Fosamprenawir, Fosamprenavirum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o fosamprenawirze

Rok wprowadzenia na rynek
2004
Substancje aktywne
fosamprenawir
Działanie fosamprenawiru
przeciwwirusowe
Postacie fosamprenawiru
tabletki powlekane, zawiesina doustna
Układy narządowe
układ immunologiczny (odpornościowy)
Specjalności medyczne
Choroby zakaźne i pasożytnicze
Rys historyczny fosamprenawiru

Fosamprenawir został wprowadzony na rynek w 2004 roku decyzją EMA (Europen Medicines Agency). Podmiotem odpowiedzialnym była firma VIV HEALTHCARE UK LIMITED. W 2007 roku został zatwierdzony przez US FDA (Food and Drug Administration). Podmiotem odpowiedzialnym była firma VIV HEALTHCARE.

Wzór sumaryczny fosamprenawiru

C25H36N3O9PS

Spis treści

Wskazania do stosowania fosamprenawiru

Fosamprenawir stosowany jest w leczeniu skojarzonym w terapii zakażeń HIV-1 (ludzkim wirusem upośledzenia odporności typu 1). Lek stosuje się u osób dorosłych i dzieci powyżej 6 roku życia.

Dawkowanie fosamprenawiru

Leczenie fosamprenawirem musi być rozpoczynane i modyfikowane w zależności od potrzeb przez specjalistów doświadczonych w prowadzeniu terapii pacjentów zakażonych wirusem HIV.

Fosamprenawir stosuje się zwykle w dawce dobowej 1400 mg  w skojarzeniu z małymi dawkami rytonawiru.

Zaburzenia wydolności wątroby są wskazaniem do modyfikacji dawki.

Przeciwskazania do stosowania fosamprenawiru

Przeciwwskazaniem bezwzględnym jest nadwrażliwość na substancję czynną. Nie zaleca się wdrażania terapii u osób z ciężką niewydolnością wątroby i u dzieci poniżej 6 roku życia.

Wystąpienie ciężkiej wysypki lub wystąpienie wysypki wraz z objawami ogólnoustrojowymi lub ze strony błon śluzowych powinno stanowić o zaprzestaniu leczenia fosamprenawirem.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fosamprenawiru

Mimo przyjmowania fosamprenawiru należy mieć na uwadze potencjalne ryzyko przenoszenia zakażenia i stosować odpowiednie środki ostrożności.

Terapia fosamprenowirem, podobnie jak innymi lekami przeciwretrowirusowymi, nie leczy zakażenia HIV. Stąd pacjenci w ciągu dalszym obarczeni są ryzykiem rozwoju u nich zakażeń oportunistycznych i innych powikłań zakażenia HIV.

Choć do tej pory nie obserwowano krzyżowej nadwrażliwości między sulfonamidami a fosamprenawirem, to jest ona hipotetycznie możliwa, gdyż fosamprenawir zawiera domieszki sulfonamidów. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania fosamprenawiru u pacjentów z nadwrażliwością na sulfonamidy.

Nie zaleca się stosowania fosamprenawiru w połączeniu z rytonawirem w dawce większej niż 100 mg dwa razy na dobę. Nie ma badań klinicznych dla takiego schematu dawkowania. Wyższe dawki rytonawiru mogą zmieniać profil bezpieczeństwa terapii. 

Zaburzenia czynności wątroby wymagają modyfikacji dawki oraz ostrożności w stosowaniu leku.

Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe u pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C jest obarczone większym prawdopodobieństwem wystąpienia ciężkich powikłań ze strony wątroby.

Leki bezpośrednie stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C) są często metabolizowane przez CYP3A4 i są jego induktorami lub inhibitorami. Podawanie ich jednocześnie z fosamprenawirem skojarzonym  z rytonawirem  powoduje występowanie zmian metabolizmu stosowanych leków, zmiany ich stężeń w osoczu i przekłada się na zmiany skuteczności i bezpieczeństwa.

