Amitryptylina, Amitriptylinum - Zastosowanie, działanie, opis

Amitryptylina jest trójpierścieniowym lekiem przeciwdepresyjnym. Stosowana w terapii depresji  u osób dorosłych, również wymagających dodatkowego działania uspokajającego. Amitryptylinę wykorzystuje się do zapobiegania atakom migreny oraz do leczenia innych przewlekłych bólów głowy. Związek jest  także stosowany w terapii bólu neuropatycznego. U dzieci powyżej 6 roku życia substancję wykorzystuje się do leczenia moczenia nocnego, po wykluczeniu przyczyn pochodzenia organicznego.

Amitryptylina jest także wykorzystywana w terapii (wskazania pozarejestracyjne/off-label):

• neuropatii cukrzycowej;
• zaburzeń snu;
• nadmiernej pobudliwości;
• fibromialgii;
• zespołu jelita drażliwego.

Stosowana dawka amitryptyliny w leczeniu, zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Amitryptylinę zwykle przyjmuje się wieczorem (ze względu na działanie uspokajająco-nasenne), niezależnie od posiłków. Dawki leku zwiększa się stopniowo do uzyskania optymalnych efektów leczenia. Zalecany czas terapii w przypadku leczenia depresji wynosi nie krócej  niż sześć miesięcy.

Zwykle stosowane dawki dobowe u osób dorosłych: 50 mg do 100 mg, maksymalna dawka dobowa wynosi 200 mg. U osób powyżej 65 roku życia zwykle stosuje się od 25 mg do 75 mg na dobę, ze względu na większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. W grupie pacjentów starszych efekt leczniczy amitrypytliny można uzyskać przy użyciu dawek niższych o połowę w stosunku do tych stosowanych u młodych dorosłych.

U osób z niewydolnością wątroby, dawka początkowa amitryptyliny powinna być niższa od standardowej. Pacjenci z nadczynnością tarczycy lub leczeni hormonami tarczycy wymagają indywidualnego schematu dawkowania amitryptyliny.

Zwykle stosowane dawki dobowe u dzieci powyżej 6 roku życia: od 10 do 20 mg, u dzieci starszych (od 11 roku życia), do 50 mg na dobę.

Amitryptyliny nie należy stosować w przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości na substancję oraz przy nadwrażliwości na leki z grupy benzodiazepin.

Przeciwwskazaniem do stosowania amitryptyliny jest także:

• wiek poniżej 6 roku życia;
• ciężka niewydolność wątroby;
• świeżo przebyty zawał serca jak również zaburzenia rytmu serca lub choroba wieńcowa;
• stan pobudzenia maniakalnego;
• porfiria.

Pacjentów mających myśli samobójcze oraz przejawiających zachowania samobójcze (zwłaszcza przed 25 rokiem życia) należy ściśle obserwować podczas leczenia amitryptyliną, szczególnie w pierwszym okresie terapii, gdy nie osiągnięto jeszcze pełnego efektu terapeutycznego. Niepokojące zmiany w zachowaniu pacjentów należy jak najszybciej zgłaszać lekarzowi prowadzącemu.

U osób z chorobą efektywną dwubiegunową może dojść do nasilenia fazy manii podczas leczenia amitryptyliną, zaś u pacjentów chorych na schizofrenię mogą zaostrzyć się objawy paranoidalne.

Amitryptylina może powodować większą ilość napadów padaczkowych. U osób cierpiących na padaczkę może okazać się konieczne zwiększenie  dawek leków przeciwpadaczkowych.

U osób poddanych terapii elektrowstrząsami nie powinno się stosować amitryptyliny ze względu na wzrost powikłań związanych z tą metodą leczenia.

Ze względu na działanie cholinolityczne amitryptyliny należy zachować ostrożność  podczas stosowania substancji u pacjentów cierpiących na problemy z oddawaniem moczu (w tym również na przerost gruczołu krokowego), jaskrą oraz zaburzonym pasażem jelitowym. Amitryptylina może nasilać objawy wyżej wymienionych chorób.

