Klopamid, Clopamidum - Zastosowanie, działanie, opis

Substancja należy do diuretyków tiazydopodobnych, ma działanie moczopędnie, wywołuje zwiększone wydalanie wody z organizmu.

Wskazaniami do stosowania klopamidu jest leczenie nadciśnienia tętniczego (lek można stosować w monoterapii oraz w połączeniu z innymi substancjami). Związek ze względu na swoje działanie moczopędne przeciwdziała powstawaniu obrzęków, co jest wykorzystywanie w terapii niewydolności serca, wątroby czy nerek.

Związek stosuje się raz dziennie, rano po posiłku. Ze względu na jednostki chorobowe, w których lek jest wykorzystywany, terapia klopamidem jest długotrwała. Pełen efekt hipotensyjny związku pojawia się zwykle po 2 do 4 tygodni od rozpoczęcia leczenia.

Ilość podawanej substancji zależy od jednostki chorobowej oraz od ogólnego stanu pacjenta.

Zwykle przyjmowane dawki dobowe przez osoby dorosłe: od 10 mg do 60 mg.

Klopamid jest przeciwwskazany u osób, które wykazują nadwrażliwość na związek. Dodatkowo leku nie należy stosować:

• w przypadku ciąży i podczas karmienia piersią;
• przy występowaniu ciężkich zaburzeń funkcji nerek z wartością klirensu kreatyniny poniżej 30 ml/min, bezmoczu, a także ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek;
• gdy pacjent cierpi na ciężką niewydolność wątroby bądź jest w stanie śpiączki wątrobowej;
• przy współistniejącej hiperurykemii i dnie moczanowej;
• jeśli u pacjenta występują oporne na leczenia zaburzenia elektrolitowe takie jak hiponatremia i hipokaliemia oraz hiperkalcemia;
• w przypadku hipowolemii.

Podczas stosowania klopamidu mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości, należy przerwać leczenie, jeśli u pacjentów wystąpią niepokojące objawy, świadczące o nadwrażliwości na lek.

Klopamid może powodować uczulenie na światło słoneczne, dlatego osoby stosujące lek, powinny unikać nadmiernego opalania się.

U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek i wątroby, a także wśród seniorów, lek częściej niż u innych osób, może wywoływać zaburzania elektrolitowe, zwłaszcza hipokaliemię. Dlatego w tej grupie, należy kontrolować stężenia elektrolitów we krwi.

Związek zwiększa stężenie glukozy w krwi, pacjenci z cukrzycą mogą wymagać zwiększenia dawki leków przeciwcukrzycowych.

W trakcie terapii substancją może dojść do wzrostu kwasu moczowego we krwi, którego nadmiar prowadzi do rozwoju dny moczanowej, należy oznaczać stężenie moczanów u osób stosujących lek, oraz obserwować je pod kątem występowania objawów charakterystycznych dla dny (ból i obrzęk małych stawów).

Przyjmowanie suplementów wapnia lub bardzo częste spożywanie pokarmu bogatego w ten pierwiastek może nasilać hiperkalcemię wywołaną przez klopamid.

Ze względu na ryzyko pojawienia się hipokaliemii, w trakcie terapii klopamidem, zaleca się stosowanie diety bogatej w potas. 

Klopamid powoduje hiponatremię, w trakcie długotrwałego leczenia nie należy stosować diety o bardzo niskiej zawartości sodu.

Podczas stosowania klopamidu nie należy spożywać nadmiernej ilości alkoholu, gdyż może on nasilać zaburzenia elektrolitowe wywołane przez związek.

W trakcie terapii klopamidem, w szczególności na początku leczenia mogą wystąpić zawroty głowy oraz uczucie przemęczenia, które wywierają negatywny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn.

Podczas stosowania klopamidu może wystąpić nadwrażliwość na światło słoneczne. W trakcie terapii należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, gdyż istnieje ryzyko pojawienia się reakcji fotouczulających.

