Baricytynib, Baricitinibum - Zastosowanie, działanie, opis

Baricytynib jest stosowany w leczeniu umiarkowanych i ciężkich postaci reumatoidalnego zapalenia stawów, gdy terapia lekami modyfikującymi przebieg choroby jest nieskuteczna lub niemożliwa do zastosowania u danego pacjenta. Lek może być stosowany w tym wskazaniu w monoterapii lub w połączeniu z metotreksatem.
Baricytynib jest również stosowany w leczeniu atopowego zapalenia skóry o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, gdy osoba dorosła wymaga wprowadzenia terapii ogólnoustrojowej.

Baricytynib przyjmuje się doustnie, o stałej porze dnia, niezależnie od posiłków.
Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wieku, efektywności terapii, tendencji do nawracających zakażeń, stopnia zaburzenia czynności nerek, jednocześnie przyjmowanych leków (np. probenecyd) itp.
Dawka zwykle stosowana (dobowa) u osób dorosłych wynosi 4 mg.
Brak danych dotyczących stosowania baricytynibu u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na baricytynib i okres ciąży.

Rozpoczęcie leczenia powinno nastąpić po unormowaniu liczby limfocytów (co najmniej 0,5x10⁹komórek/l), bezwzględnej liczby neutrofilów (co najmniej 1x10⁹komórek/l) oraz stężenia hemoglobiny (co najmniej 8 g/dl). Pacjenci w podeszłym wieku są bardziej narażeni na wystąpienie limfocytozy.
Efekty terapii powinny pojawić się maksymalnie po 8 tygodniach od rozpoczęcia stosowania baricytynibu. Brak skuteczności działania leku po tym okresie wskazuje na konieczność zmiany terapii.
Stosowanie baricytynibu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zakażeń, zwłaszcza jeżeli pacjent stosuje terapię skojarzoną z metotreksatem. Należy zachować ostrożność w przypadku osób z tendencją do zakażeń. W sytuacji wystąpienia zakażenia konieczne jest przerwanie terapii do czasu całkowitego ustąpienia zakażenia. Podczas leczenia może dojść do reaktywacji zakażeń wirusowych, w tym zakażeń wirusami Herpes. Ryzyko ospy wietrznej i półpaśca jest większe u osób powyżej 65 lat, które wcześniej były leczone preparatami biologicznymi i klasycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (DMARDs). Pacjentów należy również zbadać pod kątem wirusowego zapalenia wątroby.
Przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć gruźlicę lub w razie konieczności wdrożyć terapię przeciwgruźliczą.
Pacjent rozpoczynający terapie powinien mieć wykonane wszystkie obowiązuje szczepienia zgodnie z kalendarzem szczepień. W okresie stosowania leku i tuż po zakończeniu leczenia nie jest zalecane stosowanie żywych, atenuowanych szczepionek ze względu na brak danych dotyczących odpowiedzi pacjenta na szczepienie.
Odnotowano przypadki wzrostu stężenia lipidów we krwi. Zaleca się ocenę profilu lipidowego u pacjenta po upływie około 12 tygodni od rozpoczęcia stosowania baricytynibu.
Na skutek stosowania leku może ulec zwiększeniu aktywność enzymów wątrobowych (AIAT, AspAT). Należy przeprowadzić badania w celu wykluczenia uszkodzenia wątroby.
Dane dotyczące zwiększenia ryzyka wystąpienia nowotworów (w tym chłoniaków) w wyniku ekspozycji na baricytynib są ograniczone.
Rozpoczynając terapię należy uwzględnić ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył i zatorowości płucnej. Do grupy szczególnego ryzyka należą pacjenci w okresie około- i pooperacyjnym bez wdrożonej profilaktyki przeciwzakrzepowej, osoby długotrwale unieruchomione, otyłe, w podeszłym wieku itp.
Nie jest zalecane jednoczesne stosowanie baricytynibu z biologicznymi DMARDs, biologicznymi lekami wpływającymi na odpowiedź immunologiczną lub innymi inhibitorami kinaz janusowych (JAK), ze względu na ryzyko nasilenia działania immunosupresyjnego.
Odnotowano przypadki nadwrażliwości na baricytynib. W sytuacji wystąpienia reakcji alergicznej lub anafilaktycznej należy przerwać leczenie.

Baricytynib ma wpływ na wczesny rozwój embrionalny. W badaniach prowadzonych wśród szczurów i królików potwierdzono teratogenne działanie leku (zmniejszenie masy ciała, ograniczenie wzrostu, deformacje szkieletu). Stosowanie baricytynibu w ciąży jest przeciwwskazane. Kobiety w okresie rozrodczym muszą stosować skuteczną metodę antykoncepcji podczas leczenia i przez co najmniej tydzień po zakończeniu przyjmowania leku.

W badaniach prowadzonych wśród zwierząt potwierdzono przenikanie baricytynibu do mleka. Brak danych na temat przenikania leku do mleka kobiecego. Nie można wykluczyć szkodliwego wpływu baricytynibu na karmione piersią dziecko. Należy przerwać karmienie piersią na czas terapii lub zrezygnować ze stosowania leku w okresie karmienia piersią po uwzględnieniu korzyści dla dziecka i matki.

Dane związane z badaniami na zwierzętach wykazały zmniejszenie płodności u samic w okresie stosowania baricytynibu.

Brak specyficznych objawów przedawkowania baricytynibu. Po przyjęciu zbyt dużej dawki leku mogą wystąpić opisane wcześniej działania niepożądane o większym nasileniu.

Baricytynib bo inhibitor enzymów JAK1 i JAK2, które uczestniczą w procesie krwiotworzenia, w odpowiedzi układu odpornościowego i w reakcjach zapalnych. Zahamowanie aktywności enzymów prowadzi do blokowania wewnątrzkomórkowego szlaku sygnałowego. Dochodzi do zmniejszenia fosforylacji i aktywacji białka STAT, w związku z czym hamowana jest ekspresja genów w komórce. Zmniejszeniu ulega synteza cytokin zapalnych i chemokin (IL-2, IL-6, IL-12, IL-15, IL-23, IFN-γ i GM-CSF 2), które są mediatorami zapalnymi i odgrywają istotną rolę w patogenezie chorób o podłożu immunologicznym. W wyższych stężeniach lek hamuje również inne enzymy: kinazę tyrozynową 2 i JAK3.

Baricytynib jest dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego. Stężenie maksymalne leku osiągane jest po około 1 godzinie po podaniu (zakres 0,5-3,0 godzin). Przyjęcie leku z pokarmem powoduje nieistotną klinicznie zmianę jego stężenia w osoczu oraz wydłużenie czasu potrzebnego do osiągnięcia stężenia maksymalnego o 0,5 godziny. Biodostępność baricytynibu wynosi 79%.

Baricytynib wiąże się w 50% z białkami osocza.

Utlenianiu przy udziale enzymu CYP3A4 ulega mniej niż 10% dawki baricytynibu. Powstające metabolity nie są wykrywalne w osoczu. Baricytynib może w istotnym stopniu hamować transporter OCT1 oraz jest substratem dla CYP3A4, OAT3, Pgp, BCRP i MATE2-K.

Okres półtrwania baricytynibu wynosi 12,5-12,9 godziny. Wydalanie leku odbywa się głównie z moczem (75%), w drugiej kolejności z kałem (20%). Niezmieniona postać leku stanowi w moczu 69%, natomiast  w kale 15%.