Witamina B1 (Tiamina), Thiaminum - Zastosowanie, działanie, opis

Tiamina należy do witamin z grupy B. Uczestniczy w metabolizmie glukozy w organizmie.

Substancja stosowana jest w stanach niedoboru witaminy B₁ w organizmie. Wykorzystywana jest w leczeniu choroby beri–beri, encefalopatii Wernickego, neuropatiach w przebiegu cukrzycy lub alkoholizmu, zespołach bólowych w reumatologii i neurologii. Profilaktycznie tiamina stosowana jest w stanach zwiększonego zapotrzebowania na tą witaminę tj. nadczynności tarczycy, niewłaściwej diecie, przewlekłych infekcjach i gorączce, alkoholizmie, nadmiernym wysiłku fizycznym, utrzymującej się biegunce, stanach ogólnego osłabienia oraz wyczerpania umysłowego i fizycznego. Wspomagająco witamina B₁ stosowana jest w rzadkich wrodzonych zaburzeniach metabolicznych (niedobór karboksylazy pirogronianu, hiperalaninemia, choroba syropu klonowego), kardiomiopatii alkoholowej, niewydolności serca, zaburzeniach przemiany węglowodanów, zatruciach, półpaścu, rzucawce porodowej oraz chorobach wątroby i dróg żółciowych.

Witaminę B₁ stosuje się doustnie i pozajelitowo. Pozajelitowo tiamina stosowana jest w przypadkach, w których nie zaleca się przyjmowania witaminy doustnie, takich jak: wymioty, nudności, stany upośledzonego wchłaniania lub po resekcji żołądka oraz przed i po operacjach. 

Tiamina stosowana jest doustnie i pozajelitowo (domięśniowo).

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wskazań i wieku.

Podanie doustne 

Dawka zwykle stosowana (dobowa) u dzieci zależy od wskazań lekarza.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 3–150 mg.

Podanie pozajelitowe 

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci: 10–40 mg.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 20–1000 mg.

Tiamina przeciwwskazana jest w przypadku występowania nadwrażliwości na substancję.

Nie należy podawać tiaminy dożylnie ze względu na ryzyko wystąpienia "wstrząsu tiaminowego". 

U pacjentów z nadwrażliwością na witaminę B₁ po zastosowaniu tiaminy może wystąpić ciężki odczyn uczuleniowy. Przed podaniem substancji w dużych dawkach należy wykonać próbę uczuleniową.

Witamina B₁ stosowana jest niezależnie od pożywienia. Herbata zmniejsza wchłanianie tiaminy.

Alkohol zmniejsza wchłanianie tiaminy.

Tiaminę można stosować w ciąży.

Tiamina przenika do mleka kobiecego. Substancję można przyjmować w okresie karmienia piersią.

Tiamina podana pozajelitowo może wywoływać reakcje uczuleniowe i anafilaktyczne, ból w miejscu podania oraz zwiększać wydalanie moczu. Duże dawki mogą powodować niedociśnienie i łagodne parestezje.

Witamina B₁ uczestniczy w metabolizmie węglowodanów. Aktywną formą tiaminy jest jej ester z kwasem fosforowym (tj. pirofosforan tiaminy, difosfotiamina, kokarboksylaza). Ester tiaminy jest koenzymem licznych enzymów odgrywających rolę w metabolizmie węglowodanów, a także uczestniczy w oksydacyjnej dekarboksylacji kwasu α-ketoglutarowego oraz kwasu pirogronowego. Wskaźnikiem niedoboru witaminy B1 jest zwiększona zawartość kwasu pirogronowego w tkankach. Substancja dostarcza organizmowi energii, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, mięśniowego i krążenia.

Tiamina dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym. Wchłanianie odbywa się głównie z jelita cienkiego i dwunastnicy.

Witamina B₁ szybko przenika do tkanek. W dużych stężeniach występuje w tkance nerwowej, mięśniowej, sercu, wątrobie i nerkach. 

Tiamina ulega metabolizmowi do pirymidyny.

Tiamina i jej metabolit wydalane są z moczem.