Fenytoina, Phenytoinum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o fenytoinie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1953
- Substancje aktywne
-
fenytoina, sól sodowa fenytoiny
- Działanie fenytoiny
-
przeciwpadaczkowe
- Postacie fenytoiny
-
roztwór do wstrzykiwań, tabletki
- Układy narządowe
-
układ nerwowy i narządy zmysłów
- Specjalności medyczne
-
Neurologia, Neurologia dziecięca
- Rys historyczny fenytoiny
-
Fenytoina należy do pochodnych hydatoiny o działaniu przeciwpadaczkowym. Została dopuszczona do obrotu w 1953 roku w Stanach Zjednoczonych, podmiotem odpowiedzialnym za rejestrację była firma Parke Davis. Siedem lat później lek został wprowadzony na rynek europejski przez firmę Axapharm AG.
- Wzór sumaryczny fenytoiny
-
C15H12N2O2
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające fenytoinę
- Wskazania do stosowania fenytoiny
- Dawkowanie fenytoiny
- Przeciwskazania do stosowania fenytoiny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fenytoiny
- Interakcje fenytoiny z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje fenytoiny z pożywieniem
- Interakcje fenytoiny z alkoholem
- Wpływ fenytoiny na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ fenytoiny na ciążę
- Wpływ fenytoiny na laktację
- Skutki uboczne
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania fenytoiny
- Mechanizm działania fenytoiny
- Wchłanianie fenytoiny
- Dystrybucja fenytoiny
- Metabolizm fenytoiny
- Wydalanie fenytoiny
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające fenytoinę
Wskazania do stosowania fenytoiny
Fenytoina jest lekiem przeciwdrgawkowym, wykorzystywanym w leczeniu schorzeń neurologicznych. Substancja czynna znalazła zastosowanie w terapii padaczki z uwzględnieniem napadów częściowych oraz napadów uogólnionych.
Lek jest również wykorzystywany profilaktycznie w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia napadu drgawek podczas zabiegów neurochirurgicznych, a także w celu przerwania trwającego napadu padaczki (w postaci roztworu do wstrzykiwań).
Fenytoina jest również stosowana w przypadku nietolerancji lub nieskuteczności karbamazepiny w leczeniu nerwobólu nerwu trójdzielnego.
Dawkowanie fenytoiny
Schemat dawkowania fenytoiny jest zależny od wieku, masy ciała, stopnia nasilenia choroby, a także chorób współistniejących u pacjenta. Dawka dobowa fenytoiny powinna zostać dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta.
Terapię z wykorzystaniem fenytoiny należy rozpocząć stosując niewielkie dawki preparatu, po upłynięciu siedmiu dni dawka może zostać dostosowana.
Zazwyczaj stosowana początkowa dawka dobowa substancji czynnej w przypadku osób dorosłych wynosi 300 mg. Zależnie od efektu terapeutycznego oraz ryzyka wystąpienia działań niepożądanych dawka fenytoiny może zostać zwiększona lub zmniejszona po upływie siedmiu dni.
Schemat dawkowania fenytoiny u dzieci uwzględnia stosowanie od 3 do 8 mg/kg masy ciała dziecka. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dobowej – 300 mg.
Jeśli występuje konieczność zastosowania fenytoiny do przerwania napadu padaczkowego u osoby dorosłej, zazwyczaj stosowana dawka dobowa substancji czynnej wynosi od 230 mg do maksymalnej dawki 1380 mg. U dzieci poniżej 12 roku życia dawka dobowa jest zależna przede wszystkim od masy ciała dziecka oraz długości napadu i zmniejsza się od 30 mg/kg masy ciała dziecka w pierwszej dobie do 10 mg/kg masy ciała w trzeciej dobie napadów.
Profilaktyczne wykorzystanie fenytoiny uwzględnia zastosowanie od 230 mg do 460 mg substancji czynnej u osoby dorosłej. W przypadku dzieci do 12 roku życia zwykle stosowana dawka dobowa wynosi od 5 mg/kg masy ciała dziecka do 6 mg/kg masy ciała.
Schemat dawkowania preparatu może wymagać dostosowania w przypadku noworodków, dzieci i osób w podeszłym wieku.
