Chlorambucyl (Chlorambucil), Chlorambucilum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o chlorambucylu

Rok wprowadzenia na rynek
1957
Substancje aktywne
chlorambucil, chlorambucyl
Działanie chlorambucylu
przeciwmitotyczne, przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
Postacie chlorambucylu
tabletki powlekane
Układy narządowe
układ krwiotwórczy i krew, układ limfatyczny (chłonny)
Specjalności medyczne
Choroby wewnętrzne, Hematologia, Immunologia kliniczna, Onkologia i hematologia dziecięca, Onkologia kliniczna, Pediatria
Rys historyczny chlorambucylu

Pierwszy lek zawierający chlorambucyl został zatwierdzony do stosowania na terenie Stanów Zjednoczonych w 1957 roku.  W tym samym roku substancję wprowadzono do lecznictwa na terytorium szwajcarskim.

Wzór sumaryczny chlorambucylu

C14H19Cl2NO2

Spis treści

Wskazania do stosowania chlorambucylu

Chlorambucyl jest alkilującym lekiem przeciwnowotworowym stosowanym do leczenia:

  • przewlekłej białaczki limfatycznej;
  • makroglobulinemii Waldenströma;
  • choroby Hodgkina;
  • niektórych nieziarniczych chłoniaków złośliwych.

Dawkowanie chlorambucylu

Substancję podaje się na czczo – godzinę lub dwie godziny po posiłku. Związek przyjmuje się w określonych cyklach, trwających zwykle od 4 do 8 tygodni.

Dawkowanie chlorambucylu jest zależne od jednostki chorobowej, odpowiedzi na leczenie oraz stanu klinicznego pacjenta.

Zwykle stosowanie dawki związku wynoszą od 0.1 mg/kg masy ciała do 0,2 mg/kg masy ciała na dobę.

Lek jest metabolizowany w wątrobie, zaleca się zachowanie ostrożności podając lek pacjentom z zaburzeniami funkcji wątroby. Może okazać się konieczne zmniejszenie dawki w tej grupie osób.

Przeciwskazania do stosowania chlorambucylu

Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest występowanie reakacji nadwrażliwości na związek.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania chlorambucylu

Istnieje ryzyko wystąpienia nadwrażliwości krzyżowej między środkami alkilującymi a chlorambucylem. Zwykle w takich przypadkach u pacjentów pojawia się wysypka skórna.

W trakcie terapii, pacjentom nie należy podawać szczepionek zawierających żywe drobnoustroje, takie postępowanie może doprowadzić w tej grupie osób do rozwoju ciężkich, zagrażających życiu infekcji.

Osoby, u których istnieje możliwość przejścia autologicznego przeszczepu komórek macierzystych, nie powinny przyjmować związku przez długi okres czasu.

Zaleca się przeprowadzanie częstych badań kontrolnych obejmujących morfologię krwi. Lek może powodować trwałą mielosupresję.

Podczas leczenia istnieje możliwość spadku liczby limfocytów oraz trombocytów, neutrofilów, a także obniżenia stężenia hemoglobiny. Należy stale kontrolować czynniki morfotyczne krwi. Początek obniżenia się liczby granulocytów obojętnochłonnych nie jest powodem przerwania terapii, jednakże trzeba pamiętać o możliwości dalszego spadku ich ilości nawet przez okres dłuższy niż 10 dni od podania ostatniej dawki chlorambucylu.

U osób, u których zaobserwowano nacieczenie szpiku kostnego limfocytami lub jego hipoplazję, zaleca się obniżenie stosowanej dawki leku do 0,1 mg/kg masy ciała na dobę.

Nie należy podawać leku pacjentom, którzy w niedawnym czasie przeszli radioterapię lub byli leczeni innymi cytostatykami.

Lek może zwiększać ryzyko pojawienia się napadów padaczkowych. Zaleca się zachowanie ostrożności u dzieci z zespołem nerczycowym, padaczką, a także u pacjentów leczonych metodą pulsów, ze względu na większą możliwość wystąpienia drgawek w tej grupie pacjentów.