Pacjenci z zaburzeniami kardiologicznymi, stosujący amitryptylinę powinni zachować ostrożność, gdyż substancja może nasilać zaburzenia sercowo-naczyniowe.

Osoby z nadczynnością tarczycy lub leczenie hormonami tarczycy są bardziej wrażliwe na leczenie amitryptyliną i konieczne jest indywidualne dostosowanie dawek leku.

Pacjenci z zaburzoną funkcją wątroby mogą rozwiniąć stan kumulacji amitryptyliny w organizmie prowadzącego do nasilenia się działań niepożądanych lub pojawienia się objawów toksyczności. U tych osób należy rozważyć możliwość zmniejszenia dawek amitryptyliny.

Ze względu na występowanie interakcji między amitryptyliną a alkoholem, powinno się rozważyć rozpoczęcie leczenia tym antydepresantem u pacjentów z alkoholizmem.

Amitryptylina może wpływać na krzepliwość krwi, należy poinformować o przyjmowaniu leków przed zabiegiem operacyjnym.

Nagłe odstawienie amitryptyliny, szczególnie po długim okresie stosowania substancji, może skutkować pojawieniem się wielu działań niepożądanych, zaleca się stopniowe odstawianie leku.

Przeciwwskazaniem do stosowania amitryptyliny jest jednoczesne przyjmowanie inhibitorów MAO (w tym także moklobenidu), bądź przyjmowanie tej grupy leków w ciągu ostatnich 14 dni. Łączenie amitryptyliny z inhibitorami MAO grozi wystąpieniem zespołu serotoninowego, stanowiącego zagrożenie dla zdrowia i życia.

Zespół serotoninowy rozwija się pod wpływem nadmiernej kumulacji w ośrodkowym układzie nerwowym. Do jego objawów m. in. zalicza się:

• ból głowy;
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi;
• tachykardię;
• halucynacje;
• splątanie;
• nudności;
• wymioty;
• drżenie mięśni;
• drgawki;
• nadmierne pocenie.

Łączenie leków z tej samej grupy terapeutycznej. Wzrost ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, w tym zespołu serotoninowego oraz nasilenia się objawów cholinolitycznych (jaska, zaparcia, suchość błon śluzowych, zatrzymanie moczu).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksepina (Doxepin)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Klomipramina (Clomipramine)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Opipramol (Opipramol)	TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

Wzrost kumulacji serotoniny w organizmie. Wzrost ryzyka wystąpienia zespołu serotoninowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Almotryptan (Almotriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Dekstrometorfan (Dextromethorphan)	substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo
Dihydroergotamina (Dihydroergotamine)	inne substancje przeciwmigrenowe
Duloksetyna (Duloxetine)	SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Eletryptan (Eletriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Ergotamina (Ergotamine)	alkaloidy sporyszu
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna (Fluoxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluwoksamina (Fluvoxamine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Frowatryptan (Frovatriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Milnacypran (Milnacipran)	SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Moklobemid (Moclobemide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Naratryptan (Naratriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Paroksetyna (Paroxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Rasagilina (Rasagiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Ryzatryptan (Rizatriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Sertralina (Sertraline)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Sumatryptan (Sumatriptan)	tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Tramadol	agoniści receptora opioidowego
Trazodon (Trazodone)	SARI - selektyne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dodatkowo blokujące receptor dla serotoniny
Wenlafaksyna (Venlafaxine)	SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Wortioksetyna (Vortioxetine)	substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania

Wzrost ryzyka wystąpienia delirium.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Disulfiram (Disulfiram)	substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu

Wzrost ryzyka wystąpienia nadmiernego uspokojenia, senności.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Deksibuprofen (Dexibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Diklofenak (Diclofenac)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Wzrost ryzyka wystąpienia nadmiernego uspokojenia, senności zaburzeń koncentracji i koordynacji. Możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alprazolam (Alprazolam)	BZD - benzodiazepiny
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe
Apomorfina (Apomorphine)	agoniści receptorów dopaminowych
Buprenorfina (Buprenorphine)	substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe
Buspiron (Buspirone)	leki przeciwlękowe wpływające na przekaźnictwo serotoninergiczne
Diazepam (Diazepam)	BZD - benzodiazepiny
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine)	agoniści receptora opioidowego
Etosuksymid (Ethosuximide)	leki przeciwpadaczkowe - blokery kanałów wapniowych
Fentanyl (Fentanyl)	agoniści receptora opioidowego
Fenytoina (Phenytoin)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Karbamazepina (Carbamazepine)	leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Klonazepam (Clonazepam)	leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Klozapina (Clozapine)	neuroleptyki atypowe
Kodeina (Codeine)	agoniści receptora opioidowego
Kwas walproinowy (Valproic acid)	inne leki przeciwpadaczkowe
Lewometadon (Levomethadone)	agoniści receptora opioidowego
Metadon (Methadone)	agoniści receptora opioidowego
Oksykodon (Oxycodone)	agoniści receptora opioidowego
Pregabalina (Pregabalin)	leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Rysperydon (Risperidone)	neuroleptyki atypowe
Sertindol (Sertindole)	neuroleptyki atypowe
Sulpiryd (Sulpiride)	neuroleptyki klasyczne - pochodne benzamidu
Zaleplon (Zaleplon)	niebenzodiazepinowe leki nasenne
Zopiklon (Zopiclone)	niebenzodiazepinowe leki nasenne
Zyprazydon (Ziprasidone)	neuroleptyki atypowe
Haloperidol (Haloperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Wzrost ryzyka wystąpienia przegrzania (podwyższona temperatura, zmniejszone pocenie się, możliwość drgawek).

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Topiramat (Topiramate)	inne leki przeciwpadaczkowe
Zonisamid (Zonisamide)	inne leki przeciwpadaczkowe

Wzrost ryzyka wystąpienia drgawek.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Atomoksetyna (Atomoxetine)	substancje psychostymulujące i nootropowe
Bencyklan (Bencyclane)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Osłabienie skuteczności działania leków stosowanych w terapii Alzheimera.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Donepezil (Donepezil)	inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy
Memantyna (Memantine)	antagoniści receptora NMDA
Rywastygmina (Rivastigmine)	inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy

Osłabienie skuteczności działania leków stosowanych w terapii przerostu gruczołu krokowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Alfuzosyna (Alfuzosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Doksazosyna (Doxazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Tamsulozyna (Tamsulosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Terazosyna (Terazosin)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych

Wzrost ryzyka nasilenia się działania cholinolitycznego. Mogą wystąpić: zaburzenia widzienia, suchość w ustach, nudności, wymioty, zatrzymanie moczu, splątanie, duszność.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Biperyden (Biperiden)	antagoniści receptora muskarynowego
Pramipeksol (Pramipexole)	agoniści receptorów dopaminowych
Ropinirol (Ropinirole)	agoniści receptorów dopaminowych

Wzrost ryzyka nasilenia się działania cholinolitycznego i przeciwhistamoniwego. Mogą wystąpić: zaburzenia widzienia, suchość w ustach, nudności, wymioty, zatrzymanie moczu, splątanie, duszność, nadmierne uspokojenie, senność, zawroty głowy, wzrost apetytu, przyrost masy ciała.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Antazolina (Antazoline)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Deksbromfeniramina (Dexbrompheniramin)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Difenhydramina (Diphenhydramine)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Dimenhydrynat (Dimenhydrinate)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Dimetynden (Dimetindene)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym

Wzrost ryzyka wystąpienia podrażnienia przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorek potasu (Potassium chloride)	związki potasu

