Sibutramina, Sibutraminum - Zastosowanie, działanie, opis

Sibutramina (określana jako substancja "anorektyczna") wskazana była w leczeniu otyłości u osób dorosłych (wskaźnik wynosi odpowiednio ≥ 30 lub  ≥ 27 przy obecnej cukrzycy, dyslipidemii czy stabilnym ciśnieniu). Wykazuje działanie ośrodkowe na uczucie sytości. Wraz ze stosowaniem tej substancji wskazana była dieta i odpowiednia aktywność fizyczna.

Sibutramina była również stosowana w nadwadze i otyłości związanej z cukrzycą, wysokim poziomem cholesterolu.

Sibutramina była stosowana doustnie, niezależnie od posiłków.

Dawka stosowana w leczeniu zależna była od jednostki chorobowej - m.in. wskaźnika BMI i chorób towarzyszących.

Podczas stosowania istotne jest mierzenie ciśnienia tętniczego (szczególnie u osób w grupie ryzyka) i ważenie się - niedostateczna utrata masy ciała przy jednoczesnym prowadzeniu diety niskokalorycznej może stanowić powód do odstawienia lub zmiany dotychczasowego dawkowania.

Zwykle stosowało się ją 1-2 lata, nie dłużej.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 5 mg do 15 mg.

Sibutramina nie powinna być stosowana u osób w podeszłym wieku, w przypadku nadwrażliwości na tę substancję. Gdy u pacjenta stwierdzono (lub jest w wywiadzie) choroby naczyń wieńcowych (dławica piersiowa, zawał serca), zastoinowa niewydolność serca, choroby naczyń mózgowych. Nie należy stosować tego leku u osób z niestabilnym ciśnieniem tętniczym, u pacjentów ze stwierdzonymi zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia).

Stosując sibutraminę należy unikać łączenia z lekami p/kaszlowymi o działaniu ośrodkowym, lekami p/alergicznymi doustnymi, lekami na przeziębienie (np. zawierające sympatykomimetyki), przede wszystkim z IMAO czy innymi lekami odchudzającymi o działaniu ośrodkowym.

Sibutramina może w znaczący sposób zwiększać ciśnienie krwi, dlatego konieczne jest regularny jego pomiar, szczególnie u osób w grupie ryzyka. Nie należy stosować tej substancji w przypadku niektórych dolegliwości sercowo-naczyniowych (wymienionych w przeciwwskazaniach).

Stosowanie sibutraminy z niektórymi lekami może przyczynić się do wystąpienia groźnego zespołu serotoninowego z objawami jak gorączka, tachykardia, hipertermia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, osłabienie siły mięśniowej. Czynnikami ryzyka jest tutaj równoczesne stosowanie leków z grupy SSRI, SNRI, IMAO (są przeciwwskazane), lekami p/psychotycznymi.

Przed zastosowaniem sibutraminy należy wykluczyć inne możliwe przyczyny otyłości jak np. niedoczynność tarczycy.

Zaleca się niestosowanie sibutraminy u osób z niewydolnością wątroby.

Należy zachować ostrożność u osób z:

• jaskrą - sibutramina wpływa na rozszerzenie źrenic,
• drgawkami (ryzyko wystąpienia napadów drgawkowych),
• kamieniami żółciowymi, kamicą żółciową (nagłe chudnięcie może zaostrzyć tworzenie się kamieni),
• zaburzoną funkcją nerek (nie stosować w przypadku ciężkiej postaci).

Sibutraminy nie należy stosować razem z inhibitorami MAO (selegilina, moklobemid) i innymi lekami o działaniu ośrodkowym na odchudzanie (np. z bupropionem+naltreksonem czy rimonabantem).

Należy unikać stosowania z alkoholem. Ryzyko nasilenia niektórych działań ośrodkowych.

Ze względu na swój mechanizm działania może niekorzystnie wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów.

Sibutramina w badaniach na zwierzętach powodowała zmiany w obrębie układu sercowo-naczyniowego, a także kości.

Nie jest wiadome, czy przenika do mleka matki. Nie zaleca się stosowania.

Sibutramina została wycofana 6 sierpnia 2010 roku z obrotu. Związane było to z bezpieczeństwem i występowaniem działań niepożądanych ze strony układu sercowo-naczyniowego (objawy obejmowały m.in. podwyższone ciśnienie, przyspieszoną akcję serca). Rejestracje sibutraminy wskazywały, że leki te mogą być stosowane u osób ze stabilnym ciśnieniem tętniczym. W 2002 roku firma Abbott rozpoczęła badanie SCOUT, gdzie porównano działanie sibutraminy u osób otyłych należących do grupy wysokiego ryzyka rozwoju chorób krążenia i chorób serca. W 2009 roku na podstawie zebranych danych złożony został wniosek o ocenę skuteczności i ryzyka stosowania do EMA.

Ze względu na mechanizm działania mogą wystąpić symptomy ze strony krążenia: tachykardia, bóle i zawroty głowy, nadciśnienie.

Sibutramina należy do grupy SNRI (inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny), oddziałuje na neuroprzekaźnictwo noradrenaliny, serotoniny, dopaminy. Swoje działanie zawdzięcza m.in. aktywnym metabolitom. Sibutramina jest inhibitorem wychwytu zwrotnego 5-HT, noradrenaliny (NA). Hamowanie wychwytu zwrotnego dopaminy jest słabsze niż 5-HT czy NA, a serotoniny słabsze niż noradrenaliny. Poprzez blokowanie wychwytu zwrotnego sibutramina zwiększa ilość określonych neuroprzekaźników.

Sibutramina nie wykazuje działania cholinolitycznego oraz nie blokuje receptorów H1. Wykazuje niskie powinowactwo do receptorów serotoninowych, NA, BZD czy NMDA. Nie wpływa na aktywność enzymu monoaminooksydazy.

Jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego (stężenie maksymalne osiąga po  godzinie). Ulega efektowi pierwszego przejścia w wątrobie, czego efektem są metabolity aktywne (ich stężenie maksymalne jest osiągane po 3-4 godzinach). Ok. 77% dawki w podaniu doustnym jest wchłonięta.

Wiąże się z białkami osocza na poziomie 97%, również metabolity (na poziomie 94-97%). Najwyższe stężenie stwierdza się w wątrobie i nerkach.

Ulega efektowi pierwszego przejścia w wątrobie. Metabolizowana jest z udziałem CYP 3A4, jest poddawana procesowi demetylacji. Dalsze produkty demetylowane poddawane są hydroksylacji i sprzęganiu do produktów nieaktywnych.

Półokres eliminacji sibutraminy wynosi 0,5h, z kolei czynnych metabolitów ok. 15 godzin.

Jest wydalana głównie z moczem (ok. 77%).