Dalteparyna, Dalteparinum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o dalteparynie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1994
- Substancje aktywne
-
dalteparyna, dalteparyna sodowa, sól sodowa dalteparyny
- Działanie dalteparyny
-
przeciwzakrzepowe (antykoagulacyjne)
- Postacie dalteparyny
-
roztwór do wstrzykiwań
- Układy narządowe
-
układ krwiotwórczy i krew
- Specjalności medyczne
-
Angiologia, Chirurgia naczyniowa, Chirurgia ogólna, Kardiologia
- Rys historyczny dalteparyny
-
Dalteparyna została zatwierdzona do użytku w 1994 roku przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków (US FDA), a podmiotem odpowiedzialnym był PFIZER INC. Należy ona do grupy heparyn drobnocząsteczkowych (LMWH) i jest otrzymywana w wyniku depolimeryzacji heparyny niefrakcjonowanej, pochodzącej z błony śluzowej jelita wieprzowego. Heparyny drobnocząsteczkowe, mają bardziej przewidywalne działanie, większą biodostępność i dłuższy okres półtrwania w porównaniu ze standardowymi heparynami niefrakcjonowanymi.
- Wzór sumaryczny dalteparyny
-
(C12H16NS2Na3)20
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające dalteparynę
- Wskazania do stosowania dalteparyny
- Dawkowanie dalteparyny
- Przeciwskazania do stosowania dalteparyny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania dalteparyny
- Interakcje dalteparyny z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje dalteparyny z pożywieniem
- Interakcje dalteparyny z alkoholem
- Wpływ dalteparyny na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ dalteparyny na ciążę
- Wpływ dalteparyny na laktację
- Wpływ dalteparyny na płodność
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania dalteparyny
- Mechanizm działania dalteparyny
- Wchłanianie dalteparyny
- Dystrybucja dalteparyny
- Metabolizm dalteparyny
- Wydalanie dalteparyny
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające dalteparynę
Wskazania do stosowania dalteparyny
Dalteparyna jest wskazana do leczenia ostrej zakrzepicy żył głębokich i przewlekłej objawowej żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Jest także używana w profilaktyce przeciwzakrzepowej u chorych unieruchomionych po zabiegach operacyjnych oraz u pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową, a także w profilaktyce powstawania zakrzepów podczas zabiegu hemodializy i hemofiltracji u pacjentów.
Dawkowanie dalteparyny
Podawanie dalteparyny powinno odbywać się podskórnie (w skórę brzucha lub uda), ale można podawać ją też jako wstrzyknięcie lub infuzję dożylną. Lek podajemy powoli, trzymając fałd skóry, a kroplę z końca igły należy usunąć przed wstrzyknięciem, żeby zapobiec powstaniu krwiaka.
Indywidualne dawki dalteparyny dobiera lekarz, a każda z nich stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).
Dalteparyna w zależności od wskazań podawana jest podskórnie w zakresie od 5 do 200 j.m./ kg masy ciała w ciągu doby.
Dalteparynę należy podawać do około 5 dni, w czasie których stężenia czynników II, VII, IX i X zmniejszą się do stężenia terapeutycznego. Lekarze zalecają często równoczesne podawanie antagonistów witaminy K.
Pacjenci (również nowotworowi), którzy są narażeni na ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych w czasie zabiegów chirurgicznych i ortopedycznych, powinni dostawać dawkę dalteparyny wynoszącą 2500 j.m. - 5000 j.m. podskórnie na 2 godziny przed zabiegiem, a następnie taką samą dawkę podtrzymującą na czas unieruchomienia po zabiegu.
Zalecana dawka dalteparyny sodowej w celu profilaktyki ostrej zakrzepicy żył głębokich wynosi 5000 j.m. raz dziennie u chorych unieruchomionych, czas terapii wynosi minimum 14 dni.
Dalteparyny nie powinno się podawać domięśniowo.
Przeciwskazania do stosowania dalteparyny
Przeciwwskazaniem do stosowania dalteparyny jest nadwrażliwość na substancję czynną. Nie należy jej także stosować w potwierdzonej małopłytkowości poheparynowej oraz u osób z czynnym krwawieniem z przewodu pokarmowego lub naczyń mózgu. Dalteparyna nie może być też stosowana u osób z ciężkim zaburzeniem krzepnięcia, a także po zabiegach chirurgicznych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, oczu lub uszu, a także u pacjentów z ostrym lub podostrym bakteryjnym zapaleniem wsierdzia.