U pacjentów z hemofilią leczonych fosamprenawirem występuje zwiększone ryzyko krwawień, powstawania krwiaków skóry itp. Mechanizm działania tego zjawiska nie jest znany.

Należy monitorować stężenie lipidów i glukozy oraz zmiany masy ciała podczas leczenia przeciwretrowirusowego, w tym fosamprenawirem.

Zwłaszcza na początku leczenia może u pacjentów dojść do wystąpienia zespołu reaktywacji immunologicznej. Dochodzi wówczas do rozwinięcia ciężkiej reakcji zapalnej w odpowiedzi na śladowe ilości patogenów oportunistycznych lub na patogeny nie wywołujące objawów. Może nawet dojść do wystąpienia chorób autoimmunologicznych.

Należy zachować ostrożność podczas łączenia fosamprenawiru z karbamazepiną i fenobarbitalem. Fosamprenawir może mieć mniejszą skuteczność z powodu jednoczesnego stosowania tych leków (mniejsze stężenie amprenawiru w organizmie).

Jednoczesne podawanie połączenia fosamprenawiru z rytonawirem i inhibitorami PDE5 może znacznie zwiększać ich stężenia i nasilać działania niepożądane, m.in. może dochodzić do zmniejszenia ciśnienia tętniczego, zaburzeń widzenia czy priapizmu.

Dawka ryfabutyny podawanej jednocześnie z fosamprenawirem i rytonawirem powinna być zmniejszona o minimum 75%.

Łączne stosowanie z lekami immunosupresyjnymi (cyklosporyną, takrolimusem, rapamycyną), trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi (dezypraminą, nortryptyliną) wymaga kontrolowania ich stężeń terapeutycznych. Natomiast łączne podawanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, m.in. warfaryny wymaga szczególnej kontroli wskaźnika INR.

Połączenie z lekami przeciwnowotworowymi metabolizowanymi przez CYP3A (dazatynib, nilotynib, ibrutynib, winblastyna i ewerolimus) hamuje ich metabolizm i może zwiększać ich stężenia prowadząc do nasilenia działań niepożądanych.

Przeciwwskazania fosamprenawiru do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Przeciwwskazane jest stosowanie fosamprenawiru wraz z halofantryną, midazolamem i lidokainą (ogólnoustrojowo) oraz inhibitorami fosfodiesterazy piątej (PDE5) jak syldenafilem, tadalafilem.

Przeciwwskazane jest stosowanie fosamprenawiru, rytonawiru i doustnych środków antykoncepcyjnych, gdyż może doprowadzać do zwiększonego ryzyka wahań hormonów oraz wzrostu aktywności aminotransferaz wątrobowych. Zaleca się kobietom w wieku rozrodczym stosowanie innych metod antykoncepcji (niehormonalnych). Nie ma danych dotyczących takich połączeń w hormonalnej terapii zastępczej. Nieznana jest skuteczność takiej terapii ani jej bezpieczeństwo.

Połączenia fosamprenawiru z rytonawirem wraz z flutykazonem i innymi glikokortykosteroidami metabolizowanymi przez CYP3A4 są niezalecane. Jednak lekarz może wprowadzić takie leczenie w oparciu o bilans potencjalnego ryzyka ogólnego działania kortykosteroidów (zespół Cushinga, zahamowanie czynności kory nadnerczy) i korzyści zdrowotnych pacjenta.

Fosamprenawir nie może być stosowany jednocześnie z substancjami metabolizowanymi przez  cytochrom P450 3A4, mającymi wąski indeks terapeutyczny. Należą do nich alfuzosyna, amiodaron, astemizol, beprydyl, cyzapryd, dihydroergotamina, ergotamina, pimozyd, kwetiapina, chinidyna, terfenadyna, syldenafil, doustny midazolam i triazolam. Mogłoby to prowadzić do zatruć i poważnych skutków zdrowotnych.

Analogicznie jednoczesne stosowanie z preparatami o wąskim indeksie terapeutycznym, metabolizowanymi przez CYP2D6 (flekainidem, propafenonem), zwiększa ich stężenie i nasila działania niepożądane.