Chlorambucyl posiada zdolność uszkadzania chromatyd i chromosomów u ludzi. Związek może doprowadzić do wystąpienia nowotworów układu krwiotwórczego, zwłaszcza białaczek oraz zespołów mielodysplastycznych. Przed podaniem leku zaleca się rozważenie potencjalnych korzyści terapeutycznych do ryzyka pojawienia się wtórnych nowotworów krwi.

Interakcje chlorambucylu z innymi substancjami czynnymi

Fenylbutazon może nasilać działania niepożądane chlorambucylu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenylobutazon (Phenylbutazone) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Analogi nukleozydów purynowych mogą zwiększać cytotoksyczność chlorambucylu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fludarabina (Fludarabine) cytostatyki alkilujące
Kladrybina (Cladribine) antymetabolity, analogi puryn
Klofarabina (Clofarabine) antymetabolity, analogi puryn
Nelarabina (Nelarabine) antymetabolity, analogi puryn
Niesteroidowe leki przeciwzapalne zwiększają ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego podczas stosowania chlorambucylu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Aceklofenak (Aceclofenac) NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Acemetacyna (Acemetacin) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Celekoksyb (Celecoxibum) NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib) NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Ibuprofen (Ibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketorolak (Ketorolac) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Lornoksykam (Lornoxicam) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Metamizol (Metamizole) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nabumeton (Nabumetone) NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nimesulid (Nimesulide) NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Parekoksyb (Parecoxib) NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Piroksykam (Piroxicam) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Salicylamid (Salicylamide) NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Diklofenak (Diclofenac) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Wzrost ryzyka pojawienia się nefrotoksyczności oraz hepatotoksyczności.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Penicylamina (Penicillamine) antidota - odtrutki i środki chelatujące
Ryzyko rozwoju ciężkiej neutropenii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klozapina (Clozapine) neuroleptyki atypowe
Wzrost ryzyka rozwoju krwawień.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Apiksaban (Apixaban) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Dabigatran (Dabigatran) leki przeciwzakrzepowe-inhibitory trombiny
Heparyna (Heparin) leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne
Klopidogrel (Clopidogrel) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Prasugrel (Prasugrel) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Rywaroksaban (Rivaroxaban) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Tikagrelor (Ticagrelor) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Tiklopidyna (Ticlopidine) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Enoksaparyna (Enoxaparin) leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne

Interakcje chlorambucylu z pożywieniem

Pokarm zmniejsza biodostępność chlorambucylu.

Podczas terapii zaleca się picie dużej ilości płynów.

Inne rodzaje interakcji

Nie należy podawać pacjentom żywych szczepionek w okresie terapii, ze względu na ryzyko rozwoju zagrażających życiu zakażeń.

Stosowanie preparatów zawierających jeżówkę purpurową nie jest zalecane. Jeżówka może osłabiać skuteczność terapeutyczną chlorambucylu.

Wpływ chlorambucylu na ciążę

Lek tak jak inne cytostatyki jest potencjalnym teratogenem. Chlorambycyl u zwierząt powodował ciężkie upośledzenia zarodka/płodu. Nie przeprowadzono badań oceniających bezpieczeństwo stosowania leku przez kobiety ciężarne. W dwóch przypadkach zaobserwowano jednostronną agenazję nerki u dzieci kobiet przyjmujących substancję w I trymestrze ciąży.

Kobiety w wieku rozrodczym, przed rozpoczęciem terapii, powinny zostać poinformowane o prawdopodobnym szkodliwym wpływie chlorambucylu na rozwój zarodka/płodu. Pacjentkom oraz ich partnerom zaleca się stosowanie skutecznych metod antykoncepcji przez cały okres leczenia. W razie potwierdzenia ciąży w czasie terapii związkiem, leczenie może być kontynuowane pod warunkiem akceptacji przyszłej matki ryzyka zdrowotnego dla zarodka/płodu.

Decyzję o stosowaniu chlorambucylu podczas ciąży podejmuje lekarz.

Wpływ chlorambucylu na laktację

Nie wiadomo czy związek przenika do pokarmu kobiecego. Jednakże ze względu na ryzyko pojawienia się bardzo poważnych działań niepożądanych u oseska, należy przerwać karmienie piersią na czas terapii chlorambucylem.

Wpływ chlorambucylu na płodność

Chlorambucyl może hamować pracę jajników i powodować zanik miesiączki co skutkuje upośledzeniem płodności kobiet. Donoszono również o zaburzeniach spermatogenezy u mężczyzn, natomiast ma ona charakter przemijający.

Skutki uboczne

trombocytopenia
leukopenia
mielosupresja
pancytopenia
neutropenia
biegunka
białaczka
nudności
drgawki u osób z zespołem nerczycowym
wymioty
niedokrwistość
wtórny nowotwór o ostrym przebiegu
zespół mielodysplastyczny
owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej
wysypka
nadwrażliwość
obrzęk naczynioruchowy
zespół Stevensa-Johnsona
żółtaczka
gorączka
neuropatia obwodowa
drganie mięśni
martwica toksyczno-rozpływna naskórka
mioklonia
drżenia
drgawki ogniskowe
drgawki uogólnione
hepatotoksyczność
jałowe zapalenie pęcherza moczowego
śródmiąższowe włóknienie płuc
niewydolność szpiku nieodwracalna
śródmiąższowe zapalenie płuc
oligospermia / azoospermia
brak miesiączki

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania chlorambucylu

Po przedawkowaniu związku może pojawić się przemijająca pancytopenia, a także działanie toksyczne na układ nerwowy objawiające się niezbornością ruchową, pobudzeniem oraz napadami typu grand mal.

Mechanizm działania chlorambucylu

Chlorambucyl należy do alkilujących leków przeciwnowotworowych.

Mechanizm działania leku opiera się na zdolności chlorambucylu do dodawania grup alkilowych do ujemnie naładowanych struktur komórkowych. Lek wykazuje toksyczność wobec materiału genetycznego oddziałując na guaninę budującą DNA. W konsekwencji nie dochodzi do rozwinięcia oraz rozdzielenia nici materiału genetycznego, co uniemożliwia replikację DNA i podział komórki. Substancja, przez alkilowanie zasad budujących podwójną helisę, zakłóca ich prawidłowe parowanie, powodując błędne kodowanie materiału genetycznego.

Działanie leku jest niespecyficzne wobec fazy cyklu komórkowego. Chlorambucyl hamuje wzrost guza raz zapobiega podziałom komórek nowotworowych.

Wchłanianie chlorambucylu

Biodostępność leku waha się od 70% do 100%. Jego wchłanianie z przewodu pokarmowego zachodzi na drodze dyfuzji biernej. Pokarm obniża biodostępność związku. Stężenie maksymalne chlorambucylu osiągane jest po około godzinie od zażycia substancji.

Dystrybucja chlorambucylu

Związek we krwi ulega wiązaniu z albuminami oraz krwinkami czerwonymi. Stopień  wiązania wynosi około 98%. Chlorambucyl przenika przez łożysko oraz do płynu otrzewnowego, nie wiadomo natomiast czy przekracza barierę krew-mózg i czy przechodzi do pokarmu kobiecego. Lek przenika do tkanki tłuszczowej, z które ulega powolnemu uwalnianiu, co skutkuje wydłużoną aktywnością mielosupresyjną substancji.

Metabolizm chlorambucylu

Lek podlega przemianom wątrobowym. W wyniku metabolizmu związku powstaje iperyt kwasu fenylooctowego, który posiada aktywność farmakologiczną. Substancja ta w organizmie, ulega rozłożeniu na drodze hydrolizy. Sam chlorambucyl podlega również sprzęganiu z glutationem.

Wydalanie chlorambucylu

Wydalane z moczem są głównie nieaktywne metabolity iperytu oraz chlorambucylu, powstałe na skutek hydrolizy. Stopień usuwania aktywnego metabolitu jest bardzo niski i wynosi 1%. Okres półtrwania chlorambucylu jest szacowany na około 1,5 godziny, a dla iperytu kwasu fenylooctowego wynosi on 1,8 godziny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij