Temozolomid, Temozolomidum - Zastosowanie, działanie, opis

Temozolomid wskazany jest w monoterapii lub w skojarzeniu z radioterapią glejaka wielopostaciowego (nowo zdiagnozowanego) u dorosłych. Wykorzystuje się go również w terapii glejaka wielopostaciowego lub gwiaździaka anaplastycznego, który wykazuje wznowę lub nasilenie po standardowym leczeniu u dzieci powyżej 3 roku życia, młodzieży i dorosłych.

Dawkowanie uzależnione jest od jednostki chorobowej, stanu pacjenta, masy ciała, odpowiedzi na leczenie i jest ustalane indywidualnie przez doświadczonych lekarzy w onkologicznym leczeniu guzów mózgu.

Zakres dawek zwykle stosowanych doustnie od 75 do 200 mg/m² powierzchni ciała na dobę.

Temozolomid przeciwwskazany jest w przypadku nadwrażliwości na substancję lub dakarbazynę oraz w przypadku ciężkiej mielosupresji.

Przed rozpoczęciem leczenia temozolomidem należy wykonać badanie czynności wątroby. Lek uszkadza wątrobę i może prowadzić do jej niewydolności. Badania te należy wykonywać po zakończeniu każdego cyklu leczenia.

Przyjmowanie leku zwiększa ryzyko zachorowania (zakażenia oportunistyczne) na zapalenie oskrzeli i płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecci, Pneumocystis carinii. Dlatego u pacjentów leczonych temozolomidem w skojarzeniu z radioterapią wdraża się środki profilaktyczne. Dodatkowo może dojść do reaktywacji wcześniej przebytych  zakażeń np. wirusem zapalenia wątroby typu B lub cytomegalii.

Nudności i wymioty występują często podczas stosowania temozolomidu. Należy wdrożyć leczenie przeciwwymiotne przed rozpoczęciem lub w trakcie stosowania leku.

Temozolomid powoduje zahamowanie czynności  szpiku co może prowadzić do niedokrwistości aplastycznej, a nawet śmierci.

Nie ma badań na temat bezpieczeństwa stosowania leku u dzieci poniżej 3 roku życia.  Natomiast u osób w podeszłym wieku (powyżej 70 lat) należy zwrócić szczególną uwagę podczas przyjmowania temozolomidu, gdyż zwiększone jest u nich ryzyko trombocytopenii oraz neutropenii.

Temozolomid wpływa na płodność u mężczyzn. Działa genotoksycznie i może powodować u nich nieodwracalną bezpłodność.

Ponieważ temozolomid nie jest metabolizowany w wątrobie i w niewielkim stopniu wiąże się z białkami uznaje się, że nie wywiera wpływu farmakologicznego na inne leki.

Temozolomidu nie należy łączyć z jedzeniem. Pokarm zmniejsza wchłanianie leku z przewodu pokarmowego.

Temozolomid może powodować senność i zmęczenie. Wywiera niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.

Nie należy stosować temozolomidu w czasie ciąży. Nie znany jest wpływ leku na płód. W badaniach ma szczurach obserwowano poronienia i działanie teratogenne.

Brak jest badań na temat przenikania temozolomidu do mleka kobiecego dlatego nie należy karmić piersią podczas przyjmowania tego leku.

U mężczyzn temozolomid wywiera działanie genotoksyczne. Dlatego nie powinni poczynać dziecka w trakcie leczenia oraz 6 miesięcy po zakończeniu leczenia temozolomidem.

Może wystąpić u mężczyzn nieodwracalna bezpłodność.

U pacjentów, którzy przyjęli  za dużą dawkę obserwowano: pancytopenię, gorączkę, niewydolność narządową, w skrajnych przypadkach prowadzące do zgonu. U pacjentów, którzy przyjmowali lek przez większą ilość dni niż należy miała miejsce mielosupresja z zakażeniami lub bez zakażeń. Zakażenia te w niektórych przypadkach były ciężkie i prowadziły do śmierci.

Temozolomid jest nieaktywny i w fizjologicznym pH ulega przekształceniu do aktywnego monometylo-triazenoimidazolo-karboksamidu (MTIC). Przypuszcza się, że lek alkiluje następnie DNA komórki nowotworowej w pozycji O₆ guaniny oraz N₇ prowadząc do pęknięć jedno- i dwuniciowego DNA i dalej do apoptotycznej śmierci komórki (przez błędną naprawę adduktów metylowych). 

Temozolomid po podaniu doustnym szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Po 20 minutach osiąga stężenie maksymalne.

Temozolomid w nieznacznym stopniu wiąże się z białkami osocza (10-20%).

Temozolomid wydalany jest głównie przez nerki: 5-10% w postaci niezmienionej i pozostała ilość jako główny metabolit - kwas temozolomidu (5-aminoimidazolo-4-karboksamid) oraz niezidentyfikowane metabolity polarne.