Daklizumab, Daclizumabum - Zastosowanie, działanie, opis

Daklizumab jest wskazany do leczenia RSM - stwardnienia rozsianego z rzutowymi postaciami u osób dorosłych. Leczenie daklizumabem jest przeznaczone dla osób z RSM, u których po zastosowaniu co najmniej dwóch rodzajów leczenia nie nastąpiła modyfikacja przebiegu choroby, lub u pacjentów dorosłych, gdy inne leczenie jest niemożliwe lub z jakiegoś powodu niewłaściwe.

Zwykle stosowana dawka Daklizumabu to 150mg podawana raz w miesiącu. Preparat zawierający daklizumab podajemy w postaci ampułko-strzykawki podskórnie.

Przeciwwskazaniem do stosowania daklizumabu jest przebyta lub występująca choroba wątroby oraz zaburzenia czynności wątroby. Ponadto daklizumab nie powinien być stosowany u osób, u których w wywiadzie stwierdzono reakcje rzekomoanafilaktyczne oraz wstrząs anafilaktyczny.

Przeciwwskazane jest stosowanie daklizumabu u osób poniżej 18 roku życia.

W 2018r EMA (Europejska Agencja Leków) wraz z Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w porozumieniu z producentem leku zawierającego daklizumab podjęły decyzję o zawieszeniu dopuszczenia do obrotu leków zawierających daklizumab na terenie Unii Europejskiej. Decyzja została podjęta w wyniku potwierdzenia przypadków zapalenia mózgu i zapalenia opon mózgowych o podłożu immunologicznym u pacjentów stosujących lek zawierający daklizumab.

Przed rozpoczęciem leczenia przy pomocy leku zawierającego w swoim składzie daklizumab pacjent zobowiązany jest do sprawdzenia czynności enzymów wątrobowych tj. aktywności amniotransferaz AlAT i AspAT, stężenia całkowitej bilirubiny w surowicy krwi. Ponadto pacjenci powinni przeprowadzić badanie w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (WZW B i WZW C). Po rozpoczęciu leczenia aktywność aminotrasferaz AlAT i Aspat oraz stężenie bilirubiny w surowicy krwi należy oznaczać co miesiąc, bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki daklizumabu, a także do sześciu miesięcy po zakończeniu leczenia daklizumabem. Należy bezwzględnie przestrzegać terminowości wymienionych badań ze względu na fakt, że w wyniku stosowaniu leku zawierającego daklizumab potwierdzono przypadki ciężkiego uszkodzenia wątroby, ponadto u pacjentów u których wystąpiły przedmiotowe i podmiotowe objawy sugerujące uszkodzenie wątroby (np. zmęczenie, wymioty, żółtaczka, ból brzucha, brak łaknienia, ciemny mocz) należy niezwłocznie wykonać badania aktywności aminotrasferaz, a nawet odstawienie leku zawierającego daklizumab.

Należy zwrócić szczególną uwagę w przypadku wystąpienia wysypki z silnym stanem zapalnym, toksycznych wykwitów oraz gdy obecna jest złuszczającą wysypka. Zwykle takie skórne działania niepożądane ustępują po miejscowym lub układowym zastosowaniu kortykosteroidów. Jednak gdyby skórne działania niepożądane nie ustępowały, należy poinformować lekarza nadzorującego leczenie przy pomocy daklizumabu, aby zadecydował, czy nie wymagana jest konsultacja z dermatologiem lub przerwanie leczenia.

Pacjenci z zaburzeniami depresyjnymi lub ze stwierdzoną w przeszłości depresją muszą o tym poinformować lekarza przed przystąpieniem do leczenia przy pomocy daklizumabu. Daklizumab może nasilać stany depresyjne lub myśli samobójcze, dlatego należy natychmiast poinformować lekarza prowadzącego leczenie za pomocą daklizumabu, gdy pacjent zaobserwuje u siebie pogorszenie nastroju lub nasilenie objawów depresji.

Pacjenci, u których stosowano leczenie przy pomocy daklizumabu byli narażeni na ciężkie zapalanie płuc oraz oskrzeli. Ponadto odnotowano u nich zakażenia prątkiem gruźlicy. Dlatego pacjenci przed przystąpieniem do leczenia za pomocą daklizumabu powinni być poddani próbie tuberkulinowej na obecność prątków gruźlicy.

W badaniach klinicznych wykazano, że u mniej niż 1% pacjentów leczonych daklizumabem wykazano ciężkie zapalenia jelita grubego oraz autoimmunologiczną niedokrwistość hemolityczną.

Badania kliniczne wykazały, że terapia przy pomocy daklizumabu może zwiększać częstość występowania limfadenopatii. U większości pacjentów schorzenie ustępowało po 3 miesiącach pomimo kontynuacji leczenia.

Pacjent u którego będzie zastosowana terapia daklizumabem powinien poinformować lekarza o wszystkich lekach, suplementach oraz preparatach ziołowych które przyjmował, przyjmuje lub ma zamiar przyjmować. Lekarz kontrolujący terapie daklizumabem oceni korzyści i ryzyko przyjmowania poszczególnych preparatów i zdecyduje, czy dany lek będzie dalej stosowany podczas terapii daklizumabem.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania daklizumabu z lekami o udowodnionym niekorzystnym działaniu na komórki wątroby (hepatotoksyczność).

Daklizumab nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obługę maszyn.

Przeciwwskazane jest stosowanie żywych szczepionek u pacjentów leczonych przy pomocy daklizumabu. Szczepienie żywymi szczepionkami jest możliwe po czterech miesiącach od zakończenia leczenia daklizumabem.

Badania dotyczące stosowanie daklizumabu u kobiet w ciąży są bardzo ograniczone. Zastosowanie tego leku u kobiet w ciąży może być rozważane jedynie wtedy, gdy korzyści płynące z leczenia daklizumabem przewyższą wystąpienie potencjalnego ryzyka dla płodu.

W badaniu przeprowadzonym na samicach małp z gatunku cynomolgus nie zaobserwowano żadnych zmian w rozwoju płodu ani działania teratogennego daklizumabu na rozwijający się płód.

Nie ma badań klinicznych dających odpowiedź, czy daklizumab przenika do ludzkiego mleka. Z badań przeprowadzonych na samicach małp cynomolgus wynika, że daklizumab przechodzi do mleka matki małp z gatunku cynomolgus.

Przed zastosowanie leczenia przy pomocy daklizumabu u kobiet karmiących należy wziąć pod uwagę korzyści płynące z karmienia piersią dziecka, oraz korzyści z przeprowadzonego leczenia daklizumabem u matki.

Brak jest badań wykazujących wpływ daklizumabu na płodność u ludzi.

W badaniach klinicznych przeprowadzonych na samicach oraz samcach małp z gatunku cynomolgus nie zaobserwowano wpływu daklizumabu na zdolność rozrodczą.

Brak informacji na temat specyficznych objawów przedawkowania daklizumabu. Dawka 300mg podana jednorazowo podskórnie oraz 400mg podawana jednorazowo była dobrze tolerowane. Takie dawki nie powodowały objawów ostrej toksyczności.

Daklizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym IgG1. Lek ten wiąże się z antygenem CD25 (IL-2Rα), w wyniku czego następuje blokada przyłączenia się interleukiny 2 (IL-2) do CD25. Dzięki tym właściwością daklizumab moduluje szlak sygnałowy interleukiny 2 blokując sygnał dla receptora IL-2Rα o wysokim powinowactwie, czego końcowym rezultatem jest większa sygnalizacja dla receptora IL-2 o średnim powinowactwie. W przypadku daklizumabu w leczeniu stwardnienia rozsianego kluczowy jest efekt modulowania szlaku sygnałowego dla interleukiny 2 obejmujący  selektywny antagonizm aktywowanych limfocytów T oraz ekspansję immunoregulujących komórek Natural Killer - CD56bright. Wynikiem działania leku jest zmniejszenie liczby aktywnych limfocytów T. Końcowym efektem jest opóźnienie patologicznych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, zmniejszenie wystąpienia częstości rzutów oraz postępu choroby.

Daklizumab podawany jest podskórnie. Maksymalne stężenie w surowicy krwi osiąga się po około 5-7 dniach od wstrzyknięcia. Całkowita biodostępność leku po podaniu podskórnym (dawka 150mg) wynosi około 90%.

Objętość dystrybucji dla daklizumabu w analizie cross study wynosi 6,34l u pacjenta o wadze 64kg (przybliżona mediana u analizowanych pacjentów). Ten wyniki mówi, że daklizumab jest dystrybuowany głównie w przestrzeni śródmiąższowej i naczyniowej.

Daklizumab osiągał stężenie stacjonarne w surowicy krwi po czwartym podaniu podskórnym dawki 150mg. Daklizumab w leczeniu przewlekłym osiąga stężenie 2,5 krotnie większe w surowicy krwi, w porównaniu do pojedynczej dawki leku.

Przemiany metaboliczne daklizumabu nie są dokładnie poznane. Podejrzewa się, że daklizumab, podobnie jak endogenne przeciwciała IgG jest metabolizowany do peptydów, a następnie do aminokwasów. Oczekuje się, że lek nie będzie metabolizowany przez enzymy wątrobowe np. izoenzymy CYP.

Analiza cross study wykazała, że klirens nerkowy dla daklizumabu wynosi 0,212l na dobę z okresem półtrwania 21 dni (faza terminalna).