Cefepim, Cefepimum - Zastosowanie, działanie, opis

Cefepim jest zwykle zarezerwowany do leczenia ciężkiego szpitalnego zapalenia płuc, zakażeń wywołanych przez mikroorganizmy oporne na wiele leków (np. Pseudomonas aeruginosa) i empirycznego leczenia neutropenii z gorączką. Dodatkowo lek stosuje się w przypadku powikłanych zakażeń dróg moczowych oraz tych w obrębie jamy brzusznej, a także w zapaleniu otrzewnej związane z dializą u pacjentów poddanych ciągłej ambulatoryjnej dializie otrzewnowej.

Lek występuje w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań lub infuzji.

W zależności od sposobu podania lek należy odpowiednio przygotować. W celu podania poprzez bezpośrednie wstrzyknięcie dożylne cefepim należy rozpuścić w jałowej wodzie do wstrzykiwań, 5% roztworze glukozy lub 0,9% roztworze chlorku sodu. W przypadku infuzji dożylnej przygotowanie leku jest analogiczne do bezpośredniego wstrzyknięcia dożylnego i dodać w ten sposób przygotowany roztwór do worka np. 0,9% roztwór chlorku sodu (z 5% roztworem glukozy lub bez), 10% roztwór glukozy, roztwór Ringera.

Cefepim może być podawany poprzez powolne wstrzyknięcie dożylne trwające od 3 do 5 minut lub poprzez krótkotrwały wlew dożylny trwający około 30 min. Dawkowanie i sposób podawania oraz częstotliwość zależą od rodzaju i ciężkości zakażenia, wrażliwości patogenu, wydolności nerek oraz ogólnego stanu pacjenta. Dodatkowo na zastosowaną dawkę leku ma wpływ masa ciała pacjenta i jest ona ustalana indywidualnie.

W przypadku dzieci i dorosłych o masie ciała większej niż 40 kg przy lekkich i niepowikłanych zakażeniach układu moczowego zwykle stosuje się 1-2g dobowo, przy umiarkowanych zakażeniach do 2g dobowo, natomiast przy zakażeniach ciężkich 4g dobowo.

W przypadku dzieci powyżej 2 miesiąca życia i masie ciała mniejszej lub równej 40 kg, zwykle stosuje się 50 mg/kg masy ciała z częstotliwością do dwóch razy na dobę, jeśli wymaga tego sytuacja przerwy można skrócić.

W przypadku pacjentów z niewydolnością nerek oraz poddawanych dializie lub hemodializie zaleca się modyfikację dawki.

Leczenie trwa zazwyczaj 7 do 10 dni. Co do zasady, leczenie z zastosowaniem cefepimu powinno trwać nie krócej niż 7 dni i nie dłużej niż 14 dni. Empiryczne leczenie gorączki neutropenicznej trwa zazwyczaj 7 dni lub do czasu ustąpienia neutropenii.

Cefepim jest przeciwwskazany w przypadku istnienia nadwrażliwości na cefalosporynę, bądź w przypadku pacjentów, u których w przeszłości wystąpiły ciężkie reakcje nadwrażliwości na inne antybiotyki beta- laktamowe, np. penicyliny, monobaktamy czy karbapenemy.

Z uwagi na ograniczony zakres działania przeciwbakteryjnego cefepimu nie należy podawać w przypadku niektórych zakażeń, chyba, że wrażliwość bakterii na wyżej wymieniony lek została potwierdzona.

Należy zachować szczególne środki ostrożności w przypadku osób, które w przeszłości narażone były na różnorakie reakcje nadwrażliwości po podaniu innych leków z grupy cefalosporyn. Zjawisko krzyżowej nadwrażliwości na penicylinę i cefalosporyny obserwowano u 10% przypadków.

Lek należy stosować z ostrożnością u pacjentów cierpiących na różne schorzenia jelitowe, ponieważ jednym z powikłań terapii jest rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego. Lek powinno się odstawić po wystąpieniu biegunki.

W przypadku pacjentów z zaburzeniami czynności nerek dawkę należy odpowiednio zmniejszyć. U pacjentów, u których dawka nie została zmniejszona zaobserwowano objawy neurotoksyczności, które ustępują po odstawieniu leku. Zdarzały się również nieliczne przypadki o charakterze śmiertelnym.

Podczas długotrwałego stosowania cefepimu może pojawić się nasilony wzrost niewrażliwych drobnoustrojów, co może prowadzić do konieczności leczenia lub wdrożenia odpowiedniego postępowania.

Terapia cefepimem może mieć wpływ na wyniki badań laboratoryjnych, mianowicie obserwowano fałszywie dodatnie wyniki odczyny Coombs'a bez hemolizy.

Podczas terapii lekiem może dojść do zafałszowania wyników badań laboratoryjnych, istnieje ryzyko wystąpienia fałszywie dodatnich wyników pomiaru stężenia glukozy w moczu, które oznaczane są za pomocą metod redukcyjnych, dlatego też rekomenduje się stosowanie metod enzymatycznych.

Podczas terapii cefepimem może również dojść do pojawienia się fałszywie dodatnich wyników bez cech hemodializy testu Coombsa. Test Coombsa służy do wykrywania oraz identyfikowania przeciwciał odpornościowych.