Możliwość nasilenia działania oraz wzrostu działań niepożądanych desmopresyny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Desmopresyna (Desmopressin)	wazopresyna i analogi

Możliwość nasilenia działania leków przeciwcukrzycowych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glibenklamid (Glibenclamide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Wzrost ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Warfaryna (Warfarin)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Przyśpieszenie metabolizmu amitryptyliny, osłabienie jej działania.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital)	inne leki przeciwpadaczkowe
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin))	antybiotyki - INNE

Spowolnienie metabolizmu amitryptyliny, nasilenie jej działania.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyzapryd (Cisapride)	substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania
Flukonazol (Fluconazole)	przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Ketokonazol (Ketoconazole)	przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Rytonawir (Ritonavir)	inhibitory proteazy HIV

Możliwość nasilenia działania oraz wzrostu ryzyka działań niepożądanych amitryptyliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewotyroksyna (Levothyroxine (sodium))	hormony tarczycy

Osłabienia skuteczności leków przeciw nadciśnieniu działających ośrodkowo.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klonidyna (Clonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Metyldopa (Methyldopa)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Rylmenidyna (Rilmenidine)	agoniści receptora imidazolowego

Możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca oraz skoków ciśnienia krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Adrenalina (Adrenaline)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Fenylefryna (Phenylephrine)	agoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Noradrenalina (Noradrenaline, norepinephrine)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych

Możliwość wystąpienia wahań ciśnienia tętniczego krwi oraz zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Betaksolol (Betaxolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Esmolol (Esmolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Karteolol (Carteolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Karwedilol (Carvedilol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metoprolol (Metoprolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol)	antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Pindolol (Pindolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sotalol (Sotalol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Tymolol (Timolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metipranolol (Metipranolol)	antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych

Możliwość wystąpienia zaburzeń ciśnienia krwi.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Azylsartan (Azilsartan medoxomil)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Benazepryl (Benazepril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Chinapryl (Quinapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Eprosartan (Eprosartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Fozynopryl (Fosinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Imidapryl (Imidapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Irbesartan (Irbesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Kandesartan (Candesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Lizynopryl (Lisinopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Losartan (Losartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Olmesartan (Olmesartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Peryndopryl (Perindopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ramipryl (Ramipril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Telmisartan (Telmisartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Trandolapryl (Trandolapril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Walsartan (Valsartan)	ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Zofenopryl (Zofenopril)	inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI

Możliwość wystąpienia wahań ciśnienia tętniczego krwi oraz zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Etomidat (Etomidate)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE
Ketamina (Ketamine)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE
Midazolam (Midazolam)	BZD - benzodiazepiny
Propofol (Propofol)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE
Remifentanyl (Remifentanil)	agoniści receptora opioidowego
Sufentanyl (Sufentanil)	substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE

Wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III
Azytromycyna (Azithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin)	fluorochinolony
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Erytromycyna (Erythromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Klarytromycyna (Clarithromycin)	antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Kwas pipemidynowy (Pipemidic acid)	chinolony - inhibitory gyrazy
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin)	fluorochinolony
Norfloksacyna (Norfloxacin)	fluorochinolony
Propafenon (Propafenone)	leki przeciwarytmiczne - klasa I
Werapamil (Verapamil)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy

Pokarmy bogate w błonnik takie jak np. owsianka, otręby, ziarna nasion itp. mogą zmniejszać wchłanianie amitryptyliny z przewodu pokarmowego.

Podczas terapii amitryptyliną nie należy spożywać soku grejpfrutowego. Przy jednoczesnym spożywaniu soku dochodzi do wielokrotnego zwiększenia stężenia amitryptyliny w surowicy krwi.

Podczas stosowania amitryptyliny nie powinno się spożywać alkoholu, gdyż nasila on depresyjne działanie leku na ośrodkowy układ nerwowy. Przy jednoczesnym stosowaniu alkoholu mogą wystąpić nadmierne uspokojenie, senność, zaburzenia równowagi i koncentracji.

