Famprydyna, Fampridinum - Zastosowanie, działanie, opis

Famprydyna jest blokerem kanału potasowego używanym w celu ułatwienia chodzenia pacjentom ze stwardnieniem rozsianym. Jest to pierwszy lek, który został specjalnie zatwierdzony do wspomagania mobilności u tych pacjentów.

Famprydyna jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę. Lek ten powinien być podawany pod nadzorem lekarza mającego doświadczenie w leczeniu stwardnienia rozsianego.

Zalecana dawka to 20mg na dobę. Tabletki należy przyjmować  w całości na czczo.  Nie wolno ich dzielić, kruszyć, rozpuszczać, ssać ani żuć.

Pierwszy etap kuracji trwa 2 tygodnie. Po tym czasie zaleca się wykonanie testu szybkości chodzenia (np. T25FW) w celu oceny poprawy. Jeżeli  brak pozytywnych wyników, lub gdy pacjent nie zauważa korzyści z terapii famprydyną leczenie należy przerwać. 

Famprydyny nie należy stosować jeżeli stwierdzono nadwrażliwość na tą substancję czynną.

Nie należy podawać famprydyny u pacjentów , u których występowały napady drgawkowe lub niewydolność nerek (klirens kreatyniny <80ml/min).

Stosowanie famprydyny zwiększa ryzyko napadów drgawkowych, dlatego, nalezy zachować szczególną ostrożność szczególnie w przypadku pacjentów, u których występują inne czynniki mogące obniżać próg drgawkowy.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas terapii famprydyną u osób z zaburzeniem czynności nerek. Z uwagi na fakt, że famprydyna usuwana jest z organizmu głównie przez nerki, w przypadku nieprawidłowej ich pracy może dojść do zwiększenia stężenia leku w osoczu, a co za tym idzie spotęgowania działań niepożądanych famprydyny, zwłaszcza tych o charakterze neurologicznym. Famprydyny nie wolno podawać pacjentom z zaburzeniami czynności nerek, u których klirens kreatyniny wynosi <80ml/min.

Należy zachować szczególną rozwagę w  stosowania famprydyny u pacjentów, którzy przyjmują leki będące substratami OCT2, takimi jak karwedilol, propanolol czy metformina.

Ponieważ famprydyna (szczególnie po przedawkowaniu) może wpływać na pracę mięśnia sercowego, należy zwrócić szczególną uwagę podczas leczenia nią pacjentów kardiologicznych z sercowo-naczyniowymi objawami zaburzeń rytmu oraz zaburzeniami przewodzenia zatokowo-przedsionkowego lub przedsionkowo-komorowego.

U pacjentów przyjmujących famprydynę zdiagnozowano małą liczbę białych krwinek ( 2,1%) w porównaniu do pacjentów otrzymujących placebo (1,9%). W badaniach klinicznych podczas stosowania famprydyny występowały infekcje, dlatego terapia tym lekiem może wiązać się ze wzrostem wskaźnika zakażeń i upośledzeniem układu odpornościowego.

Przeciwskazane jest łączenie w jednej terapii rożnych preparatów zawierających w swoim składzie famprydynę (4-aminopirydynę).

Jeżeli pacjent przyjmuje leki z grupy  inhibitorów transportera kationów organicznych 2 (OCT2), takich jak cymetydyna, włączanie terapii famprydyną jest przeciwskazane.

Stosowanie równolegle różnych preparatów leczniczych zawierających famprydynę (4-aminopirydynę) jest przeciwskazane.

Pokarm opóźnia wchłanianie famprydyny z przewodu pokarmowego, dlatego rekomenduje się stosowanie tego leku na czczo.

Pacjenci stosujący famprydynę mogą skarżyć się na zawroty głowy. Z tego względu podczas terapii famprydyną należy ograniczyć kierowanie pojazdami mechanicznymi i obsługę maszyn.

Brakuje wystarczających  danych dotyczących stosowania famprydyny u kobiet w ciąży,  dlatego zaleca się rezygnację z terapii tym lekiem w okresie ciąży.

Nie wiadomo, czy famprydyna przenika do mleka matki, dlatego nie powinna być stosowana podczas karmienia piersią.

W badaniach na zwierzętach sprawdzano jak wpływa famprydyna na rozród. Zaobserwowano niższą wagę i żywotność płodu po dawkach toksycznych zastosowanych u matek. Nie stwierdzono zwiększonej możliwości występowania wad rozwojowych ani szkodliwego wpływu na płodność.

W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki famprydyny mogą pojawić się objawy charakterystyczne dla pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego. Są to: splątanie, drżenia, obfite pocenie się, napady drgawkowe, amnezja,  mimowolne ruchy choreoatetotyczne. Mogą pojawić się też zaburzenia w pracy serca (częstoskurcz nadkomorowy i rzadkoskurcz), częstoskurcz komorowy w rezultacie potencjalnego wydłużenia odcinka QToraz objawy nadciśnienia.

Famprydyna jest stosowana w stwardnieniu rozsianym. W tym schorzeniu komórki nerwowe są stopniowo demielinizowane co odkrywa kanały potasowe. W ten sposób jony potasowe wypływają, a to skutkuje repolaryzacją komórek i zmniejszeniem ich pobudliwości. W wyniku tego procesu dochodzi do upośledzenie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, gdyż trudno jest wyzwolić potencjał czynnościowy. Działanie famprydyny polega na hamowaniu bramkowanych napięciem kanałów potasowych. Dzięki temu zmniejsza się przepływ przez kanały potasowe i wydłuża repolaryzacja oraz wzmacnia się powstawanie potencjałów czynnościowych w aksonach, które są pozbawione mieliny. Wszystko to prawdopodobnie zwiększa przewodzenie impulsów, dzięki czemu polepszają się funkcje neurologiczne.

Po podaniu doustnym famprydyna jest szybko i całkowicie wchłaniana z układu pokarmowego. Podana w formie tabletki o przedłużonym uwalnianiu wchłania się z opóźnieniem osiągając późniejsze i niższe stężenie maksymalne, bez wpływu na stopień wchłaniania. Famprydyna najlepiej wchłania się podana na czczo.

Famprydyna jest produktem leczniczym rozpuszczalnym w tłuszczach. Jest lipofilna i z łatwością przenika barierę krew-mózg. Famprydyna w niewielkim stopniu wiąże się z białkami osocza ( 3-7%). Jej objętość dystrybucji  wynosi około 2,6l/kg.

Famprydyna jest metabolizowana w wątrobie do dwóch nieaktywnych metabolitów. Są to 3-hydroksy-4-aminopirydynę i siarczan 3-hydroksy-4-aminopirydyny. Powstają one na drodze utleniania a  następnie sprzęgania. W reakcji 3-hydroksylacja famprydyny do 3-hydroksy-4-aminopirydyny uczestniczy cytochrom P450 2E1 (CYP2E1.

Famprydyna jest wydalana głównie z moczem przez nerki (około 60%). Tylko kilka procent wchłoniętego leku jest eliminowane z kałem.