Cefepim można stosować u kobiet w ciąży tylko w momencie konieczności, biorąc pod uwagę przewagę korzyści nad ryzykiem.

Lek w niewielkim stopniu przenika do mleka matki jednak podczas karmienia piersią należy zachować szczególną ostrożność.

Skutki uboczne po podaniu cefepimu mogą pojawić się z różną częstoliwością, obejmując różne układy i narządy.

Podczas terapii cefepimem niezbyt często pojawia się zapalenie pochwy.

Dodatkowo dochodzi do zaburzeń krwi i układu krążenia: często występuje niedokrwistość, hipereozynofilia; niezbyt często: trombocytopenia, przemijająca leukopenia lub neutropenia; rzadko: agranulocytoza, a z nieznaną częstotliwością: niedokrwistość aplastyczna lub hemolityczna oraz krwotoki.

Zaobserwowano zaburzenia układu immunologicznego: często dochodzi do reakcji nadwrażliwości; niezbyt często: reakcji alergicznych (wysypek); rzadko: anafilaksji.

Skutki uboczne mogę obejmować również zaburzenia układu nerwowego, oka, ucha i błędnika; niezbyt często pojawiają się bóle głowy; rzadko parestezja, splątanie, zawroty głowy, drgawki, zmiany łaknienia, zaburzenia widzenia; natomiast z częstością nieznaną dochodzi do encefalopatii, napadów drgawek i mioklonii.

Zaburzenia naczyniowe rzadko manifestowały się niedociśnieniem lub rozszerzeniem naczyń krwionośnych.

Często podczas stosowania leku pojawiały się duszności oraz biegunka; niezbyt często: nudności, wymioty, kandydoza jamy ustnej, zapalenie okrężnicy, rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego.

Jeśli chodzi o skórę i tkankę podskórną to rzadko pojawiał się zespół Stevensa- Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, rumień wielopostaciowy oraz obrzęk.

Rzadko dochodziło do bólów stawów.

Z częstością nieznaną zaobserwowano toksyczną nefropatie lub niewydolność nerek.

W miejscu podania leku często dochodzi do zapalenia żył i zakrzepowego zapalenia żył, natomiast niezbyt często pojawiła się gorączka lub stan zapalny.

Terapia cefepimem rzutuje na wyniki testów diagnostycznych. Często dochodzi do wydłużenia czasu protrombinowego, wydłużenia czasu częściowej tromboplastyny, zwiększenia aktywności aminotranferaz i fosfatazy alkalicznej oraz zwiększenia stężenia całkowitej bilirubiny, natomiast zmniejszenia stężenia fosforu we krwi. Niezbyt często dochodziło do przemijającego zwiększenia stężenia mocznika i kreatyniny w surowicy.

Na przedawkowanie leku szczególnie narażone są osoby cierpiące na niewydolność nerek. Głównymi objawami przedawkowania cefepimu są: encefalopatia, w tym zaburzenia świadomości, splątanie, omamy, stupor i śpiączka, dodatkowo mioklonie, napady drgawek i pobudliwość nerwowo- mięśniowa.

Cefepim wykazuje zbliżony mechanizm działania do innych beta-laktamów. Mechanizm jego działania polega na hamowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii poprzez kowalencyjne wiązanie enzymów, które są odpowiedzialne za ostatni etap transpeptydacji podczas syntezy ściany peptydoglikanu. To wiązanie powoduje defekty w ścianie komórkowej prowadzące do autolizy, a następnie śmierci organizmu.

Cefepim ma zwiększone powinowactwo do bakterii gram-ujemne i jest bardziej stabilny wobec beta-laktamaz w porównaniu z cefalosporynami trzeciej generacji ze względu na zdolność do kilku mechanizmów działania. Jednym z takich mechanizmów jest to, że wykazuje silne powinowactwo do białek wiążących penicyliny (PBP). Innym jest to, że budowa chemiczna różni się od starszych generacji przez zastąpienie łańcucha bocznego, dzięki czemu jest on bardziej aktywny wobec gatunków gronkowców. Cefepim na skutek swojej budowy chemicznej wykazuje przewagę w szybszej penetracji do ścian komórkowych bakterii gram-ujemnych, dlatego ma szersze powinowactwo do bakterii gram-ujemnych niż trzecia generacja.

Cefepim, podobnie jak większość cefalosporyn, jest szeroko rozprowadzany w tkankach i płynach ustrojowych, w tym w płynie opłucnowym, mazi stawowej, kościach, płynie mózgowo-rdzeniowym i mleku matki.

Cefepim jest stosunkowo szybko metabolizowany do N- metylopirolidyny, która szybko jest przekształcana do N- tlenku.

Szacuje się, że około 85 % podanej dawki cefepimu jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej, mniej niż 1%w postaci pochodnej N-metylopirolidyny, 6,8% w postaci N-tlenku, a 2,5% w postaci epimeru cefepimu. Według powyższego wydalanie cefepimu praktycznie w całości odbywa się poprzez nerki na skutek procesu przesączania kłębuszkowego.