Amitryptylina wywołuje senność, może także powodować zaburzenia koncentracji. Wywiera negatywny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Podczas terapii tą substancją nie zaleca się prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn.

Dym tytoniowy może zwiększać klirens amitryptyliny, powodując zmniejszenie stężenia leku we krwi. Przy rzucaniu palenia, (zwłaszcza jeśli wypalano dużą ilość papierosów) może okazać się konieczne zmniejszenie dawki amitryptyliny.

Amitryptylina może powodować nadwrażliwość skóry na światło słoneczne.

Podczas stosowania amitryptyliny może dojść do wahań stężeń cukru we krwi, co może powodować uzyskanie wyników fałszywie ujemnych bądź dodatnich w przypadku diagnozowania cukrzycy.

Stosowanie amitryptyliny podczas ciąży jest dopuszczalne, jeśli korzyści z leczenia dla matki przeważają nad potencjalnym ryzykiem zagrożenia wobec płodu. Terapia amitryptyliną w trakcie trwania ciąży, jest uważana za względnie bezpieczną. Dotąd nie zaobserwowano wzrostu ryzyka pojawienia się wad u zarodka/płodu podczas stosowania leku przez kobiety ciężarne (choć zgłaszano pojedyncze przypadki wystąpienia wad wrodzonych dzieci kobiet  leczonych amitryptyliną podczas ciąży).  Wzrost teratogenności po podaniu  amitryptyliny, zaobserwowano u zwierząt, jednakże stosowane dawki były wielokrotnie wyższe niż te wykorzystywane w terapii u ludzi.

Decyzję o stosowaniu amitryptyliny podczas ciąży podejmuje lekarz.

Amitryptylinę uważa się za substancję dozwoloną do stosowania podczas karmienia piersią. Stężenie leku w mleku kobiecym wynosi około 1% dawki zażytej przez matkę, a więc ilość amitryptyliny przyjęta przez dziecko w czasie karmienia jest minimalna (tak niska, że aż niewykrywalna we krwi oseska). Jednakże odnotowano przypadek dziecka, karmionego piersią, przez matkę stosującą amitryptylinę, u którego wystąpiło nadmierne uspokojenie. Objaw ustąpił gdy matka odstawiła lek i pojawił się ponownie gdy powróciła do terapii substancją. Amitryptylinę dopuszcza się do stosowania podczas laktacji gdy korzyści dla matki przewyższają ryzyko wystąpienia powikłań u płodu. Należy obserwować dziecko karmione mlekiem kobiety przyjmującej amitryptylinę.

Decyzję o stosowaniu amitryptyliny podczas karmienia piersią podejmuje lekarz.

Podczas stosowania amitryptyliny mogą wystąpić działania niepożądane, które obniżają libido oraz mają negatywny wpływ na przebieg stosunku seksualnego. W trakcie terapii amitryptyliną, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, istnieje możliwość pojawienia się zaburzeń hormonalnych takich jak: mlekotok, ginekomastia, zaburzenia miesiączkowania, które utrudniają zapłodnienie.

Efekt po przedawkowaniu amitryptyliny rozwija się szybko i stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Najbardziej niebezpieczne objawy przedawkowania pojawiają się ze strony układu sercowo-naczyniowego, należą do nich: wyraźny spadek ciśnienia tętniczego krwi, poważne zaburzenia rytmu serca oraz zastoinowa niewydolność serca. 

Wśród objawów przedawkowania amitryptyliny można wyróżnić także:

•  zaburzenia ruchów gałki ocznej oraz akomodacji;
• senność, omamy wzrokowe, zaburzenia koncentracji, dezorientacja;
• zaburzenia pracy jelit;
• spadek temperatury ciała;
• utrata przytomności, śpiączka, zaburzenia oddychania.

Amitryptylina należy do trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, będących nieselektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego monoamin.

