Skopolamina (Hioscyna), Scopolaminum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o skopolaminie (hioscynie)

Rok wprowadzenia na rynek
1952
Substancje aktywne
butylobromek hioscyny, hioscyna
Działanie skopolaminy (hioscyny)
rozkurcza mięśnie gładkie dróg moczowych, rozkurcza mięśnie gładkie dróg żółciowych, rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, spazmolityczne (rozkurcza i zmniejsza napięcie mięśni gładkich)
Postacie skopolaminy (hioscyny)
czopki doodbytnicze, roztwór do wstrzykiwań, tabletki drażowane, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ moczowy, układ płciowy męski, układ płciowy żeński, układ pokarmowy (trawienny)
Specjalności medyczne
Chirurgia ogólna, Choroby wewnętrzne, Gastroenterologia, Ginekologia i położnictwo, Radiologia i diagnostyka obrazowa, Urologia
Rys historyczny skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina została wprowadzona na rynek 14 czerwca 1952 roku w Szwajcarii przez firmę Sanofi-Aventis.

Wzór sumaryczny skopolaminy (hioscyny)

C17H21NO4

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające skopolaminę (hioscynę)

Wskazania do stosowania skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina stosowana jest w stanach skurczowych w obrębie przewodu pokarmowego, takich jak kolka jelitowa, zespół jelita drażliwego, skurcze przełyku, żołądka, zaparcia kurczowe, bóle brzucha, stany zapalne oraz wrzody żołądka i dwunastnicy.

Wskazaniem są też dolegliwości bólowe i skurczowe dróg moczowych, takie jak kolka nerkowa, stany skurczowe w kamicy nerkowej, silne parcie na pęcherz, kamica moczowodowa.

Skopolaminę stosuje się również w stanach skurczowych dróg żółciowych (np. w przebiegu kolki żółciowej).

Skopolamina znajduje zastosowanie również w położnictwie i ginekologii, np. w bolesnym miesiączkowaniu, a w postaci iniekcji także w czasie porodu przy skurczach kanału porodowego, w połogowych stanach zapalnych macicy, usuwaniu łożyska oraz pomocniczo w początkowym etapie zabiegu aborcji.

Skopolaminę stosuje się również wspomagająco w badaniach i diagnostyce radiologicznej w obrębie przewodu pokarmowego i dróg moczowych, a także po zabiegach operacyjnych.

Dawkowanie skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina stosowana jest u dorosłych, młodzieży oraz dzieci powyżej 6 lat.

U osób dorosłych oraz dzieci powyżej 12 lat skopolaminę w postaci tabletek stosuje się w dawce od 10 mg do maksymalnie 100 mg na dobę. 

U dzieci od lat 6 do 12 dawki zwykle stosowane wynoszą od 10 mg do 30 mg na dobę w dawkach podzielonych.

Skopolamina może być też podawana w postaci iniekcji domięśniowej lub dożylnej, a także w postaci wlewu kroplowego. Dawka skopolaminy wynosi wówczas od 20 mg do maksymalnie 100 mg, dawka może być stopniowo zwiększana co 30 minut. Ważne jest, aby wstrzyknięcie wykonać powoli, ponieważ zbyt szybkie podanie może spowodować nadmierne obniżenie ciśnienia krwi lub wstrząs. 

U dzieci powyżej 6 lat iniekcje ze skopolaminą podaje się w dawce od 5 mg do maksymalnie 20 mg. 

