Jomeprol, Iomeprolum - Zastosowanie, działanie, opis

Jomeprol jest trójjodowym, rozpuszczalnym w wodzie, środkiem kontrastowym stosowanym w diagnostyce radiologicznej.

Iomeprol stosowany jest w postaci roztworów do wstrzykiwań o stężeniu jodu w zakresie 200-400 mg/ml. O dawce decyduje lekarz po uwzględnieniu wieku pacjenta, masy ciała i rodzaju badania.

Przeciwwskazaniami do stosowania jomeprolu są nadwrażliwość na substancję czynną oraz podejrzenie ciąży lub stwierdzona ciąża. W przypadku podawania dokanałowego jednoczesne stosowanie kortykosteroidów jest niewskazane, podobnie jak powtórne wykonywanie mielografii ze względu na możliwość przedawkowania. W przypadku badania ERCP u pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki przed zastosowaniem jomeprolu należy rozważyć potencjalne korzyści i ryzyko.

Zastosowanie jomeprolu powinno być poprzedzone oceną stanu klinicznego pacjenta, zwłaszcza pod kątem nadwrażliwości na środki kontrastowe i zmian patologicznych w układzie sercowo-naczyniowym, moczowym oraz żółciowo-wątrobowym. Badania diagnostyczne z zastosowaniem jomeprolu powinny być prowadzone przez personel medyczny przeszkolony w zakresie leczenia wstrząsu anafilaktycznego i podtrzymywania procesów życiowych, w warunkach umożliwiających natychmiastową interwencję w razie wystąpienia ciężkich działań niepożądanych. Po podaniu dożylnym pacjent powinien pozostać przez co najmniej 60 minut pod kontrolą ze względu na możliwość wystąpienia opóźnionych powikłań.

Przed podaniem niezbędne jest odpowiednie nawodnienie pacjenta. U pacjentów ze skłonnością do alergii można rozważyć zastosowanie premedykacji ze środków przeciwhistaminowych i/lub kortykosteroidów. W przypadku podania dokanałowego należy zachować szczególna ostrożność u pacjentów ze zwiększonym ciśnieniem śródczaszkowym lub podejrzeniem guza, ropnia lub krwiaka śródczaszkowego. U pacjentów z napadami drgawek w wywiadzie należy rozważyć premedykację przeciwdrgawkową. 

Pacjenci stosujący niektóre leki mogące obniżyć próg drgawkowy powinni odłożyć ich stosowanie na 48 godzin przed badaniem. Należą tu leki z grupy neuroleptyków pochodnych fenotiazyny, przeciwdepresyjnych (szczególnie inhibitory MAO oraz trójpierścieniowe), przeciwbólowych działających ośrodkowo, przeciwwymiotnych działających ośrodkowo. Przeciwcukrzycowe leki z grupy pochodnych biguanidu jak metformina w połączeniu z jomeprolem mogą przyśpieszyć wystąpienie kwasicy mleczanowej. Należy powstrzymać się na 48 godzin od używania tego typu leków przed badaniem. U pacjentów leczonych na nadciśnienie tętnicze betablokerami, inhibitorami ACE, lekami moczopędnymi mogą pojawić się zwiększone działania niepożądane. Nie powinno się jednocześnie podawać z jomeprolem nadtwardówkowo i dokanałowo kortykosteroidów, gdyż mogą one zwiększyc objawy zapalenia pajęczynówki. U pacjentów leczonych interferonem i interleukiną-2 mogą pojawić się późne działania niepożądane jak wysypka, pokrzywka, gorączka czy objawy grypopodobne.

Ostry i przewlekły alkoholizm powoduje zwiększenie przepuszczalności bariery krew-mózg, co ułatwia przenikanie jodowych środków do tkanki mózgowej i może sprzyjać wystąpieniu zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Stosując jomeprol u osób uzależnionych od alkoholu, należy zachować ostrożność ze względu na obniżenie progu drgawkowego.