Kardiolodzy nie zalecają także stosowania dalteparyny, aby zapobiec zakrzepicy na protezach zastawek sercowych.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania dalteparyny
Dalteparyna musi być stosowana ostrożnie u pacjentów z małopłytkowością, oraz zaburzeniami czynności płytek. Pod kontrolą lekarza muszą być też osoby z ciężką niewydolnością wątroby lub nerek, nadciśnieniem tętniczym lub retinopatią cukrzycową.
Heparyny muszą być ostrożnie podawane osobom po zabiegach chirurgicznych, gdyż mogą zwiększać ryzyko wystąpienia krwotoku.
U pacjentów poddanych znieczuleniu zewnątrzoponowemu lub podpajęczynówkowemu otrzymujących heparyny drobnocząsteczkowe, jest możliwość powstania krwiaka, który może spowodować długotrwałe lub trwałe porażenie. Ryzyko zwiększa podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz hamujących czynność płytek. Tacy pacjenci powinni być obserwowani przez lekarza.
Stosowanie dalteparyny nie jest zalecane, w celu zapobiegania zakrzepicy na zastawkach u pacjentów z protezami zastawek serca.
Zalecane jest oznaczenie liczby płytek krwi przed rozpoczęciem leczenia oraz w trakcie leczenia dalteparyną.
U dzieci, osób otyłych, osób z niewydolnością nerek, kobiet ciężarnych, lub u osób narażonych na zwiększone ryzyko krwawienia należy monitorować działanie przeciwzakrzepowe dalteparyny.
Podczas terapii możliwe jest zmniejszone wydzielanie aldosteronu, prowadzące do hiperkaliemii. Najbardziej narażeni są pacjenci z cukrzycą, przewlekłą niewydolnością nerek, kwasicą metaboliczną lub przyjmujący leki oszczędzające potas. U takich pacjentów należy oznaczyć stężenie potasu w osoczu przed rozpoczęciem terapii.
U pacjentów poddawanych zabiegom hemodializy konieczne jest częste monitorowanie aktywności anty-Xa oraz odpowiednie zmniejszenie dawek heparyny drobnocząsteczkowej.
Dalteparyny nie należy podawać domięśniowo z powodu ryzyka powstania krwiaka.
Leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwpłytkowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), antagoniści receptora GP IIb/IIIa, antagoniści witaminy K i leki trombolityczne mogą nasilić działanie przeciwzakrzepowe dalteparyny.
Nasilenie działania przeciwzakrzepowego dalteparyny obserwowoao też po podaniu leków cytostatycznych, sulfinpirazonu, probenecydu i kwasu etakrynowego.
Leki przeciwhistaminowe, produkty zawierające naparstnicę, tetracykliny i kwasu askorbinowy zmniejszają działanie dalteparyny.
Trzeba być ostrożnym, podając dalteparynę sodową razem z lekami z grupy NLPZ lub kwasem acetylosalicylowym pacjentom z niewydolnością nerek z powodu zmniejszonego wydalania nerkowego.