Przeciwskazania do stosowania fenytoiny
Przeciwwskazaniem do stosowanie fenytoiny jest nadwrażliwość na tę substancję czynną. Istotnym ograniczeniem w stosowaniu substancji czynnej jest również:
- porfiria;
- poważne zaburzenia czynności szpiku kostnego;
- blok przedsionkowo–komorowy II i III stopnia;
- blok zatokowo–przedsionkowy;
- zaburzenie pojemności minutowej serca;
- zawał mięśnia sercowego występujący przynajmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem terapii;
- spowolnienie pracy serca, zespół chorego węzła zatokowego.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fenytoiny
Podczas terapii wykorzystującej fenytoinę istnieje ryzyko pojawienia się wysypki. Lek można przyjąć ponownie dopiero po wcześniejszym ustąpieniu objawów wysypki. W trakcie pierwszych paru tygodni leczenia występuje podwyższone ryzyko pojawienia się objawów zespołu Stevensa-Johnsona lub toksycznej nekrolizy naskórka (zespół Lyella). Jeśli wystąpi którekolwiek z opisanych schorzeń leczenie należy przerwać i skontaktować się z lekarzem.
Badania potwierdziły zwiększenie częstości występowania zespołu Stevensa-Johnsona u osób pochodzenia chińskiego lub tajskiego, w których genotypie potwierdzono obecność allelu HLA-B*1502, w tym przypadku stosowanie fenytoiny jest możliwe jeżeli korzyści z leczenia przewyższają nad ryzykiem pojawienia się działań niepożądanych.
W przypadku preparatów podawanych w postaci roztworu do wstrzykiwań istnieje ryzyko miejscowego podrażnienia tkanki miękkiej i rozwoju stanu zapalnego.
Każda modyfikacja schematu dawkowania lub wprowadzenie zamiast fenytoiny innej substancji leczniczej powinno być wykonane stopniowo. Również odstawienie leku powinno się przeprowadzić z zachowaniem zasad należytej należytej ostrożności.
Substancji czynnej nie należy stosować w przypadku współistniejącej porfirii oraz w przypadku napadów nieświadomości. Fenytoina nie jest skuteczna w terapii tego rodzaju napadów, co więcej może pogłębiać już występujące napady nieświadomości.
U niektórych pacjentów zalecana jest dodatkowa suplementacja witaminy D. Istnieje możliwość spadku stężenia cholekalcyferolu w osoczu, co może być przyczyną rozwoju krzywicy podczas długotrwałego przyjmowania fenytoiny.
Terapia z wykorzystaniem tej substancji czynnej powinna zostać przeprowadzona ostrożnie w przypadku osób w podeszłym wieku, pacjentów wyniszczonych lub cierpiących na zaburzenia czynności wątroby. Dawkowanie fenytoiny należy dostosować jeśli wystąpią wczesne objawy toksyczności tego leku. W przypadku przyjmowania przez dłuższy czas zbyt wysokich dawek substancji czynnej istnieje ryzyko wystąpienia encefalopatii, zaburzeń czynności móżdżku oraz psychozy.
Zaleca się monitorowanie stężenia fenytoiny w przypadku osób z upośledzeniem czynności wątroby i nerek, a także gdy istnieje ryzyko spadku poziomu wiązania leku z białkami osocza (hipoproteinemia).
Leczenie fenytoiną należy wprowadzać z zachowaniem należytej ostrożności u pacjentów cierpiących na cukrzycę. Substancja czynna może zmniejszać ilość wydzielanej insuliny, zwiększając przez to ryzyko wystąpienia hiperglikemii.
Fenytoiny nie należy stosować jednocześnie z preparatami zawierającymi wyciągi z dziurawca. Niewskazane jest również przyjmowanie fenytoiny i równoczesne spożywanie alkoholu, ponieważ istnieje ryzyko wahań poziomu substancji leczniczej w osoczu.