Przeciwskazania do stosowania skopolaminy (hioscyny)

Przeciwwskazaniem do stosowania skopolaminy jest nadwrażliwość na substancję czynną. Nie należy podawać skopolaminy pacjentom z jaskrą z wąskim kątem przesączania, rozrostem gruczołu krokowego, zaparciami atonicznymi, niedrożnością porażenną jelit. Przeciwwskazaniem jest też zwężenie przełyku, wpustu lub odźwiernika żołądka, zwężenie szyi pęcherza moczowego, patologiczne poszerzenie jelita grubego, tachykardia, dławica piersiowa, niewydolność serca, nużliwość mięśni. Skopolaminy nie podaje się dzieciom poniżej 6 roku życia.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania skopolaminy (hioscyny)

Należy zachować ostrożność przy stosowaniu skopolaminy u osób z silnym bólem brzucha o nieznanej etiologii, zwłaszcza jeśli pojawia się również gorączka, wymioty, nudności, zaburzenia wypróżniania, spadek ciśnienia krwi, omdlenia, krew w kale, tkliwość brzucha. Szczególną ostrożność należy również zachować u pacjentów z refluksem przełyku, stanami zapalnymi jelit, chorobą niedokrwienną serca oraz u osób starszych. 

Skopolaminę należy stosować wyłącznie w sposób doraźny w stanach skurczowych układu pokarmowego i moczowo-płciowego. 

Niezwłocznie należy przerwać podawanie skopolaminy w momencie pojawienia się zaburzeń widzenia, wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego lub bólu w okolicach gałki ocznej. 

Interakcje skopolaminy (hioscyny) z innymi substancjami czynnymi

Leki równocześnie stosowane mogą powodować wzrost temperatury ciała i zmniejszenie wydzielania potu, co może doprowadzić do przegrzania organizmu i pojawieniem się takich objawów jak: osłabienie, bóle i zawroty głowy, zaburzenia świadomości, nudności i wymioty, zaburzenia oddychania, przyspieszenie rytmu serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klomipramina (Clomipramine) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Prochlorperazyna (Prochlorperazine) neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Topiramat (Topiramate) inne leki przeciwpadaczkowe
Zonisamid (Zonisamide) inne leki przeciwpadaczkowe
Ze względu na przeciwstawne działanie tych leków ich skuteczność może być osłabiona.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Donepezil (Donepezil) inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy
Pilokarpina (Pilocarpine) agoniści receptorów muskarynowych
Haloperidol (Haloperidol) neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Stosowanie obu leków w postaci doustnej nasila działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, takie jak owrzodzenia i krwawienia szczególnie przy istniejącej chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorek potasu (Potassium chloride) związki potasu
Cytrynian potasu (Potassium citrate) związki potasu
Mogą pojawić się nasilone działania niepożądane takie jak: suchość w jamie ustnej, przyspieszenie akcji serca, zaparcia, trudności w oddawaniu moczu, zaburzenia widzenia, nadmierna senność, zaburzenia koncentracji, nadmierne pobudzenie.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Aklidyna (Aclidinium) antagoniści receptora muskarynowego
Difenhydramina (Diphenhydramine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Dimenhydrynat (Dimenhydrinate) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Glikopironium (Glycopyrronium) antagoniści receptora muskarynowego
Przy stosowaniu obu leków równocześnie może pojawić się nadmierna senność, uspokojenie, zawroty głowy, trudności z koncentracją, trudności z oddawaniem moczu, zaparcia, suchość w jamie ustnej, zaburzenia widzenia.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorpromazyna (Chlorpromazine) neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Solifenacyna (Solifenacin) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Tramadol agoniści receptora opioidowego
Umeklidynium (Umeclidinium) antagoniści receptora muskarynowego
Jednoczesne stosowanie obu leków może osłabiać skuteczność ich działania.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Buprenorfina (Buprenorphine) substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe
Karwedilol (Carvedilol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Lewodopa (Levodopa) DOPA i pochodne
Paracetamol (Paracetamol (acetaminophen)) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Pirydostygmina (Pyridostigmine, pyridostigmine bromide, pyridostigmine iodide) inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy
Prukalopryd (Prucalopride) VARIA / INNE
Równoczesne stosowanie obu leków może nasilać ich działanie.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorotalidon (Chlorthalidone) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Indapamid (Indapamide) sulfonamidy

Wpływ skopolaminy (hioscyny) na prowadzenie pojazdów

Podczas stosowania skopolaminy nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn, ponieważ może ona powodować zaburzenia akomodacji oraz obniżać sprawność psychofizyczną. 

