Edoksaban, Edoxabanum - Zastosowanie, działanie, opis

Edoksaban jest stosowany w profilaktyce udarów mózgu i zatorowości systemowej u dorosłych pacjentów z niezastawkowym migotaniem przedsionków, u których występuje co najmniej jeden następujących czynników ryzyka: zastoinowa niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, wiek ≥ 75 lat, cukrzyca, przebyty udar mózgu, przemijający napad niedokrwienny.

Edoksaban jest wskazany również do stosowania w leczeniu zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej a także zapobieganiu nawrotowej zakrzepicy żył głębokich oraz zatorowości płucnej u dorosłych.

Edokaban stosuje się raz na dobę w zakresie dawek 30 - 60 mg. Dawka jest uzależniona od wskazań, chorób współistniejących, prowadzonych równolegle terapii, wagi pacjenta. Jest ustalana indywidualnie przez lekarza.

Przeciwwskazaniem do stosowania edoksabanu są: nadwrażliwość na substancję czynną, stany stanowiące ryzyko krwawień, istotne klinicznie czynne krwawienia, choroba wątroby przebiegająca z koagulopatią, ciężkie, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, leczenie innymi produktami przeciwzakrzepowymi oraz ciąża i karmienie piersią.

Terapii  z zastosowaniem edoksabanu nie nie wdraża się u pacjentów z krańcową niewydolnością nerek i poddawanych dializom.

Edoksaban należy stosować ostrożnie u pacjentów w podeszłym wieku, stosujących inne leki przeciwzakrzepowe lub u osób, u których istnieje ryzyko wystąpienia potencjalnie niebezpiecznych krwawień.

Stosowanie edoksabanu nie jest zalecane u osób dializowanych lub z krańcowym stadium niewydolności nerek. Z kolei u pacjentów z jednoczesnym wysokim klirensem kreatyniny i niezastawkowym migotaniem przedsionków zastosowanie edoksabanu powinno zostać ocenione indywidualnie przez lekarza prowadzącego.

U osób z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby stosowanie edoksabanu nie jest zalecane. Z kolei u pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby lek powinien być stosowany ostrożnie. Ze względu na brak badań klinicznych na grupie osób z podwyższonymi wartościami AlAT/AspAT lub bilirubiną całkowitą również zalecana jest ostrożność podczas stosowania leku.

Przed zabiegiem chirurgicznym zalecana jest przerwa w stosowaniu edoksabanu na okres co najmniej 24 godzin. Natomiast po zakończeniu zabiegu należy wznowić przyjmowanie leku.

Przyjmowanie edoksabanu razem z kwasem acetylosalicylowym, inhibitorami receptora płytkowego P2Y12 (klopidogrel, tikagrelor, prasugrel), innymi lekami przeciwzakrzepowymi, leczeniem fibrynolitycznym, selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitorami wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI), a także stosowanymi przewlekle niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) moż enasilać ryzyko krwawień.

Ze względu na bark badań klinicznych u pacjentów z mechanicznymi zastawkami serca, u pacjentów w okresie 3 miesięcy od wszczepienia biologicznej zastawki serca, z migotaniem przedsionków lub bez migotania oraz u pacjentów z umiarkowanym do ciężkiego zwężeniem zastawki mitralnej stosowanie edoksabanu  nie jest zalecane.

Bark informacji dotyczących stosowania edoksabanu i jego bezpieczeństwa u pacjentów niestabilnych hemodynamicznie z zatorowością płucną oraz pacjentów wymagających leczenia trombolitycznego lub embolektomii płucnej.

Brak informacji na temat skuteczności i bezpieczeństwa stosowania edoksabanu zapobieganiu lub leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u pacjentów z czynnym nowotworem.

Stosowanie edoksabanu u pacjentów z zakrzepicą ze zdiagnozowanym zespołem antyfosfolipidowym nie jest zalecane.

Edoksabanu nie należy łączyć z innymi lekami przeciwzakrzepowymi takimi jak: heparyna niefrakcjonowana, heparyny drobnocząsteczkowe (enoksaparyna, dalteparyna), pochodne heparyny (fondaparynuks itp.), doustne leki przeciwzakrzepowe (warfaryna, dabigatran, eteksylan, rywaroksaban, apiksaban).

