Adenozyna, Adenosinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o adenozynie

Rok wprowadzenia na rynek
1989
Substancje aktywne
adenozyna
Działanie adenozyny
diagnostyczne, przeciwarytmiczne
Postacie adenozyny
ampułkostrzykawka, roztwór do wstrzykiwań
Układy narządowe
układ krwionośny (sercowo-naczyniowy)
Specjalności medyczne
Kardiologia
Rys historyczny adenozyny

Adenozyna została wprowadzona w 1989 roku przez podmiot odpowiedzialny ASTELLAS PHARMA US. Odgrywa wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Jest składnikiem kwasów nukleinowych, pełni rolę neuroprzekaźnika.

Wzór sumaryczny adenozyny

C10H13N5O4

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające adenozynę

Wskazania do stosowania adenozyny

Adenozyna podawana jest w przypadku konieczności szybkiego przerwania nawrotnego częstoskurczu węzłowego i przedsionkowo-komorowego, w celu szybkiego przywrócenia prawidłowego rytmu zatokowego w napadowym częstoskurczu nadkomorowym lub zespole Wolffa-Parkinsona-White’a (zaburzeniu pracy serca polegającym na występowaniu dodatkowej drogi przewodzenia między przedsionkami a komorami) oraz w diagnostyce różnicującej tachyarytmie u osób dorosłych i leczeniu ostrej porfirii przerywanej.

Dawkowanie adenozyny

Z powodu bezwzględnej konieczności monitorowania czynności serca i ciśnienia tętniczego pacjenta, a w razie potrzeby natychmiastowego dostępu do sprzętu do resuscytacji krążeniowo-oddechowej, adenozynę podaje się w warunkach szpitalnych, w szybkim wstrzyknięciu dożylnym lub do cewnika żylnego.

Dawki leku lekarz ustala indywidualnie zależnie od wieku, masy ciała, reakcji organizmu na podanie adenozyny (ustąpienie częstoskurczu nadkomorowego).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 3 mg do 21 mg.

Przeciwskazania do stosowania adenozyny

Przeciwwskazaniem bezwzględnym do stosowania adenozyny jest nadwrażliwość na adenozynę, astma oraz blok przedsionkowo-komorowy (AV) II lub III stopnia i niewydolność węzła zatokowego (z pominięciem pacjentów z rozrusznikiem serca).

Szczególnym monitorowaniem należy objąć pacjentów z POChP (przewlekłą obturacyjną chorobą płuc), z zespołem długiego odcinka QT, z ciężkim niedociśnieniem i ciężką niewydolnością serca.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania adenozyny

Podczas przerywania napadu częstoskurczu nadkomorowego istnieje ryzyko wystąpienia przemijających zaburzeń rytmu serca, dlatego adenozynę podaje się wyłącznie w warunkach szpitalnych, stale monitorując EKG (elektrokardiogram), z możliwością natychmiastowego użycia sprzętu do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

W przypadku pacjentów leczonych dipirydamolem (lekiem rozrzedzającym krew) należy zrezygnować ze stosowania adenozyny lub odstawić dipirydamol na 24 godziny przed podaniem adenozyny, lub zmniejszyć dawkę adenozyny.

Leki stosowane w celu poprawy oddychania, aminofilinę lub teofilinę, należy odstawić na 24 godziny przed rozpoczęciem przyjmowania adenozyny.

Powinno się uwzględnić również produkty lecznicze zawierające kofeinę, których nie można stosować przynajmniej 12 godzin przed podaniem adenozyny.

Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów ze zwężeniem głównego pnia lewej tętnicy wieńcowej, nieskorygowaną hipowolemią (niską objętością krwi), zwężeniem zastawek serca, przeciekiem lewo-prawym, zapaleniem osierdzia lub wysiękiem osierdziowym, dysfunkcją układu autonomicznego lub zwężeniem tętnic szyjnych z niewydolnością naczyniowo-mózgową, z uwagi na przemijające hipotensyjne działanie adenozyny (obniżające ciśnienie tętnicze krwi).

W przypadku pacjentów z lekkimi zaburzeniami przewodzenia (blokiem przedsionkowo-komorowym pierwszego stopnia, blokiem odnogi pęczka Hissa), podczas wlewu adenozyny może dojść do przejściowego zaostrzenia tych zaburzeń, dlatego konieczne jest zachowanie ostrożności.

Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów z migotaniem lub trzepotaniem przedsionków, a przede wszystkim z dodatkową drogą przewodzenia, gdyż szczególnie u nich istnieje ryzyko nasilenia przewodzenia w układzie przewodzącym serca.

Należy zachować ostrożność u osób z niedawno przebytym zawałem mięśnia sercowego lub ciężką niewydolnością serca. U pacjentów w ostatnim roku po operacji przeszczepu serca, zaobserwowano nasiloną reakcję serca na adenozynę.