Z kolei stosowanie połączenia fosamprenawir - rytonawir z ryfampicyną czy dziurawcem (Hypericum perforatum) na skutek zwiększenia metabolizmu amprenawiru, powoduje zmniejszenie jego działania klinicznego.

Przeciwwskazane są ponadto połączenia z lurazydonem, parytaprewirem.

Jednoczesna terapia fosamprenawirem i lowastatyną lub symwastatyną jest niewwskazana, gdyż zwiększają się wówczas stężenia lowastatyny i symwastatyny w osoczu, a to zwiększa ryzyko miopatii i rozpadu włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych.

Interakcje fosamprenawiru z innymi substancjami czynnymi

zwiększa stężenie amprenawiru; może być konieczne zmniejszenie dawki fosamprenawiru stosowanego w postaci zawiesiny doustnej
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Etrawiryna (Etravirine) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
wzajemne obniżanie stężenia w osoczu i skuteczności
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Raltegrawir (Raltegravir) inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
obniżenie stężenia amprenawiru w osoczu i jego skuteczności
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Marawirok (Maraviroc) inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE
zwiększenie stężenia wymienionych leków i nasilenie ich działań niepożądanych
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Alfuzosyna (Alfuzosin) antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Amiodaron (Amiodarone) leki przeciwarytmiczne - klasa III
Atorwastatyna (Atorvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Cyklosporyna (Cyclosporine) inhibitory kalcyneuryny
Cyzapryd (Cisapride) substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania
Daklataswir (Daclatasvir) substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV
Dasatynib (Dasatinib) inhibitory kinazy białkowej
Dihydroergotamina (Dihydroergotamine) inne substancje przeciwmigrenowe
Ergotamina (Ergotamine) alkaloidy sporyszu
Erytromycyna (Erythromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Ewerolimus (Everolimus) inhibitory kinazy białkowej
Flutikazon (Fluticasone) glikokortykosteroidy
Ibrutynib (Ibrutinib) inhibitory kinazy białkowej
Ketokonazol (Ketoconazole) przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Klarytromycyna (Clarithromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Kwetiapina (Quetiapine) neuroleptyki atypowe
Lidokaina (Lidocaine) substancje znieczulające miejscowo - amidy
Lowastatyna (Lovastatin (monacolin k, mevinolin)) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Lurazydon (Lurasidone) neuroleptyki atypowe
Midazolam (Midazolam) BZD - benzodiazepiny
Nilotynib (Nilotinib) inhibitory kinazy białkowej
Propafenon (Propafenone) leki przeciwarytmiczne - klasa I
Sildenafil (Sildenafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Simwastatyna (Simvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Symeprewir (Simeprevir) substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV
Tadalafil (Tadalafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Takrolimus (Tacrolimus) inhibitory kalcyneuryny
Wardenafil (Vardenafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Winblastyna (Vinblastine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
zmniejszenie stężenia wymienionej substancji i jej skuteczności
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) estrogeny naturalne i syntetyczne
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Noretysteron (Norethisterone) progestageny
Paroksetyna (Paroxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
może dojść do spadku lub zwiększenia siły działania warfaryny i innych leków przeciwkrzepliwych
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Warfaryna (Warfarin) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Interakcje fosamprenawiru z alkoholem

Osoby pijące alkohol podczas stosowania fosamprenawiru są bardziej narażone na rozwinięcie się martwicy kości i pogorszenie wydolności wątroby. Spożywanie alkoholu jest przeciwwskazane.

Wpływ fosamprenawiru na prowadzenie pojazdów

Jeśli pacjent odczuwa zawroty głowy lub osłabienie koncentracji nie powinien obsługiwać maszyn ani prowadzić pojazdów.

Inne rodzaje interakcji

Stosowanie fosamprenawiru i preparatów zawierających dziurawiec zwyczajny, obniża skuteczność terapii przeciwwirusowej.