Wyjątkiem są przypadki zmiany z leczenia przeciwzakrzepowego środkami doustnymi lub gdy podawanie heparyny niefrakcjonowanej jest w dawkach niezbędnych do utrzymania drożności cewnika żył głównych lub tętnic.

Podczas stosowania edoksabanu nie należy również stosować dużych dawek kwasu acetylosalicylowego przez dłuższy czas.

Niektóre składniki pokarmowe oraz preparaty ziołowe mogą wpływać na farmakokinetykę edoksabanu, a przez to osłabiać lub nasilać jego działanie przeciwzakrzepowe. Zaliczamy do nich miedzy innymi: miłorząb japoński (Ginkgo biloba), berberynę, pieprz czarny, sok grejpfrutowy, apigeninę, rutynę, kapsaicynę, ekstrakt z soi, notoginsenozyd R1 (pochodzący z Żeń-Szenia fałszywego), kurkuminę, zieloną herbatę, honokiolu, dziurawiec, kwercetynę, korzeń tarczownicy bajkalskiej, mleko sojowe, sukralozę, lukrecję (i produkty nią słodzone), genipinę, mango. Należy również unikać składników, które wykazują działanie antykoagulacyjne jak na przykład: czosnek, imbir, danshen oraz borówka czarna.

Alkohol może nasilać działanie leku i prowadzić do intensywnych krwawień.

Nie stwierdzono, aby edoksaban miał wpływ lub wywierał istotny wpływ na zdolność obsługiwania maszyn i prowadzenia pojazdów.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum)  zmniejsza stężenie edoksabanu w osoczu krwi.

Zaleca się stosowanie skutecznych metod antykoncepcji u kobiet w wieku rozrodczym stosujących edoksaban. Ze względu na negatywny wpływ na reprodukcję u zwierząt laboratoryjnych oraz przenikanie edoksabanu przez łożysko, a także ryzyko krwotoków wewnętrznych, lek ten jest przeciwwskazany w ciąży.

Brak badań na temat bezpieczeństwa stosowania oraz skuteczności edoksabanu u kobiet karmiących piersią. Lek jest przeciwwskazany podczas karmienia piersią, ponieważ w badaniach na zwierzętach potwierdzono przenikanie leku do mleka.

Brak szczegółowych badań u ludzi, dotyczących wpływu edoksabanu na płodność.

Przedawkowanie edoksabanu może prowadzić do wystąpienia krwotoku. Doniesienia w tym zakresie są ograniczone.

Edoksaban jest doustnym, szybko działającym, wysoce wybiórczym inhibitorem czynnika Xa. Czynnik ten jest kluczowym białkiem w kaskadzie krzepnięcia. Edoksaban, hamując wyżej wymieniony czynnik, zapobiega stopniowej aktywacji czynników odpowiedzialnych za tworzenie skrzepów krwi.

Po podaniu doustnym edoksaban wchłania się, osiągając maksymalne stężenie w osoczu w przeciągu 1-2 godzin, a jego biodostępność wynosi 62%.

Edoksaban wiąże się z białkami osocza w około 55% (badania in vitro). Stan stacjonarny po podaniu leku jest osiągany w ciągu trzech dni. Przy podaniu raz na dobę nie występuje istotna klinicznie kumulacja edoksabanu.

Edoksaban nie ulega intensywnemu rozkładowi przez enzym CYP3A4, co przekłada się na jego niezbyt liczne interakcje z innymi lekami. Oddziałuje jednak z substancjami leczniczymi hamującymi glikoproteinę p (P-gp), która bierze udział w transporcie edoksabanu przez ścianę jelit. Niezmieniony edoksaban jest formą o największym stężeniu w osoczu spośród wszystkich form tego leku. Pozostałe formy powstają w wyniku rekcji hydrolizy (z udziałem karboksylazy 1), sprzęgania oraz utleniania przez CYP 3A4.

Edoksaban jest usuwany z organizmu głównie w postaci niezmienionej razem z moczem. Pozostała ilość wydalana jest do dróg żółciowych, a następnie usuwana z kałem.