Bleomycyna, Bleomycinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o bleomycynie

Rok wprowadzenia na rynek
1969
Substancje aktywne
bleomycyna
Działanie bleomycyny
przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
Postacie bleomycyny
proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań
Układy narządowe
układ limfatyczny (chłonny), układ oddechowy, układ płciowy męski, układ płciowy żeński
Specjalności medyczne
Onkologia kliniczna
Rys historyczny bleomycyny

Bleomycyna została odkryta przez japońskiego naukowca Hamao Umezawa w 1962 roku i wprowadzona na rynek japoński jako środek przeciwnowotworowy wytwarzany ze szczepu Streptomyces verticillus. Lek został zatwierdzony przez Food and Drug Administration (FDA) w 1973 roku. Cechą charakterystyczną bleomycyny jest mniejsza toksyczność w stosunku do szpiku kostnego, co pozwala na łączenie leczenia bleomycyną z radioterapią.

Wzór sumaryczny bleomycyny

C55H84N17O21S3

Spis treści

Wskazania do stosowania bleomycyny

Bleomycyna jest stosowana w połączeniu z innymi cytostatykami i (lub) radioterapią w leczeniu choroby Hodgkina, raka płaskonabłonkowego głowy i szyi, szyjki macicy i zewnętrznych narządów płciowych. Innym wskazaniem do stosowania leku są chłoniaki nieziarnicze, rak jądra oraz wysięk w jamie opłucnej pochodzenia nowotworowego.

Dawkowanie bleomycyny

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, drogi podania leku i odpowiedzi pacjenta na terapię.
Bleomycynę stosuje się dożylnie, domięśniowo, dootrzewnowo, dotętniczo, doopłucnowo i podskórnie. W niektórych przypadkach wskazane jest miejscowe wstrzyknięcie leku bezpośrednio do nowotworu. Zaleca się dobór dawki na podstawie powierzchni ciała pacjenta i wyrażanie jej w jednostkach międzynarodowych (j.m.).
Wstrzyknięcie domięśniowe lub dożylne: całkowita dawka skumulowana nie powinna przekraczać 400 x 10³ j.m.
Infuzja dożylna: maksymalna dawka dobowa 10 – 15 x 10³ j.m./m2.
Podanie doopłucnowe: nie należy przekraczać 60 x 10³ j.m. w pojedynczej dawce.
Ze względu na ograniczone dane, stosowanie bleomycyny u dzieci i młodzieży należy ograniczyć do przypadków koniecznych.

Przeciwskazania do stosowania bleomycyny

Przeciwskazaniem są nadwrażliwość na bleomycynę, okres laktacji, ostre zakażenia płuc i ciężkie zaburzenia czynności płuc, pneumotoksyczność oraz zespół ataksja-teleangiektazja.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania bleomycyny

Podczas terapii bleomycyną i do 8 tygodni od zakończenia leczenia należy wykonywać regularnie badania czynności płuc oraz RTG klatki piersiowej. Pozwala to na wykrycie pneumotoksyczności na wczesnym etapie, która może objawiać się m.in. kaszlem i dusznościami. Stwierdzenie uszkodzenia płuc wymaga przerwania leczenia bleomycyną. Szczególnie narażeni na pneumotoksyczność są pacjenci w wieku podeszłym, z zaburzeniami czynności wątroby i nerek, osoby otrzymujące tlen oraz poddani napromienianiu płuc. Dawki przekraczające 400 x 10³ j.m. zwiększają ryzyko pneumotoksyczności. 
U pacjentów z poważnymi zaburzeniami czynności nerek obserwowano znaczny wzrost stężenia bleomycyny w osoczu.

Interakcje bleomycyny z innymi substancjami czynnymi

Zmniejszenie biodostępności, a tym samym skuteczności digoksyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Zmniejszenie skuteczności działania przeciwdrgawkowego fenytoiny. Ryzyko nasilenia toksycznego działania lub zmniejszenia działania cytotoksycznego bleomycyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Ryzyko niedokrwienia obwodowych części ciała i martwicy.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Winblastyna (Vinblastine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winkrystyna (Vincristine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winorelbina (Vinorelbine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Zwiększenie pneumotoksyczności.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Cisplatyna (Cisplatin) inne leki przeciwnowotworowe
Ryzyko nadmiernego obniżenia odpowiedzi układu odpornościowego i limfoproliferacji.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine) inhibitory kalcyneuryny
Takrolimus (Tacrolimus) inhibitory kalcyneuryny
Zwiększenie toksyczności bleomycyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Wzrost ryzyka zmniejszenia czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klofarabina (Clofarabine) antymetabolity, analogi puryn
Klozapina (Clozapine) neuroleptyki atypowe
Topotekan (Topotecan) inne leki przeciwnowotworowe
Nasilenie działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Bendamustyna (Bendamustine) cytostatyki alkilujące
Idarubicyna (Idarubicin) antybiotyki cytostatyczne
Klofarabina (Clofarabine) antymetabolity, analogi puryn
Ruksolitynib (Ruxolitinib) inhibitory kinazy białkowej
Wzrost ryzyka zakażeń i stanów zapalnych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Deferypron (Deferiprone) antidota - odtrutki i środki chelatujące
Tofacytynib (Tofacitinib) selektywne leki immunosupresyjne

Wpływ bleomycyny na prowadzenie pojazdów

Bleomycyna wywołuje zmęczenie, nudności i wymioty, przez co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów.

