Zyprazydon, Ziprasidonum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o zyprazydonie

Rok wprowadzenia na rynek
2001
Substancje aktywne
zyprazydon
Działanie zyprazydonu
przeciwpsychotyczne (neuroleptyczne) (leczenie schozofrenii i psychoz)
Postacie zyprazydonu
kapsułki, proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Neurologia
Wzór sumaryczny zyprazydonu

C21H21ClN4OS

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające zyprazydon

Wskazania do stosowania zyprazydonu

Wskazaniem do stosowania zyprazydonu jest leczenie schizofrenii u dorosłych, która charakteryzuje się nadmierną podejrzliwością, wiarą w rzeczy nierzeczywiste, nerwowością, lękiem, widzeniem oraz słyszeniem nieistniejących rzeczy.  Zyprazydon stosuje się również w leczeniu epizodów mieszanych o umiarkowanym nasileniu lub epizodów maniakalnych  w trakcie choroby afektywnej dwubiegunowej w osób dorosłych a także u dzieci od 10. do 17. roku życia.

Zyprazydon przeznaczony do wstrzykiwań jest stosowany w celu szybkiego zahamowania pobudzenia ruchowego chorych na schizofrenię, u których podanie leku drogą doustną nie jest wskazane.

Dawkowanie zyprazydonu

Zalecana dawka dobowa zyprazydonu podawanego doustnie w leczeniu schizofrenii oraz afektywnych zaburzeń dwubiegunowych wynosi 80–160 mg. Lek podaje się pacjentowi  w trakcie posiłku.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od stanu klinicznego pacjenta, jednostki chorobowej, wieku oraz chorób towarzyszących (niewydolność wątroby) itd.

W leczeniu podtrzymującym u pacjentów chorujących na schizofrenie stosuje się mniejsze dawki dobowe (40mg). 

Zalecana dobowa dawka zyprazydonu w leczeniu ostrych stanów podczas choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów w wieku od 10. do 17. roku życia wynosi 20 mg w pierwszej dobie leczenia. Dawkę leku należy stopniowo zwiększać przez okres 1-2 tygodni, aż do osiągnięcia docelowej wartości 120–160 mg/ dobę u dzieci o wadze równej lub wyższej niż 45 kg lub 60–80 mg/dobę u dzieci o wadze mniejszej niż 45 kg.

Bardzo ważne jest aby nie przekraczać maksymalnej dobowej dawki leku, ponieważ nie został potwierdzony profil bezpieczeństwa przy stosowaniu dawek wyższych niż maksymalna, a podawanie zyprazydonu jest związane z zależnym od dawki wydłużeniem odstępu QT.

Zyprazydon w postaci do wstrzykiwań podaje się domięśniowo. Nie należy podawać leku dożylnie. Lek domięśniowo podaje się wyłącznie pacjentom u których nie jest wskazane podanie drogą doustną. Maksymalna dawka dobowa wynosi 40 mg. Leczenie tą postacią leku może trwać nie dłużej niż  trzy kolejne dni.

 

Przeciwskazania do stosowania zyprazydonu

Przeciwwskazaniem do stosowania zyprazydonu jest nadwrażliwość na substancję czynną, wrodzony zespół wydłużonego odstępu QT, świeży zawał serca, niewyrównana niewydolność mięśnia sercowego oraz zaburzenia rytmu serca.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania zyprazydonu

Zyprazydon zależnie od dawki powoduje wydłużenie odstępu QT, dlatego nie powinien być stosowany jednocześnie z innymi produktami wydłużającymi odstęp QT. Należy zachować ostrożność stosując lek u pacjentów z bradykardią.

Przed rozpoczęciem terapii zyprazydonem należy skorygować zaburzenia elektrolitowe takie jak hipomagnezemia czy hipokaliemia, gdyż zwiększa się ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Istnieje ryzyko wystąpienia złośliwego zespołu neuroleptycznego (ang. Neuroleptic Malignant Syndrome - NMS) u pacjentów stosujących zyprazydon. Należy wówczas natychmiast przerwać leczenie wszystkim przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi.