Interakcje fenytoiny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amiodaron (Amiodarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Detreomycyna (Chloramfenikol) (Chloramphenicol) | antybiotyki - INNE |
Chlorodiazepoksyd (Chloradiazepoxide) | BZD - benzodiazepiny |
Diazepam (Diazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Diltiazem (Diltiazem) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Disulfiram (Disulfiram) | substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu |
Famotydyna (Famotidine) | antagoniści receptorów histaminowych H2 |
Fenylobutazon (Phenylbutazone) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Izoniazyd (Isoniazid) | substancje stosowane w leczeniu gruźlicy |
Metylofenidat (Methylphenidate) | NDRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy |
Omeprazol (Omeprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Ranitydyna (Ranitidine) | antagoniści receptorów histaminowych H2 |
Sulfacetamid (Sulfacetamide) | sulfonamidy |
Trazodon (Trazodone) | SARI - selektyne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dodatkowo blokujące receptor dla serotoniny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas foliowy (Witamina B9) (Folic acid) | witaminy z grupy B |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Sukralfat (Sucralfate) | selektywne leki osłaniające stosowane w chorobie wrzodowej |
Teofilina (Theophylline) | metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy |
Rezerpina (Reserpine) | antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych |
Wigabatryna (Vigabatrin) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amfoterycyna B (Amphotericin b) | antybiotyki przeciwgrzybicze |
Flukonazol (Fluconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Itrakonazol (Itraconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Ketokonazol (Ketoconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Mikonazol (Miconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Pozakonazol (Posaconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Worykonazol (Voriconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Kwas walproinowy (Valproic acid) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Cerytynib (Ceritinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Iksazomib (Ixazomib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Kabozantynib (Cabozantinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Lapatynib (Lapatinib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Olaparyb (Olaparib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Palbocyklib (Palbociclib) | inhibitory kinazy białkowej |
Wandetanib (Vandetanib) | inhibitory kinazy białkowej |
Brygatynib (Brigatinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Klomipramina (Clomipramine) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Opipramol (Opipramol) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amlodypina (Amlodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Felodypina (Felodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Isradypina (Isradypine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Lacydypina (Lacidipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Lerkanidypina (Lercanidipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Nimodypina (Nimodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Nitrendypina (Nitrendipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Cyklosporyna (Cyclosporine) | inhibitory kalcyneuryny |
Doksycyklina (Doxycycline) | antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny |
Furosemid (Furosemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Lamotrygina (Lamotrigine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Metadon (Methadone) | agoniści receptora opioidowego |
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Teofilina (Theophylline) | metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy |
Topiramat (Topiramate) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Zonisamid (Zonisamide) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acenokumarol (Acenocoumarol) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Rywaroksaban (Rivaroxaban) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas alginowy (Alginic acid) | selektywne leki osłaniające stosowane w chorobie wrzodowej |
Węglan dihydroksyglinowo-sodowy (Dihydroxyaluminum sodium carbonate) | związki glinu |
Wodorotlenek glinu (Aluminium hydroxide) | substancje zobojętniające |
Węglan magnezu (Magnesium carbonate) | związki magnezu |
Węglan wapnia (Calcium carbonate) | związki wapnia |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Paracetamol (Paracetamol (acetaminophen)) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Beklometazon (Beclomethasone) | glikokortykosteroidy |
Betametazon (Betamethasone) | glikokortykosteroidy |
Deksametazon (Dexamethasone) | glikokortykosteroidy |
Flumetazon (Flumethasone) | glikokortykosteroidy |
Metyloprednizolon (Methylprednisolone) | glikokortykosteroidy |
Mometazon (Mometasone) | glikokortykosteroidy |
Prednizolon (Prednisolone) | glikokortykosteroidy |
Prednizon (Prednisone) | glikokortykosteroidy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Atazanawir (Atazanavir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Daklataswir (Daclatasvir) | substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV |
Darunawir (Darunavir) | inhibitory proteazy HIV |
Dolutegrawir (Dolutegravir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Etrawiryna (Etravirine) | nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Symeprewir (Simeprevir) | substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV |
Biktegrawir (Bictegravir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Welpataswir (Velpatasvir) | substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV |
Acyklowir (Acyclovir) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dienogest (Dienogest) | progestageny |
Etonogestrel (Etonogestrel) | progestageny |
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Gestoden (Gestodene) | progestageny |
Lewonorgestrel (Levonorgestrel) | progestageny |
Nomegestrol (Nomegestrol) | progestageny |
Uliprystal (Ulipristal (ulipristal acetate)) | SPRM - selektywne modulatory receptora progesteronowego |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Roflumilast (Roflumilast) | inhibitory fosfodieasterazy IV - PDE4 |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ewerolimus (Everolimus) | inhibitory kinazy białkowej |
Takrolimus (Tacrolimus) | inhibitory kalcyneuryny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Iwabradyna (Ivabradine) | inne leki nasercowe |
Sotalol (Sotalol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Eplerenon (Eplerenone) | leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Almotryptan (Almotriptan) | tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1 |
Eletryptan (Eletriptan) | tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1 |
Naratryptan (Naratriptan) | tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1 |
Sumatryptan (Sumatriptan) | tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1 |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine) | agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych |
Efedryna (Ephedrine) | agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych |
Interakcje fenytoiny z pożywieniem
Pokarm może wpływać korzystnie, zmniejszając podrażnienie przewodu pokarmowego podczas terapii z wykorzystaniem fenytoiny.
