Klobazam, Clobasamum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o klobazamie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1970
- Substancje aktywne
-
klobazam
- Działanie klobazamu
-
przeciwlękowe (anksjolityczne), uspokajające, miorelaksujące (zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych), przeciwdrgawkowe
- Postacie klobazamu
-
tabletki
- Układy narządowe
-
układ nerwowy i narządy zmysłów
- Specjalności medyczne
-
Neurologia, Neurologia dziecięca, Psychiatria
- Rys historyczny klobazamu
-
Poszukując pochodnej benzodiazepiny o większej skuteczności i mniejszym efekcie sedacyjnym, zsyntetyzowano w 1966 roku klobazam. Lek ten został wprowadzony do lecznictwa jako lek przeciwlękowy w 1970 roku w Australii, a cztery lata później we Francji. W kolejnych latach na podstawie obserwacji ludzi i zwierząt rozpoznano właściwości przeciwdrgawkowe klobazamu.
- Wzór sumaryczny klobazamu
-
C16H13ClN2O2
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające klobazam
- Wskazania do stosowania klobazamu
- Dawkowanie klobazamu
- Przeciwskazania do stosowania klobazamu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania klobazamu
- Przeciwwskazania klobazamu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje klobazamu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje klobazamu z pożywieniem
- Interakcje klobazamu z alkoholem
- Wpływ klobazamu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ klobazamu na ciążę
- Wpływ klobazamu na laktację
- Wpływ klobazamu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania klobazamu
- Mechanizm działania klobazamu
- Wchłanianie klobazamu
- Dystrybucja klobazamu
- Metabolizm klobazamu
- Wydalanie klobazamu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające klobazam
Wskazania do stosowania klobazamu
Klobazam wskazany jest w krótkotrwałym leczeniu ostrych i przewlekłych zaburzeń lękowych z towarzyszącym niepokojem, drażliwością, zaburzeniami snu, zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego i układu krążenia. W przypadku występujących zaburzeń nastroju należy wykluczyć podejrzenie depresji i konieczność stosowania innych leków przeciwdepresyjnych.
Klobazam jest również szeroko stosowany w padaczce, jako uzupełnienie dotychczasowej terapii przeciwdrgawkowej.
Dawkowanie klobazamu
Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby) etc.
Lek przyjmuje się doustnie niezależnie od posiłków.
Maksymalna dawka dobowa dla dorosłych stosowana w zaburzeniach lękowych to 30 mg. Terapia nie powinna trwać dłużej niż 8-12 tygodni wliczając w to czas stopniowego odstawiania leku. Po upływie 4 tygodni lekarz musi ocenić stan pacjenta i ewentualnie zmodyfikować dawkowanie.
Maksymalna dawka dobowa dla dorosłych stosowana w stanach padaczkowych to 80 mg. Zwykle rozpoczyna się od dawek 5-15 mg na dobę.
W przypadku dzieci od 6 roku życia, które chorują na padaczkę zwykle rozpoczyna się od dawki 5 mg na dobę, a następnie stosuje się dawkę podtrzymującą 0,3-1 mg/kg masy ciała.
Dzieci, osoby w podeszłym wieku oraz z zaburzeniami czynności wątroby i nerek mogą wymagać zmniejszenia dawkowania i częstszej oceny stanu klinicznego.
Jeżeli pacjent ma zalecone stosowanie dawki dobowej w dawkach podzielonych to większą część leku powinien przyjąć wieczorem.
Nie należy nagle zaprzestawać leczenia klobazamem, ponieważ grozi to wystąpieniem drgawek i innych objawów odstawiennych.
Przeciwskazania do stosowania klobazamu
Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na klobazam, ciężka niewydolność układu oddechowego i nerek, bezdech śródsenny, miastenia (nadmierna męczliwość mięśni), encefalopatia wątrobowa. Leku nie należy stosować w okresie karmienia piersią, a u dzieci powyżej 6 roku życia dopuszcza się stosowanie tylko w przypadkach bezwzględnie koniecznych.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania klobazamu
U pacjentów stosujących klobazam może wystąpić amnezja następcza (pacjent pamięta wydarzenia z odległej przeszłości, ale nie przypomina sobie zdarzeń, które miały miejsce w ostatnim czasie).
Długotrwałe stosowanie leku prowadzi do rozwoju uzależnienia.
Po nagłym odstawieniu leku może dojść nawrotu choroby o stopniu nasilenia objawów sprzed rozpoczęcia leczenia.
Szczególnej uwagi wymagają pacjenci z zaburzeniami czynności układu oddechowego, zaburzeniami wątroby lub nerek, osoby w wieku podeszłym oraz z osłabionymi mięśniami.