Podczas długotrwałego leczenia zyprazydonem istnieje ryzyko wystąpienia dyskinez późnych oraz innych późnych zespołów pozapiramidowych. Ryzyko wystąpienia objawów dyskinezy zwiększa się wraz z wiekiem pacjenta oraz wraz z przedłużeniem leczenia.

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów: u których istnieje ryzyko wystąpienia napadów drgawkowych, cierpiących na choroby wątroby oraz z czynnikami ryzyka udaru mózgu.

Zyprazydon może zwiększać stężenie prolaktyn, które może objawiać się mlekotokiem, brakiem miesiączki, ginekomastią czy impotencją. Długo utrzymujący się podwyższony poziom prolaktyny może prowadzić do zmniejszenia gęstości mineralnej kości a tym samym zwiększać ryzyko złamań.

Przed rozpoczęciem leczenia zyprazydonem należy ustalić wszystkie możliwe czynniki ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE)  i podjąć działania profilaktyczne.

Przeciwwskazania zyprazydonu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Przeciwwskazane jest stosowanie zyprazydonu jednocześnie z lekami wydłużającymi odstęp QT takimi jak: leki przeciwarytmiczne klasy IA i III, halofantryna, trójtlenek arsenu, octan lewometadylu, tiorydazyna, pimozyd, mezorydazyna, sparfloksacyna, moksyfloksacyna, gatyfloksacyna, mentanosulfonian dolasetronu, sertindol, meflochina, cyprazyd.

Interakcje zyprazydonu z innymi substancjami czynnymi

Wydłużenie odstępu QT.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyzapryd (Cisapride) substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin) fluorochinolony
Tritlenek diarsenu (Arsenic trioxide) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Zwiększenie stężenia zyprazydonu w surowicy.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Ketokonazol (Ketoconazole) przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Zmniejszenie ekspozycji na zyprazydon o około 35%.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Zwiększone ryzyko zaburzeń rytmu serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klozapina (Clozapine) neuroleptyki atypowe
Osłabienie działania zyprazydonu,. Wystąpienie objawów takie jak: suchość w ustach, zaparcia, trudności z oddawaniem moczu, majaczenie, zaburzenia widzenia.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Solifenacyna (Solifenacin) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Zwiększone ryzyko zaburzeń rytmów serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Loperamid (Loperamide) leki przeciwbiegunkowe
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine) substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania
Mogą pojawić się zaburzenia koncentracji, nadmierna senność oraz trudności z wykonywaniem zamierzonych i precyzyjnych ruchów,
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Tramadol agoniści receptora opioidowego

Interakcje zyprazydonu z pożywieniem

Zyprazydon należy zażywać w trakcie posiłków.

Interakcje zyprazydonu z alkoholem

Nie należy łączyć zyprazydonu z alkoholem. Alkohol zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych takich jak nudności, wymioty, zaparcia oraz suchość w ustach.

Wpływ zyprazydonu na prowadzenie pojazdów

Zyprazydon może powodować senność. Aż do czasu jej ustąpienia pacjent nie powinien prowadzić pojazdów ani  obsługiwać maszyn.

Wpływ zyprazydonu na ciążę

Nie powinno się stosować zyprazydonu u kobiet w ciąży, chyba że korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla dziecka. Pacjentki w okresie rozrodczym powinny stosować antykoncepcję.

Dzieci, których matki w ciągu ostatnich 3 miesięcy ciąży stosowały zyprazydon, są narażone na wystąpienie działań niepożądanych takich jak: drżenie, osłabienie lub (i) sztywność mięśni, pobudzenie, zaburzenia oddychania, senność, trudności w karmieniu.

Nie stwierdzono działania teratogennego leku.

Wpływ zyprazydonu na laktację

W trakcie terapii zyprazydonem pacjentka nie powinna karmić piersią, gdyż lek w niewielkim stopniu przenika do mleka matki.

Wpływ zyprazydonu na płodność

Przeprowadzono badania toksykologiczne na zwierzętach, które wykazały niepożądany wpływ leku na układ rozrodczy w dawkach toksycznych oraz sedację samic.