Inne rodzaje interakcji

Łączenie terapii bleomycyną z radioterapią nasila działanie toksyczne na płuca i toksyczność dermatologiczną.
Jednoczesne podawanie pacjentowi tlenu podczas operacji zwiększa narażenie na zwłóknienie płuc.
Zastosowanie żywych szczepionek w trakcie terapii bleomycyną może skutkować ciężkimi i śmiertelnymi zakażeniami.

Wpływ bleomycyny na ciążę

Dane dotyczące wpływu bleomycyny na przebieg ciąży u kobiet są ograniczone. Badania prowadzone wśród zwierząt wskazują na toksyczne działanie leku prowadzące do anomalii zarodka i płodu. Stosowanie bleomycyny w ciąży nie jest wskazane i musi być ograniczone do przypadków bezwzględnie koniecznych. Kobiety i mężczyźni powinni stosować skuteczną antykoncepcję przez cały okres terapii i do 3 miesięcy po jej zakończeniu.

Wpływ bleomycyny na laktację

Brak danych na temat przenikania bleomycyny do mleka kobiecego. Stosowanie bleomycyny w okresie laktacji jest przeciwwskazane, ponieważ nie można wykluczyć szkodliwego wpływu leku na karmione dziecko.

Wpływ bleomycyny na płodność

Przed rozpoczęciem terapii należy poinformować mężczyznę o ryzyku wystąpienia nieodwracalnej bezpłodności. Zaleca się skorzystanie z możliwości zamrożenia nasienia.

Inne możliwe skutki uboczne

Podanie dożylne, domięśniowe, dootrzewnowe, dotętnicze, doopłucnowe i podskórne: nadwrażliwość, reakcje anafilaktyczne, śródmiąższowe zapalenie płuc, zwłóknienie płuc, nudności, wymioty, stany zapalne i owrzodzenie błon śluzowych, utrata masy ciała, zapalenie jamy ustnej, hipertrofia skóry, rumień, nadmierne rogowacenie skóry, obrzęk, wysypka, rozstępy skórne, pęcherze, zmiany na paznokciach, łysienie, gorączka, zespół hemolityczno-mocznicowy, zawał serca, choroba wieńcowa, uszkodzenie naczyń krwionośnych, zaburzenia przepływu krwi w mózgu, stan zapalny naczyń krwionośnych w mózgu, plemniki o nieprawidłowej liczbie chromosomów, ból mięśni i kończyn, twardzina, niedociśnienie, niedrożność żylna, objaw Raynauda, parestezja, przeczulica, toksyczność szpiku kostnego, trombocytopenia, ból w miejscu podania, zapalenie żył w miejscu wstrzyknięcia. Po podaniu dojamowym niedociśnienie i hiperpireksja.

Objawy przedawkowania bleomycyny

Objawami przedawkowania są obniżone ciśnienie krwi, zwiększone tętno, gorączka, ogólne objawy wstrząsu, świszczący oddech, zwłóknienie płuc.

Mechanizm działania bleomycyny

Bleomycyna wiąże się z DNA i indukuje pękanie nici DNA. Lek hamuje syntezę DNA i w mniejszym stopniu hamuje replikację RNA i syntezę białek. Cytotoksyczność bleomycyny zależy od tlenu i jonów metali. Poprzez chelatowanie jonów metali (zwłaszcza żelaza) wytwarza pseudoenzym, który w reakcji z tlenem tworzy aktywne chemicznie nadtlenki powodujące rozszczepienie DNA. Bleomycyna hamuje również aktywność topoizomerazy II (enzym odpowiedzialny za stopień skręcenia podwój helisy). Lek wywiera działanie głównie w fazie G2 i M cyklu komórkowego i ma niewielkie znaczenie w fazie spoczynkowej G0. Efektem działania bleomycyny jest zahamowanie podziału komórek i kurczenie się guza.

Wchłanianie bleomycyny

Bleomycyna podana doopłucnowo jest wchłaniana do krwioobiegu w 45%.

Dystrybucja bleomycyny

Bleomycyna jest dystrybuowana głównie do nerek, skóry, płuc, otrzewnej i limfy. Stopień wiązania leku z białkami osocza wynosi zaledwie 1%. Bleomycyna przenika przez łożysko, natomiast przez barierę krew-mózg przenika tylko w przypadku jej uszkodzenia. Lek w niewielkim stopniu występuje w szpiku kostnym.

Metabolizm bleomycyny

Dane na temat metabolizmu bleomycyny są ograniczone. Lek ulega hydrolizie w wątrobie, osoczu i innych narządach. Rozkład enzymatyczny w mniejszym stopniu zachodzi w skórze i płucach.

Wydalanie bleomycyny

Około 2/3 dawki bleomycyny jest wydalane w postaci niezmienionej z moczem. Podanie leku we wstrzyknięciu dożylnym wiąże się z dwuetapową eliminacją. Okres półtrwania leku w fazie krótkiej wynosi 24 min., a w fazie długiej 2-4 h. Podanie leku w postaci infuzji dożylnej wydłuża okres półtrwania do 9 h.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij