Entekawir, Entecavirum - Zastosowanie, działanie, opis

Entakawir wskazany jest do leczenia przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (HBV) u osób dorosłych z prawidłową pracą wątroby, u których wiadomo,że wirus się aktywnie namnaża. Wskazaniem do stosowania entekawiru jest też stan z utrzymującą się zwiększoną aktywnością aminotransferazy alaninowej (AlAT) i u osób z występującym aktywnym stanem zapalnym tkanek wątrobowych. Terapię entekawirem prowadzi się też u pacjentów, u których występuje stan zwłóknienia wątroby.

W przypadku dzieci i młodzieży w wieku 2-18 lat entakawir jest stosowany, gdy pacjenci z tej grupy wiekowej nie byli leczeni wcześniej analogami nukleozydów, a także w przypadku, gdy stwierdzono u nich aktywne namnażanie wirusa oraz przewlekle podwyższoną aktywność AlAT w surowicy. Entekawir jest wskazany w przypadkach z potwierdzonym stanem zapalnym i (lub) zwłóknieniem wątroby.

Terapia entakawirem  powinna być prowadzona przez doświadczonego w leczeniu przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B specjalistę.

W przypadku dorosłych pacjentów, którym wcześniej nie podawano analogów nukleozydów dawka dobowa leku wynosi 0,5mg.

W przypadku dorosłych pacjentów, którzy nie są wrażliwi na działanie lamiwudyny, jak i pacjentów z niewyrównaną czynnością wątroby zalecana dawka dobowa u osób dorosłych wynosi 1 mg. Lek ten należy podawać na czczo.

Dawkę entekawiru u osób dorosłych należy skorygować w zależności od klirensu nerkowego.

U dzieci i młodzieży o masie ciała co najmniej 32,6 kg dawka dobowa  0,5 mg i  podawana jest podczas posiłku lub pomiędzy posiłkami. Pacjentom o masie ciała poniżej 32,6 kg można podawać lek w postaci roztworu doustnego. Leczenie dzieci entekawirem należy rozważyć na podstawie indywidualnych  potrzeb oraz aktualnych wytycznych.

Entekawiru nie stosujemy w przypadku stwierdzonej nadwrażliwości na substancję czynną.

Należy zachować szczególną ostrożność stosując terapię entakawirem u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek. W tej grupie leczonych należy zmodyfikować dawkowanie.

Należy zwrócić szczególną uwagę podczas terapii entakawirem, że często u pacjentów z  przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B obserwuje się stany zaostrzenia choroby manifestujące się zwiększeniem aktywności AlAT w surowicy. Stąd też u pacjentów z zaawansowanymi chorobami wątroby należy ściśle kontrolować w trakcie terapii poziom enzymów wątrobowych, ponieważ  ryzyko wystąpienia  objawów nieprawidłowej czynności wątroby jest u nich większe.

Należy unikać też gwałtownej terminacji leczenia entakawirem, gdyż może to doprowadzić do ostrego nasilenia zapalenia wątroby.

Należy  dokładnie monitorować objawy kliniczne i wskaźniki laboratoryjne u pacjentów z niewyrównaną czynnością wątroby (bez względu na przyczynę), ponieważ w tej grupie chorych istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej i specyficznych nerkowych zdarzeń niepożądanych, takich jak zespół wątrobowo-nerkowy.

Entekawir ma budowę zbliżoną do analogów nukleozydów i może wywoływać działania niepożądane charakterystyczne dla tej grupy substancji czynnych. Są to: kwasica mleczanowa (bez niedotlenienia krwi), zazwyczaj z ciężką hepatomegalią i stłuszczeniem wątroby. Należy przerwać terapię tą grupą leków gdy dojdzie do gwałtownego wzrost u aktywności enzymów wątrobowych, wątroba zwiększy patologicznie swoje wymiary lub pojawi się kwasica metaboliczna (mleczanowa) nieznanego pochodzenia. Należy zachować szczególną ostrożność ordynując entakawir pacjentom (szczególnie otyłym kobietom) z wszelkimi stanami patologicznymi wątroby. Pacjentów tych należy ściśle obserwować.

W przypadku pacjentów ze szczepami HBV opornymi na lamiwudynę możliwość wystąpienia oporności na entekawir jest większe niż u pacjentów, u których nie występuje oporność na lamiwudynę. U tych pacjentów należy wziąć pod uwagę skojarzone podawanie entekawiru z innym lekiem przeciwwirusowym (który nie wykazuje oporności krzyżowej z lamiwudyną i entekawirem) zamiast podawania entekawiru w monoterapii.

Występująca w wywiadzie oporność wirusa zapalenia wątroby typu B na lamiwudynę jest związana ze zwiększonym ryzykiem powstania oporności na entekawir, dlatego u pacjentów z niewyrównaną czynnością wątroby i zakażonych opornym na lamiwudynę wirusem zapalenia wątroby typu B, należy rozważyć równoległe podawanie entekawiru z innym lekiem przeciwwirusowym (który nie wykazuje oporności krzyżowej z lamiwudyną i entekawirem). Jest to alternatywa to monoterapii entekawirem.

W przypadku dzieci i młodzieży entekawir należy stosować jedynie wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ewentualne ryzyko dla dziecka (np. oporność).

U pacjentów będących biorcami przeszczepów, stosujących cyclosporynę lub takrolismus należy zarówno przed jak i w trakcie terapii entekawirem monitorować czynność nerek.

Nie należy stosować leczenia entekawirem u pacjentów zakażonych HIV i HBV, którzy nie otrzymują HAART.

Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, iż nie udowodniono, by leczenie entekawirem zmniejszało ryzyko przeniesienia wirusa zapalenia wątroby typu B na inne osoby. Z tego względu  należy stale zachowywać odpowiednie środki ostrożności.

W związku z występującymi działaniami niepożądanymi po zażyciu leku  entekawir takimi jak: zawroty głowy, zmęczenie czy senność, zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn może być utrudniona. Nie zaleca się wykonywania tych czynności podczas terapii tym lekiem.

Stosowanie etekawiru wpływa na wyniki badań laloratoryjnych, szcególnie na: aktywność ALAT, stężenie bilirubiny całkowitej, stężenie albumin, aktywność lipazy oraz liczbę płytek krwi.

W badaniach na zwierzętach udowodniono niekorzystny wpływ na reprodukcję podczas podawania wysokich dawek entekawiru. Niebezpieczeństwo kuracji entekawirem dla człowieka w tym okresie nie jest określone, dlatego nie rekomenduje się stosowania leku w okresie ciąży, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne.

Nie istnieją rzetelne informacje czy entekawir przenika do mleka ludzkiego.  Nie można więc  wykluczyć niebezpieczeństwa dla dzieci. Stąd też entekawiru nie należy stosować podczas karmienia piersią.

Nie istnieją dowody na to, że entekawir stanowi zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Zaleca się jednak stosowanie przez kobiety w wieku rozrodczym w czasie terapii tym lekiem skuteczną antykoncepcję.

U pacjentów, którym podawano entekawir w pojedynczej dawce do 40mg lub wielokrotne dawki do 20 mg / dobę przez okres do 14 dni, nie zauważono spotęgowania ani wystąpienia nieoczekiwanych zdarzeń niepożądanych.

W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki leku należy obserwować pacjenta pod kątem objawów toksyczności. Jeżeli zajdzie taka konieczność  zastosować standardowe leczenie wspomagające.

Entekawir jest analogiem guanozyny. Wykazuje właściwości hamujące polimerazę HBV. Ulega on fosforylacji do czynnego trifosforanu entekawiru, który blokuje 3 działalności polimerazy wirusowej: inicjację polimerazy HBV, odwrotną transkrypcję ujemnej nici DNA z pregenomowego RNA oraz syntezę dodatniej nici DNA HBV. Po aktywacji przez kinazy, lek może zostać wbudowany do DNA, co ma ostateczny efekt w postaci hamowania aktywności polimerazy HBV.

Po podaniu doustnym maksymalne stężenie entekawiru w osoczu występuje między 0,5 a 1,5 godziny. U zdrowych osób biodostępność tabletki wynosi 100% w stosunku do roztworu doustnego.

Entekawir wiąże się z białkami surowicy ludzkiej w ok 13%.

Entekawir nie wplywa w żaden sposób na pracę układu enzymatycznego cytochromu P450 (CYP450). Jest natomiast skutecznie fosforylowany do aktywnej postaci trifosforanu.

Entekawir jest wydalany głównie przez nerki. Przenika  do moczu wyniku przesączania kłębuszkowego oraz w trakcie wydzielania kanalikowego. Po osiągnięciu stężenia maksymalnego zawartość leku w osoczu spada w sposób dwuwykładniczy. Docelowy okres półtrwania entekawiru w fazie wydalania wynosi około 128-149 godzin, natomiast jego fosforylowanego metabolitu 15 godzin.