Klopamid przenika przez łożysko, może powodować zaburzenia elektrolitowe u kobiety ciężarnej i sprzyjać pojawieniu się zaburzeń u płodu. Substancja zwiększa również stężenie kwasu moczowego w płynie owodniowym, a także może doprowadzić do wystąpienia trombocytopenii u płodu w drugiej połowie ciąży.

Związek jest przeciwwskazany do stosowania podczas ciąży.

Nie wiadomo czy i w jakim stopniu klopamid przenika do mleka kobiecego. Ze względu na brak danych dotyczących stosowania leku w trakcie laktacji , w tym okresie zaleca się terapię innymi związkami o znanym profilu bezpieczeństwa.

Klopamid jest przeciwwskazany do stosowania podczas laktacji.

Związek może powodować impotencję (działanie niepożądanie ustaje po przerwaniu stosowania klopamidu), która utrudnia przebieg kontaktów  seksualnych wpływając negatywnie na płodność.

Podczas przedawkowania klopamidu dochodzi do nasilenia działań niepożądanych leku. Może wystąpić hipotonia ortostatyczna, zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Istnieje ryzyko pojawienia się ciężkich zaburzeń elektrolitowych, zwłaszcza hipokaliemii, w wyniku której możliwe jest pojawienie się zaburzeń rytmu serca.

Klopamid jest przedstawicielem diuretyków tiazydopodobnych.

Głównym mechanizmem działania leku jest hamowanie symportera jonów sodowych i chlorkowych w kanaliku dalszym nefronu. Efektem tego procesu jest zmniejszone wchłanianie zwrotne NaCl z kanalika nerkowego. Działanie to podnosi ciśnienie osmotyczne wewnątrz nefronu i powoduje napływ wody do kanalika. Proces ten prowadzi do zwiększonej diurezy. Jednakże zwiększone stężenie jonów sodowych nasila działanie symportera sodowo-wapniowego i prowadzi do zwiększonej resorpcji wapnia z przesączu nerkowego do płynów pozakomórkowych, co może prowadzić do hiperkalcemii, zwłaszcza u osób z chorobami przytarczyc. Nadmierne ilości sodu w kanaliku nerkowym i jednocześnie zmniejszona jego ilość w łożysku naczyniowym aktywuje działanie aldosteronu, którego fizjologicznym działaniem jest utrzymywanie prawidłowego ciśnienia osmotycznego krwi. Hormon chcąc odzyskać z przesączu kanalikowego jak najwięcej sodu (wysoka osmolarność), nasila jego wchłanianie zwrotne, wymieniając pierwiastek na jony potasowe i wodorowe. Efektem czego jest hipokaliemia. Duże dawki klopamidu nasilają również wydalanie wodorowęglanów przez hamowanie dehydratazy węglanowej w kanaliku bliższym nefronu.

Działanie hipotensyjne leku jest następstwem jego aktywności diuretycznej, prowadzącej do zmniejszenia objętości płynów zewnątrzkomórkowych i pomniejszenia objętości minutowej serca, a także oporu naczyniowego.

Klopamid, tak jak inne leki tiazydopodobne ze względu na swój mechanizm działania powodują zaburzenia elektrolitowe takie jak hiponatremia, hipokaliemia, hipomagnezemia oraz hiperkalcemia. Wywołują także zaburzenia metaboliczne do których należą: hiperglikemia, hiperlipidemia oraz hiperurykemia.

Klopamid po podaniu doustnym, dobrze i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Pokarm nie wpływa na biodostępność substancji. Stężenie maksymalne oraz efekt farmakologiczny osiągane jest po około 1-2 godzinach od zażycia tabletki. Działanie leku utrzymuje się przez 24 godziny po zastosowaniu.

Klopamid wiąże się z białkami osoczowymi w około 46%. Związek przenika przez łożysko.

Substancja częściowo jest metabolizowana w wątrobie. Substancja posiada farmakokinetykę liniową.

Klopamid oraz jego metabolity są wydalane na drodze nerkowej. Okres półtrwania związku wynosi około 6 godzin.