. Można zaliczyć do niej dzieci, w przypadku których nawet minimalne podane dawki mogą wywołać zatrucie. W kwestii osób nietolerujących opioidów może pojawić się uczucie wesołości, zaburzona zdolność koncentracji oraz zawroty głowy podczas stania.

Przedawkowanie lewometadonu objawia się również depresją oddechową, nadmierną sennością, zmniejszoną świadomością, śpiączką. Dodatkowo może dojść do zwężenia źrenic, zwiotczenia mięśni szkieletowych, skóra staje się zimna i wilgotna, pojawia się bradykardia i niedociśnienie tętnicze. W przypadkach ciężkich może nastąpić zatrzymanie oddychania, niewydolność krążenia, zatrzymanie akcji serca i zgon. Warto zaznaczyć, iż zaobserwowano przypadki hipoglikemii.

Działanie lewometadonu w leczeniu uzależniania od opioidów opiera się na dwóch mechanizmach działania. Po pierwsze lek jako syntetyczny agonista receptorów opioidowych wykazuje działanie podobne do morfiny, które hamuje objawy odstawienne u osób uzależnionych. Po drugie długotrwałe stosowanie leku w terapii substytucyjnej może prowadzić do tolerancji, która blokuje działanie pozajelitowo podanych opioidów.

Po podaniu doustnym lek ulega szybkiemu wchłanianiu, a jego całkowita biodostępność wynosi około 82%. Po podaniu 30 mg dobowo stężenie leku w stanie równowagi w osoczu jest osiągane po 4-5 dniach.

Lewometadon charakteryzuje się dużą objętością dystrybucji, co skutkuje kumulacją wysoce lipofilnej substancji w znacznych ilościach w tkankach obwodowych, tłuszczu, mięśniach i skórze. Jeśli chodzi o wiązanie z białkami osoczu to jest ono na poziomie 85%, głównie z alfa- glikoproteiną i albuminą.

Na podstawie dostępnych danych wykazano obecność 32 metabolitów lewometadonu. Zaledwie 2 % przyjętej doustnej dawki leku stanowią metabolity farmakologicznie czynne. Lewometadon i jego metabolity kumulują się głównie w płucach, wątrobie, nerkach, śledzionie i mięśniach.

Lewometadon i jego metabolity wydalane są głównie przez nerki i z żółcią. Po podaniu dawek większych niż 160 mg około 60% jest wydalane w postaci niezmienionej poprzez nerki, a 10-45% odzyskanej dawki wydalane jest z żółcią.