Mechanizm działania amitryptyliny nie jest do końca poznany. Uważa się, że działanie przeciwdepresyjne substancji jest uwarunkowane przez nasilenie przekaźnictwa serotoninergicznego i noradrenergiczengo w ośrodkowym układzie nerwowym. Amitryptylina (tak jak pozostałe leki z grupy), blokuje receptory naturalnie wiążące serotoninę i noradrenalinę w zakończeniach komórek nerwowych. Inhibicja miejsc wiązania, powoduje wzrost stężenia serotoniny i noradrenaliny w przestrzeni między synapsami neuronów (między zakończeniami komórek nerwowych), co skutkuje uzyskaniem efektem przeciwdepresyjnego. 

Amitryptylina jako nieselektywny inhibitor, wiąże się  również z receptorami znajdującymi się poza centralnym układem nerwowym, w innych częściach organizmu. Właściwość ta odpowiada za dodatkowe efekty lecznicze substancji, ale też przyczynia się do wystąpienia wielu działań niepożądanych. Amitryptylina blokuje:

• receptory histaminowe, powodując uspokojenie, ale także nadmierną senność, zawroty głowy, wzrost masy ciała;
• receptory muskarynowe, powodując suchość błon śluzowych, zaparcia, problemy z oddawaniem moczu, zaburzenia widzenia;
• receptory adrenergiczne, powodując wahania ciśnienia tętniczego krwi oraz zaburzenia rytmu mięśnia sercowego.

Amitryptylina ma również zdolność do blokowania kanałów jonowych: sodowych, potasowych i NMDA w mózgowiu oraz na poziome rdzenia kręgowego. Wpływ substancji na przekaźnictwo noradrenergiczne oraz na powyższe kanały pozwala na wykorzystanie amitryptyliny w leczeniu bólu neuropatycznego, napięciowego bólu głowy oraz w profilaktyce migreny.

Amitryptylina dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, pokarm nie zaburza jej wchłaniania (oprócz dużej ilości błonnika). Maksymalne stężenie we krwi podlega zmienności międzyosobniczej i osiągane jest od 2 do 12 godzin po podaniu substancji. Amitryptylina podlega efektowi pierwszego przejścia w wątrobie (wstępne metabolizowanie substancji, tuż po wchłonięciu cząsteczki z jelit), w wyniku którego jej biodostępność ulega zmniejszeniu.

Amitryptylina wiąże się z białkami osocza w ponad 90%. Przenika przez barierę krew-mózg, a także przez łożysko i do mleka matki.

Amitryptylina metabolizowana jest w wątrobie, podlega również efektowi pierwszego przejścia (wstępne metabolizowanie substancji w wątrobie, tuż po wchłonięciu cząsteczki z jelit), w wyniku którego jej biodostępność ulega zmniejszeniu. Jej głównym aktywnym metabolitem jest nortryptylina, w większym stopniu nasilająca przekaźnictwo serotoninergiczne w ośrodkowym układzie nerwowym. Jej maksymalne stężenie w surowicy pojawia się po 8 do 24 godzin po przyjęciu amitryptyliny. Metabolizm amitryptyliny zachodzi przy udziale wielu enzymów wątrobowych. Jednym z nich jest izoforma cytochromu p-450, CYP2D6. U około 10% populacji dochodzi do osłabienia wydolności powyższego cytochromu, w wyniku czego zmniejsza się szybkość metabolizmu amitryptyliny w organizmie, co skutkuje nasileniem działań niepożądanych, a nawet pojawieniem się objawów toksyczności.

Amitryptylina i jej metabolity podlegają wydalaniu nerkowemu wraz z moczem, niewielka ilość usuwana jest z żółcią. Okres półtrwania amitryptyliny podlega zmnienności mięzyosobniczej i wynosi od 10 do 50 godzin. Podobnie jest dla jej aktywnego metabolitu, okres półtrwania noramitryptyliny mieści się w granicach od 20 do 100 godzin.