Podczas terapii mogą ulec podwyższeniu liczne parametry biochemiczne, np. poziom trójglicerydów, transaminaz, lipazy. Należy brać to pod uwagę wykonując badania.

Wpływ fosamprenawiru na ciążę

Istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania fosamprenawiru podczas ciąży. Wiadomo, że jego aktywny metabolit - amprenawir przenika przez łożysko. Występowały przypadki toksycznego wpływu fosamprenawiru w badaniach na zwierzętach. Dotyczyło to zwiększonej ilości poronień, upośledzenia rozwoju fizycznego i czynnościowego potomstwa, jego mniejszego wzrostu oraz mniejszej przeżywalności.

Wpływ fosamprenawiru na laktację

Kobiety zakażone wirusem HIV nie mogą karmić piersią.

Wpływ fosamprenawiru na płodność

U szczurów nie zaobserwowano wpływu fosamprenawiru na płodność i zdolność rozrodczą.

Skutki uboczne

zwiększone stężenie trójglicerydów
Zwiększenie stężenia cholesterolu we krwi
biegunka
zwiększenie aktywności lipazy
parestezja jamy ustnej
Zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej
Zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej
zwiększenie stężenia tłuszczów we krwi
bóle głowy
zmęczenie
zawroty głowy
wysypka
nudności
bóle brzucha
obrzęk naczynioruchowy
zespół Stevensa-Johnsona
zmiany stężenia glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą
martwica kości
zmiana masy ciała

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania fosamprenawiru

Nie istnieje typowa odtrutka na fosamprenawir. W razie wystąpienia toksycznych objawów przedawkowania, należy zastosować leczenie objawowe.

W przypadku przedawkowania między innymi mogą wystąpić: nasilone reakcje ze strony przewodu pokarmowego, ból głowy, ciężkie wysypki skórne lub podwyższony znacznie poziom aminotransferaz wątrobowych.

Mechanizm działania fosamprenawiru

Fosamprenawir jest hydrolizowany przez fosfatazy komórkowe do czynnej substancji - amprenawiru, który jest inhibitorem proteazy HIV-1. Zahamowanie proteazy uniemożliwia powstawanie prekursorów poliproteiny gag i gag-pol wirusa. W efekcie składane cząstki wirusa są niedojrzałe i niezakaźne.

Wchłanianie fosamprenawiru

Po podaniu dawki fosamprenawiru, maksymalne stężenie w osoczu jego aktywnego metabolitu - amprenawiru jest obserwowane po około dwóch godzinach. Posiłki nie mają wpływu na wchłanianie fosamprenawiru, natomiast jednoczesne stosowanie rytonawiru, zwieksza AUC amprenawiru dwukrotnie.

Dystrybucja fosamprenawiru

Amprenawir (aktywny metabolit fosamprenawiru) wiąże się w około 90% z białkami osocza. Nieznacznie przenika on barierę krew-mózg oraz przenika do nasienia.

Metabolizm fosamprenawiru

Po wchłonięciu fosamprenawiru przez nabłonek przewodu pokarmowego szybko dochodzi do prawie całkowitej hydrolizy leku do amprenawiru i nieorganicznych fosforanów.

Amprenawir jest metabolizowany głównie przez enzymy cytochromu P4503A4. Jego metabolizm jest hamowany przez rytonawir (inhibitor CYP3A4), co powoduje zwiększenie stężenia amprenawiru w osoczu. Sam amprenawir również jest inhibitorem enzymu CYP 3A4, jednak słabszym od rytonawiru.

Wydalanie fosamprenawiru

W moczu oznacza się metabolit fosamprenawiru - amprenawir, którego eliminacja tą drogą odbywa się w mniej niż 1% w postaci niezmienionej.  

Okres półtrwania samodzielnie podawanego fosamprenawiru, oznaczanego na podstawie badań stężeń jego metabolitu - amprenawiru wynosi 7,7 godziny. Dla fosamprenawiru podawanego wraz z rytonawirem okres półtrwania  wydłuża się do 15 - 23 godzin. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.