Stosując lek w padaczce należy kontrolować skuteczność stosowanych dawek ze względu na możliwość rozwoju tolerancji (zmniejszona odpowiedź organizmu na dotąd stosowane dawki leku).
Należy pamiętać, że przy zamianie klobazamu (benzodiazepina długodziałająca) na benzodiazepinę krótkodziałająco mogą wystąpić objawy odstawienne.
U osób z zaburzeniami osobowości mogą nasilać się myśli samobójcze.
Odnotowano przypadki osób, u których rozwinęły się ciężkie choroby skóry po stosowaniu klobazamu, w szczególności wśród osób stosujących jednocześnie inne leki przeciwdrgawkowe. Wystąpienie objawów zespołu Stevena-Johnsona i martwiczego oddzielania się naskórka jest podstawą do odstawienia klobazamu.
Przeciwwskazania klobazamu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Przeciwwskazane jest łączenie klobazamu z silnymi opioidowymi lekami przeciwbólowymi ze względu na ryzyko wystąpienia trudności w oddychaniu, śpiączki, a nawet śmierci.
Interakcje klobazamu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Kwas walproinowy (Valproic acid) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Pankuronium (Pancuronium) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy |
Pipekuronium (Pipecuronium) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy |
Rokuronium (Rocuronium, rocuronium bromide) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy |
Suksametonium (Suxamethonium chloride) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - pochodne choliny |
Tolperyzon (Tolperisone) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Tyzanidyna (Tizanidine) | agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych |
Wekuronium (Vecuronium) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu obwodowym - czwartorzędowe aminy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Flukonazol (Fluconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Fluwoksamina (Fluvoxamine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Omeprazol (Omeprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Tiklopidyna (Ticlopidine) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dekstrometorfan (Dextromethorphan) | substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo |
Nebiwolol (Nebivolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Alprazolam (Alprazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Amisulpryd (Amisulpride) | neuroleptyki atypowe |
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole) | neuroleptyki atypowe |
Bromazepam (Bromazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Buprenorfina (Buprenorphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Buspiron (Buspirone) | leki przeciwlękowe wpływające na przekaźnictwo serotoninergiczne |
Chlorprotiksen (Chlorprothixene) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Citalopram (Citalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Cyproheptadyna (Cyproheptadine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Dapoksetyna (Dapoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Diazepam (Diazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Difenhydramina (Diphenhydramine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) | agoniści receptora opioidowego |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Droperydol (Droperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Duloksetyna (Duloxetine) | SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Estazolam (Estazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Fentanyl (Fentanyl) | agoniści receptora opioidowego |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Flupentiksol (Flupentixol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Ketotifen (Ketotifen) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Klemastyna (Clemastine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Klomipramina (Clomipramine) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Klonazepam (Clonazepam) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Kodeina (Codeine) | agoniści receptora opioidowego |
Kwetiapina (Quetiapine) | neuroleptyki atypowe |
Lorazepam (Lorazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Lormetazepam (Lormetazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Medazepam (Medazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Mianseryna (Mianserin) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Midazolam (Midazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Mirtazapina (Mirtazapine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Moklobemid (Moclobemide) | IMAO - inhibitory monoaminooksydazy |
Morfina (Morphine) | agoniści receptora opioidowego |
Nitrazepam (Nitrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Oksazepam (Oxazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Oksykodon (Oxycodone) | agoniści receptora opioidowego |
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Opipramol (Opipramol) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Pregabalina (Pregabalin) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Reboksetyna (Reboxetine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Rysperydon (Risperidone) | neuroleptyki atypowe |
Sertralina (Sertraline) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Sulpiryd (Sulpiride) | neuroleptyki klasyczne - pochodne benzamidu |
Temazepam (Temazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Tianeptyna (Tianeptine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Tiapryd (Tiapride) | neuroleptyki atypowe |
Tramadol | agoniści receptora opioidowego |
Trazodon (Trazodone) | SARI - selektyne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dodatkowo blokujące receptor dla serotoniny |
Wenlafaksyna (Venlafaxine) | SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory |
Wortioksetyna (Vortioxetine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Zaleplon (Zaleplon) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Zolpidem (Zolpidem) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Zopiklon (Zopiclone) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Flunitrazepam (Flunitrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Tetrazepam (Tetrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Haloperidol (Haloperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Interakcje klobazamu z pożywieniem
Przyjęcie klobazamu łącznie z pokarmem może spowolnić wchłanianie leku bez wpływu na całkowity stopień wchłonięcia leku.
Interakcje klobazamu z alkoholem
Alkohol może zwiększać biodostępność leku nawet o 50%. Nie należy łączyć klobazamu i alkoholu ze względu na nasilenie działania depresyjnego na ośrodkowy układ nerwowy, co objawia się zwiększoną sennością, zawrotami głowy, zaburzeniami koncentracji, problemami z oddychaniem, a nawet utratą przytomności.