Skutki uboczne

nudności
zmęczenie
zawroty głowy
bóle głowy
wymioty
senność
zaburzenia pozapiramidowe
sztywność mięśniowo-szkieletowa
niewyraźne widzenie
niepokój ruchowy
nadciśnienie tętnicze
akatyzja
nadmierne uspokojenie
dystonia
osłabienie
niedociśnienie tętnicze
nagłe zaczerwienienie skóry twarzy
tiki
szumy uszne
światłowstręt
bezsenność
zaburzenia psychotyczne
zaburzenia mowy
bradykardia
zwiększenie apetytu
Anoreksja
objawy parkinsonowskie
zawroty głowy przy zmianie pozycji
biegunka
drżenie
dyskineza
hipotonia (niedociśnienie) ortostatyczna
pobudzenie
skurcz krtani
suchość w ustach
zaparcia
tachykardia
ból ucha
nietrzymanie moczu
hipokalcemia
dyzuria
suchość oka
nieżyt nosa
niedowidzenie
złośliwy zespół neuroleptyczny
żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
mimowolne skurcze mięśni
mania
obrzęk naczynioruchowy
omdlenia
hipomania
zespół serotoninowy
nadmierne pocenie się
porażenie
reakcje anafilaktyczne

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Podczas domięśniowego podania zyprazydonu najczęściej występujące działania niepożądane to nudności, nadmierne uspokojenie, zawroty głowy, ból w miejscu wstrzyknięcia, senność oraz bóle głowy.

Objawy przedawkowania zyprazydonu

Najczęściej występujące objawy przedawkowania zyprazydonu to zespół pozapiramidowy, drżenie, niepokój oraz senność. Możliwe jest wystąpienia stanów obniżenia świadomości, drgawek, lub reakcji dystonicznych w obrębie szyi i głowy, które mogą stworzyć zagrożenie aspiracji ciała obcego w razie wywołania wymiotów.

Największa jednorazowo przyjęta dawka zyprazydonu (12 800 mg) spowodowała objawy pozapiramidowe oraz wydłużenie odstępu QT o 44 ms.

Mechanizm działania zyprazydonu

Zyprazydon ma duże powinowactwo do receptorów dopaminergicznych typu 2 (D2) i większości receptorów serotoninergicznych: typu 5HT2A, 5HT2C, 5HT1D  oraz 5HT1A. Lek ten wykazuje również umiarkowane powinowactwo do receptorów histaminowych H1 oraz receptorów typu  α1. Zyprazydon hamuje wychwyt zwrotny monoamin: serotoniny i norepinefryny.

Uważa się, iż przeciwpsychotyczne działanie zyprazydonu to efekt skojarzenia aktywności antagonistycznych leku w stosunku do receptorów 5HT2A jak i receptorów D2.

Wchłanianie zyprazydonu

Zyprazydon stosowany w iniekcjach domięśniowych cechuje się biodostępnością wynoszącą 100%. Maksymalne stężenie w surowicy osiągane jest po 30–60 minutach od podania leku. Wraz ze wzrostem dawki zwiększa się stężenie leku w surowicy i po 3 dniach podawania domięśniowego występuje niewielka kumulacja zyprazydonu.

Po podaniu doustnym zayprazydonu, maksymalne stężenie we krwi obserwuje się po 6–8 h od przyjęcia leku. Przeprowadzono badania farmakokinetyczne, które wykazały, że obecność pokarmu może zwiększać biodostępność zyprazydonu nawet o 100% dlatego zaleca się spożywanie leku wraz z posiłkiem.

Dystrybucja zyprazydonu

Zyprazydon wiąże się z białkami osocza w 99%.

Metabolizm zyprazydonu

Zyprazydon ulega przekształceniom w 3 szlakach metabolicznych w wyniku których powstają cztery główne metabolity występujące we krwi: BITP (sulfotlenek benzoizotiazolopiperazyny), sulfon BITP, sulfotlenek zyprazydonu oraz S-metylodihydrozyprazydon. W surowicy krwi zyprazydon w postaci niezmienionej stanowi około 44% całkowitej ilości metabolitów.

Wydalanie zyprazydonu

Po podaniu doustnym 66% zastosowanej dawki zyprazydonu wydala się z kałem, a około 20% jest wydalana z moczem.  Zyprazydon ulega intensywnym przemianom metabolicznym na skutek których tylko niewielka ilość produktu leczniczego  jest wydalana w postaci niezmienionej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.