Interakcje dalteparyny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Abcyksymab (Abciximab) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Aceklofenak (Aceclofenac) | NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1 |
Acenokumarol (Acenocoumarol) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Anastrozol (Anastrozole) | inne leki przeciwnowotworowe |
Apiksaban (Apixaban) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Bleomycyna (Bleomycin) | antybiotyki cytostatyczne |
Busulfan (Busulfan) | cytostatyki alkilujące |
Cefazolina (Cefazolin) | cefalosporyny I generacji |
Celekoksyb (Celecoxibum) | NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby |
Cilostazol (Cilostazol) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Cisplatyna (Cisplatin) | inne leki przeciwnowotworowe |
Cyklofosfamid (Cyclophosphamide) | cytostatyki alkilujące |
Cytarabina (Cytarabine) | antymetabolity pirymidyny |
Dabigatran (Dabigatran) | leki przeciwzakrzepowe-inhibitory trombiny |
Dakarbazyna (Dacarbazine) | cytostatyki alkilujące |
Deksibuprofen (Dexibuprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Deksketoprofen (Dexketoprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Docetaksel (Docetaxel) | inne cytostatyki pochodzenia naturalnego |
Doksorubicyna (Doxorubicin) | antybiotyki cytostatyczne |
Edoksaban (Edoxaban) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Epirubicyna (Epirubicin) | antybiotyki cytostatyczne |
Escyna (Escine) | substancje wpływające na elastyczność naczyń krwionośnych - INNE |
Etorykoksyb (Etoricoxib) | NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby |
Fluorouracyl (Fluorouracil) | antymetabolity pirymidyny |
Fondaparynuks (Fondaparinux) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Gemcytabina (Gemcitabine) | antymetabolity pirymidyny |
Heparyna (Heparin) | leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne |
Hydroksykarbamid (Hydroxycarbamide) | inne leki przeciwnowotworowe |
Ibrytumomab (Ibritumomab) | radiofarmaceutyki |
Ibuprofen (Ibuprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Iloprost (Iloprost) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Ketoprofen (Ketoprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Lanreotyd (Lanreotide) | somatostatyny i analogi |
Lornoksykam (Lornoxicam) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Merkaptopuryna (Mercaptopurine) | antymetabolity, analogi puryn |
Metotreksat (Methotrexate) | antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego) |
Mitomycyna (Mitomycin) | antybiotyki cytostatyczne |
Nicergolina (Nicergoline) | antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych |
Nintedanib (Nintedanib) | inhibitory kinazy białkowej |
Paklitaksel (Paclitaxel) | taksoidy |
Piperacylina (Piperacillin) | penicyliny o szerokim spektrum działania |
Piracetam (Piracetam) | substancje psychostymulujące i nootropowe |
Prasugrel (Prasugrel) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Propafenon (Propafenone) | leki przeciwarytmiczne - klasa I |
Ruksolitynib (Ruxolitinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Rywaroksaban (Rivaroxaban) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Temsyrolimus (Temsirolimus) | inne leki przeciwnowotworowe |
Tiklopidyna (Ticlopidine) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Treprostinil (Treprostinil) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Kaplacyzumab (Caplacizumab) | leki przeciwzakrzepowe - INNE |
Diklofenak (Diclofenac) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ibrutynib (Ibrutinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Kabozantynib (Cabozantinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Ramucyrumab (Ramucirumab) | przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne |
Streptodornaza+Streptokinaza (Streptodornase + sterptokinase) | inne leki hematologiczne o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Typranawir (Tipranavir) | inhibitory proteazy HIV |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Azylsartan (Azilsartan medoxomil) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Benazepryl (Benazepril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Chinapryl (Quinapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Cilazapryl (Cilazapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Drospirenon (Drospirenone) | progestageny |
Eprosartan (Eprosartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Fozynopryl (Fosinopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Imidapryl (Imidapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Irbesartan (Irbesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Kandesartan (Candesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Lizynopryl (Lisinopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Losartan (Losartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Olmesartan (Olmesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Peryndopryl (Perindopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Ramipryl (Ramipril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Telmisartan (Telmisartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Trandolapryl (Trandolapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Walsartan (Valsartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Zofenopryl (Zofenopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Digoksyna (Digoxin) | glikozydy nasercowe |
Interakcje dalteparyny z pożywieniem
Nie ma dowodów, żeby dalteparyna wchodziła w interakcje z pożywieniem.
Interakcje dalteparyny z alkoholem
Odnotowano, że dalteparyna wykazuje interakcje z alkoholem. Należy zatem zachować ostrożność, podczas stosowania preparatów z dalteparyną oraz spożywaniu alkoholu.
Wpływ dalteparyny na prowadzenie pojazdów
Dalteparyna nie wykazuje wpływu na zdolność prowadzenia i obsługi pojazdów i urządzeń w ruchu.
Inne rodzaje interakcji
U pacjentów leczonych dalteparyną wzrasta ryzyko hiperkaliemii. Należy kontrolować stężenie potasu w osoczu przed rozpoczęciem stosowania heparyny, a w dalszej terapii regularnie je monitorować u pacjentów z grupy ryzyka, szczególnie jeśli leczenie trwa dłużej niż 7 dni.
Wpływ dalteparyny na ciążę
Dalteparyna nie przenika przez łożysko. Przeprowadzone badania kliniczne na dużej grupie kobiet nie wykazały, żeby stosowanie dalteparyny w ciąży przyczyniało się do rozwoju wad genetycznych lub szkodliwie oddziaływało na płód. Jeżeli pacjentka wymaga podania heparyny drobnocząsteczkowej podczas ciąży to można ją jej bezpiecznie podać.
Wykonane dotychczas badania na zwierzętach również nie wykazały żadnych właściwości teratogennych lub toksycznych dla płodu.
Wpływ dalteparyny na laktację
Dowiedziono, że niewielkie ilości dalteparyny mogą przenikać do mleka matki. W jednym z wykonanych badań wykazano, że stężenie w osoczu czynnika anty-Xa zawiera się w granicach od 2 do 8 %. Lekarze nie zalecają karmienia piersią, podczas terapii dalteparyną ze względu na zagrożenie dla karmionych dzieci. Terapia dalteparyną powinna być stosowana, jeżeli korzyści dla matki przewyższają zagrożenie dla dziecka.
Wpływ dalteparyny na płodność
Bieżące dane kliniczne nie pozwalają stwierdzić, że dalteparyna wpływa na płodność. Przeprowadzone na zwierzętach testy, nie wykazały wpływu na płodność ani rozwój okołoporodowy.
Inne możliwe skutki uboczne
Po podskórnym podaniu dalteparyny większość pacjentów odczuwała ból w miejscu podania, któremu towarzyszył podskórny krwiak. Możliwa jest też przemijająca utrata włosów, wysypka, a także martwica skóry w miejscu podania.
Po podskórnym i dożylnym podaniu dalteparyny obserwowano łagodną trombocytopenię, reakcje anafilaktyczne, nadwrażliwość, krwotoki, a nawet krwawienia śródczaszkowe prowadzące do zgonu. Często obserwowane jest też przejściowe zwiększenie aktywności transaminaz wątrobowych.
Objawy przedawkowania dalteparyny
Objawem przedawkowania dalteparyny są krwotoki i przewlekłe krwawienia.
Mechanizm działania dalteparyny
Dalteparyna jest lekiem przeciwzakrzepowym, a mechanizm jej działania opiera się na nasileniu aktywności antytrombiny (AT) i hamowaniu tworzenia zarówno czynnika Xa, jak i trombiny. Główna różnica między dalteparyną, a heparyną niefrakcjonowaną (UH) polega na tym, że dalteparyna preferencyjnie inaktywuje czynnik Xa. W rezultacie takiego działania zaobserwowano tylko nieznaczne wydłużenie czasu krzepnięcia osocza (APTT). Dalteparyna wywiera mniejszy wpływ na pierwotną hemostazę, gdyż w mniejszym stopniu niż heparyna niefrakcjonowana wpływa na czynność płytek krwi i ich adhezję.
Wchłanianie dalteparyny
Wchłanianie dalteparyny zachodzi prawie całkowicie po podaniu podskórnym (sc), a biodostępność wynosi około 87%.
Proporcjonalne zwiększanie dawki prowadzi do proporcjonalnego zwiększania pola pod krzywą (AUC) aktywności anty-Xa.
Dystrybucja dalteparyny
Objętość dystrybucji aktywności anty-Xa dalteparyny u osób dorosłych wynosi od 40 do 60 ml/kg. U niemowląt w wieku poniżej 2 do 3 miesięcy lub o wadze poniżej 5 kg zaobserwowano zwiększoną objętość dystrybucji i wzrost zapotrzebowania na dalteparynę.
Stopień wiązania z białkami dalteparyny wynosi mniej niż 90%.
Metabolizm dalteparyny
Metabolizm dalteparyny zachodzi głównie w wątrobie i układzie siateczkowo-śródbłonkowym na drodze odsiarczania i depolimeryzacji. Okres półtrwania przy podaniu dożylnym wynosi około 2 godziny, natomiast po podaniu podskórnym od 3 do 5 godzin. Różnica wynika z opóźnienia wchłaniania przy podaniu podskórnym.
Wydalanie dalteparyny
Dalteparyna jest głównie wydalana przez nerki. Średnia wartość klirensu osoczowego aktywności anty-Xa dalteparyny wynosi 33 ml / min.