Wpływ skopolaminy (hioscyny) na ciążę

Brak jest wystarczających badań odnośnie stosowania skopolaminy w okresie ciąży. Wskazane jest stosowanie skopolaminy tylko wówczas, gdy korzyść dla matki przeważa nad ewentualnym zagrożeniem dla rozwoju płodu i tylko pod kontrolą lekarza. 

Wpływ skopolaminy (hioscyny) na laktację

Skopolamina może przenikać do mleka matki, dlatego nie należy stosować w okresie karmienia piersią. Skopolamina może przyczyniać się do zahamowania wydzielania mleka, dlatego należy zaprzestać karmienia, gdy istnieje konieczność zażywania tego leku. 

Skutki uboczne

pokrzywka
reakcje skórne
świąd
tachykardia
zaparcia
zatrzymanie moczu
spadek ciśnienia krwi
zmniejszenie wydzielania potu
suchość w jamie ustnej
zaburzenia akomodacji
reakcje anafilaktyczne
reakcje nadwrażliwości
rumień
wysypka
wstrząs anafilaktyczny

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Podanie w postaci iniekcji: wstrząs anafilaktyczny, reakcje anafilaktyczne, reakcje skórne, duszności, reakcje nadwrażliwości, zaburzenia akomodacji oka, rozszerzenie źrenic, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, tachykardia, zawroty głowy, spadek ciśnienia tętniczego, zaczerwienienie skóry, zaparcia, suchość w jamie ustnej, zmniejszenie wydzielania potu, zatrzymanie moczu, ból w miejscu wkłucia.

Podanie doodbytnicze: tachykardia, suchość w jamie ustnej, zatrzymanie moczu, zmniejszenie wydzielania potu, reakcje skórne, reakcje anafilaktyczne, wysypka, rumień, nadwrażliwość. 

Objawy przedawkowania skopolaminy (hioscyny)

Po przedawkowaniu skopolaminy pojawiają się objawy głównie ze strony ośrodkowego układu nerwowego, które w zależności od stopnia nasilenia można podzielić na łagodne, ciężkie i bardzo ciężkie. Wśród łagodnych objawów wyróżnia się zaczerwienie oraz suchość skóry i błon śluzowych, rozszerzenie źrenic oraz arytmię serca. Do ciężkich objawów przedawkowania skopolaminy zalicza się silniejsze rozszerzenie źrenic i zaburzenia widzenia, znaczne zaczerwienienie twarzy i nasiloną suchość skóry, problemy z połykaniem, ochrypły głos, zaburzenia akcji serca oraz zaburzenia neurologiczne, jak pobudzenie, niepokój, lęk, majaczenie i ataksja. Wśród bardzo ciężkich powikłań po przedawkowaniu skopolaminy zalicza się dodatkowo utratę przytomności, wysoką temperaturę, zatrzymanie oddawania moczu, a także zapaść i śpiączkę. 

Mechanizm działania skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina należy do antagonistów ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych. 

Mechanizm działania skopolaminy polega na zmniejszeniu napięcia mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i układu moczowo-płciowego. 

Wchłanianie skopolaminy (hioscyny)

Po podaniu doustnym butylobromek hioscyny słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, na poziomie około 8%, a po podaniu doodbytniczym w około 3%. Stężenie maksymalne po podaniu doustnym osiągane jest po 1-3 godzinach. 

Dystrybucja skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina wiąże się z białkami krwi w 8-13%. Słabo przenika przez barierę krew-mózg, natomiast przenika przez łożysko i częściowo do mleka matki. 

Metabolizm skopolaminy (hioscyny)

Metabolizm skopolaminy zachodzi przede wszystkim w wątrobie. Metabolitów skopolaminy nie zidentyfikowano. 

Wydalanie skopolaminy (hioscyny)

Skopolamina usuwana jest z organizmu przede wszystkim z moczem, w niewielkim stopniu z kałem i żółcią. Okres półtrwania skopolaminy wynosi 4,5 do 4,8 h. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij