Elranatamab, Elranatamabum - Zastosowanie, działanie, opis

Elranatamab to lek stosowany jako jedyny środek leczniczy u dorosłych z nawrotem szpiczaka mnogiego, który nie reaguje na inne leki. Lek ten jest przeznaczony dla pacjentów, którzy przeszli już co najmniej trzy różne rodzaje terapii, w tym leczenie lekiem stymulującym układ odpornościowy, inhibitorem rozkładu białek oraz przeciwciałem blokującym komórki nowotworowe, i u których choroba wciąż się rozwijała.

Substancja czynna powinna być podawana w odpowiednich warunkach przez przeszkolony do tego zadania personel. Sama terapia elranatambem musi być podawana pod kontrolą lekarza specjalisty. Miejsce, w którym podawany jest lek powinno być zaopatrzone w sprzęt, który pozwoli na wykonanie niezbędnych procedur medycznych w razie wystąpienia działań niepożądanych podczas rozpoczęcia terapii. 

Przed rozpoczęciem terapii należy wykonać pełną morfologię oraz wykluczyć ciążę u pacjentek, które wymagają podania elranatamabu. Dawka substancji czynnej jest różna i zależy od etapu kuracji, na której obecnie znajduje się pacjent przyjmujący lek. Maksymalna dawka zwykle nie przekracza 76 mg na tydzień, zalecane jest stopniowe zwiększanie ilości leku podczas terapii. 

W przypadku wystąpienia toksycznych działań niepożądanych niezalecane jest zmniejszenie dawki substancji czynnej. W celu zminimalizowania ryzyka pojawienia toksyczności neurologicznej  i zespołu uwalniania cytokin należy opóźnić podanie kolejnej dawki. Leczenie należy kontynuować do momentu progresji choroby lub wystąpienia ciężkich efektów ubocznych. 

Przeciwwskazaniem do stosowania jest wystąpienie nadwrażliwości na tę substancję czynną. 

Podczas terapii  zgłaszano ciężkie, zagrażające życiu lub śmiertelne zakażenia. Mogą wystąpić nowe lub reaktywowane zakażenia wirusowe, a także postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia. U pacjentów z aktywnymi zakażeniami nie należy rozpoczynać leczenia. Przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia należy monitorować pacjentów pod kątem objawów zakażenia i wdrożyć odpowiednie leczenie. W zależności od ciężkości zakażenia, należy przerwać podawanie elranatamabu. Zaleca się profilaktyczne stosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych i przeciwwirusowych (np. przeciw półpaścowi) zgodnie z lokalnymi wytycznymi.

U pacjentów leczonych elranatamabem  może dojść do rozwoju zespołu uwalniania cytokin (CRS), w tym postaci ciężkich, zagrażających życiu. Kliniczna manifestacja CRS może obejmować m.in. hipertermię, hipoksemię, dreszcze, hipotonię, tachykardię, cefaleę oraz zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych  W celu minimalizacji ryzyka wystąpienia CRS zaleca się stopniową eskalację dawkowania oraz wnikliwą obserwację pacjentów po podaniu elranatamabu . Przed podaniem pierwszych trzech dawek należy zastosować premedykację. Pacjentów należy poinformować o konieczności niezwłocznego zgłaszania wszelkich objawów sugerujących rozwój CRS. W przypadku podejrzenia CRS należy przerwać podawanie elranatamabu  i niezwłocznie podjąć decyzję o hospitalizacji. Leczenie CRS powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami zawartymi w punkcie a dalsze postępowanie należy dostosować do obowiązujących w danej placówce wytycznych. Zaleca się wdrożenie leczenia objawowego (m.in. leki przeciwgorączkowe, płynoterapia, leki wazopresyjne, inhibitory IL-6 lub receptora IL-6, suplementacja tlenowa) oraz monitorowanie laboratoryjne w kierunku DIC, parametrów hematologicznych oraz funkcji płuc, serca, nerek i wątroby.

U pacjentów leczonych elranatamabem  zgłaszano przypadki hipogammaglobulinemii . Konieczna jest regularna kontrola stężenia immunoglobulin. U pacjentów z poziomem IgG poniżej 400 mg/dl należy rozważyć terapię zastępczą immunoglobulinami podskórnymi lub dożylnymi. Leczenie należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi w danej placówce wytycznymi, z uwzględnieniem środków ostrożności dotyczących zakażeń i profilaktyki przeciwdrobnoustrojowej.

U pacjentów leczonych tą substancją czynną zgłaszano przypadki neutropenii oraz gorączki neutropenicznej. Konieczna jest regularna kontrola morfologii krwi przed rozpoczęciem i w trakcie leczenia. W przypadku wystąpienia neutropenii należy przerwać podawanie elranatamabu. Pacjentów z neutropenią należy monitorować pod kątem objawów zakażenia. Leczenie wspomagające należy dostosować do obowiązujących w danej placówce wytycznych.

W okresie 4 tygodni przed rozpoczęciem, w trakcie oraz przez 4 tygodnie po zakończeniu leczenia elranatamabem nie zaleca się szczepienia szczepionkami zawierającymi żywe atenuowane wirusy ze względu na potencjalne zwiększenie ryzyka infekcji związanej z osłabieniem odpowiedzi immunologicznej.

Po zakończeniu terapii elranatamabem może wystąpić ciężka, potencjalnie zagrażająca życiu toksyczność neurologiczna, w tym ICANS. W trakcie leczenia należy monitorować pacjentów pod kątem wystąpienia objawów neurologicznych, takich jak obniżenie poziomu świadomości, napady drgawkowe i/lub osłabienie siły mięśniowej. Pacjenci powinni być poinformowani o konieczności niezwłocznego zgłaszania wszelkich niepokojących objawów neurologicznych. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów toksyczności neurologicznej, w tym ICANS, należy przerwać podawanie elranatamabu i rozważyć konsultację neurologiczną.

Ze względu na ryzyko wystąpienia indukowanego cytokinami zespołu neurologicznego u pacjentów otrzymujących elranatamab, należy zwrócić uwagę na możliwość wystąpienia obniżonego poziomu świadomości. Pacjenci powinni być poinformowani o konieczności powstrzymania się od prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn podczas leczenia, przez 48 godzin po każdej z dwóch początkowych dawek oraz w przypadku wystąpienia nowych objawów neurologicznych do czasu ich ustąpienia

Na początku leczenia elranatamabem organizm może reagować w sposób, który może wpływać na działanie innych leków. Dlatego w pierwszych tygodniach leczenia, a także podczas wystąpienia określonych reakcji organizmu, konieczna jest szczególna ostrożność. Pacjenci przyjmujący jednocześnie leki o wąskim marginesie bezpieczeństwa (np. leki przeciwzakrzepowe, leki immunosupresyjne) powinni być pod ścisłą kontrolą lekarską. Lekarz może zdecydować o konieczności dostosowania dawkowania tych leków.

Elranatamab może mieć szkodliwy wpływ na rozwijające się dziecko, dlatego nie jest zalecany w ciąży. Należy pamiętać, że ten lek może wpływać na obecność uszkodzeń płodu, dlatego noworodki matek leczonych tym lekiem mogą wymagać dodatkowych badań. Kobiety w wieku rozrodczym, które chcą rozpocząć leczenie elranatamabem, powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez pół roku po jego zakończeniu.

Dla bezpieczeństwa dziecka karmionego piersią, zaleca się przerwanie karmienia podczas leczenia elranatamabem oraz przez 6 miesięcy po zakończeniu terapii. Nie mamy jeszcze wystarczających informacji o tym, czy lek ten może przenikać do mleka matki i jak może wpływać na niemowlę.

Podczas stosowania elranatamabu istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o różnej częstotliwości występowania, takich jak:

• bardzo często: reakcje w miejscu iniekcji, gorączki, zmęczenie, biegunka, nudności, wysypka, sucha skóra, bóle stawów, zwiększona aktywność aminotransferaz, duszność, neutropenia obwodowa, ból głowy, spadek łaknienia, hipokaliemia, zespół uwalniania cytokin, hipogammaglobulinemia, leukopenia, limfopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, infekcja układu moczowego, neutropenia, infekcja górnych dróg oddechowych, posocznica, stan zapalny płuc;
• często: gorączka neutropeniczna, hipofosfatemia, zespół neurotoksyczności związany z komórkami efektorowymi układu odpornościowego.

Elranatamab to innowacyjny lek, który działa poprzez precyzyjne targetowanie komórek nowotworowych. Jest to przeciwciało bispecyficzne, co oznacza, że łączy się jednocześnie z dwoma różnymi cząsteczkami obecnymi w organizmie. Pierwsza z nich to BCMA (antygen dojrzewania komórek B), białko charakterystyczne dla wielu komórek nowotworowych, w tym komórek szpiczaka mnogiego. Druga cząsteczka to CD3, białko znajdujące się na powierzchni limfocytów T, czyli kluczowych komórek układu odpornościowego. Dzięki temu podwójnemu wiązaniu, elranatamab działa jak swoisty "most" łączący komórki nowotworowe z komórkami układu odpornościowego. Gdy limfocyt T zostanie związany z komórką nowotworową za pośrednictwem elranatamabu, otrzymuje sygnał do aktywacji. Aktywowany limfocyt T staje się bardzo agresywny i rozpoczyna atak na komórkę szpiczaka mnogiego, prowadząc do jej zniszczenia. Ten proces nazywany jest cytotoksycznością komórkową zależną od przeciwciał (ADCC). Co istotne, elranatamab działa bardzo selektywnie, atakując tylko te komórki nowotworowe, które eksprymują białko BCMA, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek.

Wchłanianie substancji czynnej po podaniu podskórnym znajdowało się na poziomie około 56 %. 

Substancja czynna jest rozkładana do niewielkich peptydów a następnie aminokwasów.