U pacjentów z zespołem wydłużonego odstępu QT może dojść do wystąpienia zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes.

Podczas podawania adenozyny należy zachować ostrożność u pacjentów z napadami padaczkowymi lub konwulsjami. Istnieje ryzyko wystąpienia lub nasilenia skurczu oskrzeli u osób z POChP (przewlekłą obturacyjną chorobą płuc).

Interakcje adenozyny z innymi substancjami czynnymi

Podwyższenie ryzyka wydłużenia odstępu QT i wystąpienia arytmii typu TdP.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride) neuroleptyki atypowe
Podwyższenie ryzyka wydłużenia odstępu QT i wystąpienia zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Haloperidol (Haloperidol) neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Podwyższenie ryzyka zaburzeń rytmu serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amiodaron (Amiodarone) leki przeciwarytmiczne - klasa III
Podwyższenie ryzyka wystąpienia migotania komór.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Metylodigoksyna (Metildigoxin) glikozydy nasercowe
Werapamil (Verapamil) leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Możliwe zwiększenie stopnia bloku przedsionkowo-komorowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Alprostadyl (Alprostadil) VARIA / INNE
Działanie antagonistyczne (przeciwstawne) w stosunku do adenozyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy

Interakcje adenozyny z pożywieniem

Nie należy spożywać produktów zawierających ksantyny, jak np. herbata, kawa, czekolada, napoje energetyczne typu cola, na minimum 12 godzin przed podaniem adenozyny.

Wpływ adenozyny na ciążę

Dane na temat przenikania adenozyny do łożyska są niewystarczające. Nie należy stosować adenozyny w ciąży, chyba że w opinii lekarza korzyści wynikające ze stosowania leku są większe niż potencjalne ryzyko dla płodu.

Wpływ adenozyny na laktację

Brak danych dotyczących obecności adenozyny w mleku kobiecym. Nie zaleca się jej stosowania w okresie laktacji.

Inne możliwe skutki uboczne

Możliwe działania niepożądane po podaniu dożylnym występujące bardzo często to: zaczerwienienie skóry z uczuciem gorąca, bradykardia (spowolnienie rytmu serca), blok przedsionkowo-komorowy,pracy serca, wrażenie nieregularnego bicia serca, duszność, ból lub ucisk w klatce piersiowej.

Możliwe działania niepożądane po podaniu dożylnym występujące często: zawroty lub bóle głowy, uczucie pustki w głowie, lęk, nudności, uczucie pieczenia skóry.

Niezbyt często zgłaszano niewyraźne widzenie,  częstoskurcz zatokowy, przyspieszony oddech (hiperwentylacja), uczucie ucisku w głowie lub wrażenie ociężałych ramion, złe samopoczucie, dyskomfort, osłabienie, ból, potliwość, metaliczny posmak w ustach.

Bardzo rzadko lub z nieokreśloną częstością obserwowano problemy z oddychaniem, zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego, ciężką bradykardię (wolny rytm serca), wielokształtny częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes, migotanie komór lub migotanie przedsionków, utratę przytomności, omdlenia, drgawki, wymioty, hipotonię, zawał serca, udar mózgu, wstrząs anafilaktyczny (rodzaj reakcji alergicznej typu natychmiastowego objawiającej się obrzękiem twarzy, warg, języka lub gardła oraz skróceniem oddechu, pokrzywką, wysypką).

Działania niepożądane zazwyczaj ustępują w ciągu kilku sekund lub minut po podaniu.

Objawy przedawkowania adenozyny

Adenozyna jest zawsze podawana przez lekarza lub pielęgniarkę, stąd przyjęcie zbyt dużej dawki leku jest mało prawdopodobne. Wśród objawów przedawkowania adenozyny można wyróżnić:

  • ciężką hipotensję (niedociśnienie);
  • bradykardię (spowolnione bicie serca);
  • asystolię (zaburzenia pracy serca).

Mechanizm działania adenozyny

Adenozyna jest endogennym nukleozydem purynowym, występującym we wszystkich komórkach organizmu.

Adenozyna wywiera ujemny efekt dromotropowy na mięsień sercowy, co oznacza, że spowalnia czas przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym oraz przerywa pętlę pobudzenia krążącego w węźle przedsionkowo-komorowym, powodując przywrócenie prawidłowego rytmu zatokowego u pacjentów z napadowym częstoskurczem nadkomorowym. Za działanie leku może odpowiadać aktywacja receptorów adenozynowych A1 i A2 na powierzchni komórki.

Wchłanianie adenozyny

Adenozyna jest wprowadzana bezpośrednio do krwiobiegu.

Metabolizm adenozyny

Adenozyna jest szybko metabolizowana przez erytrocyty i komórki śródbłonka naczyń krwionośnych do monofosforanu adenozyny oraz inozyny.

Wydalanie adenozyny

Okres półtrwania adenozyny in vivo wynosi prawdopodobnie mniej niż 10 sekund.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.