Interakcje fenytoiny z alkoholem
Spożywanie alkoholu w trakcie leczenia fenytoiną niesie ze sobą ryzyko pojawienia się wahań stężenia substancji leczniczej w osoczu. Podczas długotrwałej terapii może dojść do istotnego spadku poziomu leku we krwi, u osób rozpoczynających leczenie częściej dochodzi do wzrostu stężenia fenytoiny w osoczu.
Wpływ fenytoiny na prowadzenie pojazdów
Fenytoina może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn poprzez jej depresyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Podczas stosowania preparatów może wystąpić wydłużenie czasu reakcji.
Inne rodzaje interakcji
Podczas stosowania fenytoiny należy zachować przynajmniej dwugodzinny odstęp od przyjętych leków zobojętniających. Istnieje ryzyko zmniejszenia wchłaniania substancji leczniczej w przypadku jednoczesnego stosowania.
Jednoczesne przyjmowanie preparatów zawierających wyciągi z ziela dziurawca może spowodować zmniejszenie skuteczności fenytoiny.
Substancja czynna może zaburzać wyniki testów diagnostycznych. Fenytoina może spowodować zmniejszenie ilości wykrytego deksametazonu i metypronu. Ponadto, lek może obniżać stężenie tyroksyny w osoczu.
Fenytoina może również zwiększać stężenia glukozy oraz fosfatazy zasadowej w osoczu. Substancja lecznicza wpływa na testy określające przemiany glukozy we krwi.
Podczas leczenia fenytoiną istnieje ryzyko spadku stężenia wapnia i kwasu foliowego we krwi. W niektórych przypadkach zalecana jest jego dodatkowa suplementacja.
Wpływ fenytoiny na ciążę
Stosowanie fenytoiny podczas ciąży jest możliwe jedynie w przypadku gdy korzyści odniesione z terapii przez matkę przeważają nad ryzykiem działań niepożądanych dla płodu. W przypadku niektórych kobiet przyjmujących fenytoinę, istnieje możliwość odstawienia substancji czynnej przed zajściem w ciążę. Przed odstawieniem preparatu należy indywidualnie ocenić czy większym zagrożeniem dla płodu są napady padaczkowe, czy działania niepożądane związane ze stosowaniem fenytoiny. Nie należy przerywać terapii fenytoiną bez konsultacji z lekarzem, ze względu na ryzyko nawrotów padaczki, które niosą ryzyko dla utrzymania ciąży.
Stosowanie fenytoiny w każdym trymestrze ciąży wiążę się z ryzykiem powstania wad wrodzonych u płodu. Odnotowano występowanie wad twarzoczaszki (rozszczep podniebienia i warg) oraz wad mięśnia sercowego. U niektórych noworodków zaobserwowano również przypadki zespołu hydantoinowego, objawiającego się spadkiem masy ciała, małogłowiem i niedorozwojem umysłowym. Istnieje również ryzyko pojawienia się zaburzeń krzepnięcia u noworodków, w niektórych przypadkach można im zapobiegać poprzez podanie matce przed porodem lub noworodkowi witaminy K.
Wpływ fenytoiny na laktację
Fenytoina wykazuje zdolność przenikania do pokarmu matki karmiącej. Stężenie substancji czynnej w mleku może wynosić nawet do 30% stężenia występującego w osoczu matki. Karmienie piersią podczas terapii z wykorzystaniem fenytoiny nie jest zalecane. W przypadku kobiet, u których odstawienie substancji czynnej nie jest możliwe należy monitorować niemowlę pod kątem wystąpienia senności i zwiększenia masy ciała.