Ze względu na rzadko występujące opóźnienie reakcji po podaniu jodowych środków kontrastowych, nie zaleca się prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania maszyn przez dobę po wykonaniu badania z użyciem środków kontrastowych.

Roztwory jomeprolu są zgodne chemicznie i fizycznie z roztworami heparyny. Jomeprolu nie wolno mieszać z innymi roztworami leków.

W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono działania teratogennego czy embriotoksycznego po podaniu jomeprolu. Analogicznych analiz bezpieczeństwa nie prowadzono jednak u ciężarnych kobiet. Ze względu na konieczność unikania ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie w czasie ciąży, przed przeprowadzeniem takiego badania z użyciem środka kontrastowego należy rozważyć możliwe ryzyko.

Środki kontrastowe w niewielkiej ilości przenikają do mleka kobiecego. W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono ich toksyczności po podaniu doustnym. Wystąpienie działań niepożądanych u niemowląt karmionych piersią jest mało prawdopodobne. Nie stwierdzono toksycznego działania po podaniu doustnym u zwierząt. Ze względów bezpieczeństwa należy jednak przerwać karmienie przed podaniem jomeprolu i nie rozpoczynać go przed upływem co najmniej doby po wykonaniu badania.

Skutki uboczne po stosowaniu jodowych środków kontrastowych mogą pojawić się od kilku minut po podaniu nawet do kilku dni po podaniu. Najczęściej są przejściowe i o małym nasileniu. Rzadko może pojawić się reakcja anafilaktyczna zwykle od 1 do 15 minut od podania, objawia się złym samopoczuciem, uczuciem gorąca, ciepła, kołataniem serca, dusznością spowodowana obrzękiem krtani i języka, skurczem oskrzeli, bólem i zawrotami głowy itp. Rzadko może pojawić się stan splątania, drżenie, śpiączka i utrata przytomności, zaburzenia pracy serca jak bradykardia, tachykardia, sinica, zapaść krążeniowa, nadmierne pocenie, skąpomocz, białkomocz. Rzadko obserwuje się wysypkę, kurcze mięśni, astenię, zesztywnienie i wzrost stężenia kreatyniny w surowicy. Bardzo rzadko występują zaburzenia pola widzenia, afazja oraz drgawki. Niezbyt często pojawia się pobudzenie, zawroty głowy, porażenie, omdlenie, nadciśnienie, niedociśnienie, wymioty, rumień, pęcherze, świąd, ból pleców i niewydolność nerek. Niezbyt często dochodzi do krwawienia w miejscu podania, uczucia bólu i gorąca w miejscu wstrzyknięcia. Często po podaniu jomeprolu występuje ból głowy, bladość i nudności.

Przedawkowanie jomeprolu może spowodować działania niepożądane zagrażające życiu, głównie ze strony układu oddechowego i układu krążenia. Leczenie polega na podtrzymywaniu funkcji życiowych i terapii objawowej.

Jomeprol jest trójjodowym, nefrotropowym, niskoosmolarnym, rozpuszczalnym w wodzie, niejonowym środkiem kontrastowym stosowanym w badaniach rentgenenowskich.

Po podaniu dożylnym roztworu w stężeniu do 400 mg jodu/ml nie stwierdzano klinicznie istotnych wyników badan laboratoryjnych lub objawów.

Jomeprol ulega szybkiej dystrybucji w organizmie. Nie ulega wiązaniu przez białka surowicy czy osocza. Biodostępność wynosi 100%. W przypadku podania dokanałowego stwierdzono przenikanie jomeprolu do płynu mógowo-rdzeniowego w ciągu 3-6 godzin

Iomeprol nie ulega przemianom metabolicznym.

Jomeprol jest wydalany głównie przez nerki w postaci niezmienionej. 24-34% dawki eliminowane jest ciągu godziny, 84% w ciągu 8 godzin, 87% w ciągu 12 godzin a 95% w okresie od 1 do 4 dób. U pacjentów z niewydolnością nerek wydalanie może trwać dłużej. W przypadku podania dokanałowego jomeprol przenika do osocza, skąd jest eliminowany do 24 godzin po podaniu.