U pacjentów spożywających alkohol jest większe ryzyko uzależnienia od klobazamu.
Wpływ klobazamu na prowadzenie pojazdów
Klobazam może powodować objawy upośledzające zdolność prowadzenia pojazdów tj. zawroty głowy, niepamięć, senność.
Inne rodzaje interakcji
Stosowanie preparatów z miłorzębem japońskim i dziurawcem zwyczajnym zmniejsza skuteczność terapeutyczną klobazamu.
Wpływ klobazamu na ciążę
Stosowanie klobazamu w pierwszym trymestrze ciąży jest zabronione. Stosowanie leku w późniejszym okresie jest dozwolone tylko w koniecznych przypadkach. Klobazam może wywołać u noworodka hipotermię (znaczne obniżenie temperatury ciała), zwiotczenie mięśni, zaburzenia oddechu i odruchu ssania. Długotrwałe stosowanie leku w ciąży prowadzi do wystąpienia uzależnienia nie tylko u matki, ale również u dziecka, co wiąże się z pojawieniem objawów odstawiennych.
Niektóre badania donoszą o wystąpieniu rozszczepu warg i podniebienia u noworodka.
Kobiety w wieku rozrodczym leczone klobazamem powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji.
Wpływ klobazamu na laktację
Klobazam przechodzi do mleka matki, dlatego jest przeciwwskazany w okresie karmienia piersią.
Wpływ klobazamu na płodność
W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach potwierdzono szkodliwy wpływ klobazamu na płodność.
Skutki uboczne
- zmęczenie
- senność
- ból głowy
- tolerancja na lek
- zmniejszenie apetytu
- niewyraźna mowa
- uspokojenie
- zaburzenia koordynacji ruchów
- drżenia mięśniowe
- zawroty głowy
- zaparcia
- zaburzenia koncentracji
- suchość błony śluzowej jamy ustnej
- pobudzenie
- drażliwość
- depresja
- agresja
- nudności
- niepokój
- stan splątania
- koszmary senne
- urojenia
- lęk
- zmniejszenie libido
- zwiększenie masy ciała
- zaburzenia pamięci
- wysypka
- zaburzenia poznawcze
- zaburzenia świadomości
- napady gniewu
- spowolniona odpowiedź na bodźce
- nadmierne wychłodzenie organizmu
- myśli samobójcze
- toksyczne martwicze oddzielanie naskórka
- trudności w zasypianiu
- pokrzywka
- oczopląs
- zespół Stevensa-Johnsona
- omamy
- osłabienie mięśni
- uzależnienie fizyczne i psychiczne
- skurcze mięśni
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania klobazamu
Przedawkowanie klobazamu objawia się sennością, zawrotami głowy, trudnościami w skoordynowaniu ruchów, zaburzeniami koncentracji i czynności układu oddechowego. Dochodzi do osłabienia mięśni, znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego, a nawet śpiączki.
Mechanizm działania klobazamu
Klobazam przyłącza się do receptora GABA zwiększając jego wrażliwość na działanie kwasu g-aminomasłowego (GABA), który jest neuroprzekaźnikiem hamującym w ośrodkowym układzie nerwowym. Poprzez nasilenie przewodnictwa GABA-ergicznego dochodzi do hamowania czynności komórek nerwowych, dzięki czemu klobazam wykazuje działanie uspokajające, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe i zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych.
Wchłanianie klobazamu
Klobazam dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Jego biodostępność (ilość leku, która trafia do krążenia ogólnego) mieści się w zakresie 87-100%. Stężenie maksymalne zostaje osiągnięte w ciągu 1-4 h od podania.
Dystrybucja klobazamu
Klobazam w 80-90% wiąże się z białkami surowicy. Ulega dystrybucji do mleka matki oraz przekracza barierę łożyskową. Stężenie w stanie stacjonarnym zostaje osiągnięte po około 2 tygodniach od rozpoczęcia leczenia.
Metabolizm klobazamu
Klobazam jest metabolizowany do aktywnego farmakologicznie N-demetyloklobazamu przy udziale enzymu CYP3A4 i w mniejszym stopniu CYP2C19. Następnie powstały metabolit ulega reakcji pod wpływem działania enzymu CYP2C19 do 4’-hydroksydemetyloklobazamu.
Wydalanie klobazamu
Okres półtrwania klobazamu w fazie eliminacji wynosi 32 h, natomiast okres półtrwania jego aktywnego metabolitu N-demetyloklobazamu jest znacznie dłuższy i może wynosić nawet 57 h. Prawdopodobnie u dzieci i dorosłych chorujących na padaczkę klobazam ulega szybszej eliminacji. Lek wydalany jest głównie przez nerki (około 94%) w postaci metabolitów.