Skutki uboczne
- bezsenność
- oczopląs
- zaburzenia myślenia
- zawroty głowy
- zaburzenia pamięci
- ataksja
- wyczerpanie
- splątanie
- parestezje
- ból głowy
- drażliwość
- Neuropatia obwodowa i polineuropatia
- wysypka odropodobna
- zaburzenia świadomości
- senność
- śpiączka
- dyskineza
- zmiany w zapisie ekg
- drżenie
- dystonia
- asystolia
- agranulocytoza
- anemia aplastyczna
- ciężkie reakcje alergiczne
- granulocytopenia
- wysypka alergiczna
- zaburzenia czynności tarczycy
- zaburzenia rytmu serca
- pancytopenia
- trombocytopenia
- reakcje anafilaktyczne
- osteomalacja
- migotanie przedsionków
- leukopenia
- zespół Stevensa-Johnsona
- zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka
- przerost dziąseł
- toczeń rumieniowaty układowy
- zmiany pigmentacyjne na skórze
- osłabienie mięśni
- nadmierne owłosienie
- toksyczne zapalenia wątroby
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Inne możliwe skutki uboczne
Podczas dożylnego podania fenytoiny zaobserwowano:
- rzadkie przypadki stanu gorączkowego, miejscowego podrażnienia w miejscu wstrzyknięcia, stanu zapalnego;
- częstych (w przypadku szybkiego wstrzyknięcia dożylnego) wymiotów, zawrotów głowy, suchości w ustach, zaparć, spadków masy ciała, zmniejszeń apetytu;
- zaburzenia o częstości nieznanej takie jak: obrzęk, przebarwienia i ból z pojawiającymi się pęcherzami.
W przypadku podania okołonaczyniowego lub podskórnego odnotowano przypadki martwicy i złuszczania naskórka.
Objawy przedawkowania fenytoiny
W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki fenytoiny istnieje ryzyko wystąpienia oczopląsu, zaburzeń mówienia oraz śpiączki. Największe ryzyko dla pacjenta stanowi pojawienie się zaburzeń układu oddechowego (bezdech, depresja oddechowa) i spadku ciśnienia tętniczego, które wspólnie mogą prowadzić do zgonu.
Mechanizm działania fenytoiny
Fenytoina jest pochodną hydantoiny, wykazującą aktywność przeciwpadaczkową. Substancja czynna wywiera wpływ na korę ruchową mózgu, ograniczając ilość pobudzeń w ośrodkach pnia mózgu. Dzięki temu fenytoina zmniejsza częstość występowania napadów częściowych oraz napadów toniczno–klonicznych.
Mechanizm działania substancji czynnej jest oparty przede wszystkim na zmniejszeniu napływu jonów sodowych do wnętrza neuronów. Pewną rolę odgrywa również hiperpolaryzacja komórki nerwowej związana ze zwiększonym wypływem jonów sodu do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Zmniejszenie pobudliwości neuronu skutkuje wyciszeniem przewodnictwa pomiędzy komórkami nerwowymi, dzięki czemu zahamowane zostaje rozprzestrzenianie potencjału drgawkowego.
Fenytoina wycisza impulsy sygnalizujące o bólu, które biorą udział w etiologii neuralgii nerwu trójdzielnego.
Wchłanianie fenytoiny
Fenytoina wolno i całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego. Niektóre substancje mogą obniżać lub zwiększać szybkość wchłaniania substancji leczniczej. Maksymalne stężenia we krwi zostaje osiągnięte po około 3 godzinach od podania.
Dystrybucja fenytoiny
Fenytoina w osoczu występuję w połączeniach białkami osocza na poziomie około 90%. Stan stacjonarny zostaje utworzony po maksymalnie po 10 dniach leczenia. Substancja czynna przenika do płynu mózgowo–rdzeniowego.
Metabolizm fenytoiny
Większość zastosowanej dawki substancji czynnej ulega przekształceniu do metabolitów (około 95%). Największą rolę w metabolizmie fenytoiny odgrywa CYP2C9, która jest podjednostką cytochromu P450, mniejsze znaczenie ma podjednostka CYP2C19. Cząsteczka fenytoiny ulega przede wszystkim reakcji 4-hydroksylacji, w wyniku której powstaje hydroksyfenytoina ulegająca następnie transformacji do pochodnych glukuronowych.
Duże znaczenie, w metabolizmie fenytoiny odgrywa mechanizm wysycenia. Podczas stosowania dużych dawek substancji czynnej istnieje ryzyko wydłużenia okresu półtrwania, a następnie gwałtownego wzrostu stężenia leku we krwi.
Wydalanie fenytoiny
Okres półtrwania fenytoiny jest zależny od mechanizmu wysycenia organizmu substancją czynną. Średnio wynosi on około 22 godzin. Jedynie 5% dawki fenytoiny ulega wydaleniu z moczem w postaci niezmienionej. Większą część zastosowanej dawki odnotowano w żółci w postaci nieaktywnych metabolitów.