Beksaroten, Bexarotenum - Zastosowanie, działanie, opis

Beksaroten stosowany jest w terapii zmian skórnych w stadium zaawansowanym chłoniaka skórnego T-komórkowego (CTCL - ang. cutaneous t-cell lymphoma) u pacjentów po co najmniej jednym leczeniu ogólnym.

Beksaroten stosowany jest doustnie podczas posiłku lub bezpośrednio po, a także w podaniu zewnętrznym na skórę. 

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od masy oraz powierzchni ciała, schorzeń towarzyszących, zaleceń lekarza itp. 

Podanie doustne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 300–750 mg na m² powierzchni ciała.

Podanie zewnętrzne na skórę

Żel należy nakładać na tkankę patologiczną z pominięciem obszarów skóry bez zmian chorobowych, gdyż beksaroten może powodować silne podrażnienia. Substancji nie należy stosować w pobliżu błon śluzowych. Po aplikacji substancji należy odczekać do momentu całkowitego wchłonięcia.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 1 do 4 aplikacji substancji na miejsce zmienione chorobowo 

Przeciwwskazaniem do stosowania są: nadwrażliwość na beksaroten, przebyte zapalenie trzustki, podwyższone stężenie witaminy A (hiperwitaminoza), niewydolność wątroby, zakażenie ogólnoustrojowe. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również hipercholesterolemię oraz hipertrójglicerydemię, które są nieleczone. 

Beksaroten należy stosować ostrożnie u osób przyjmujących retinoidy. 

Podczas przyjmowania beksarotenu nie należy oddawać krwi przeznaczonej do transfuzji. 

U pacjentów stosujących beksaroten objawem towarzyszącym może być hiperlipidemia. Zalecane jest wykonywanie regularnych badań poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi, zarówno przed leczeniem jak i w trakcie kuracji. 

Pacjenci obciążeni czynnikami ryzyka zapalenia trzustki (np. nadużywanie alkoholu, przebyte zapalenie trzustki, niewyrównana cukrzyca, defekty dróg żółciowych, przyjmowanie leków podnoszących stężenie trójglicerydów) mogą stosować beksaroten wyłącznie w sytuacji gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko.

Należy przerwać przyjmowanie beksarotenu jeśli poziom bilirubiny, SGPT/A1AT oraz SGOT/AspAT przekroczy trzykrotnie górną granicę prawidłową. 

Podczas przyjmowania beksarotenu należy regularnie badać poziom czynności tarczycy, liczbę leukocytów oraz stężenie hemoglobiny.

U pacjentów przyjmujących beksaroten zalecana jest codzienna suplementacja witaminy A. 

Pacjenci z cukrzycą przyjmujący insulinę oraz substancje zwiększające wrażliwość na insulinę powinni zachować szczególną ostrożność podczas stosowania beksarotenu. 

Pacjentki przyjmujące antykoncepcję hormonalną powinny zachować szczególną ostrożność podczas stosowania beksarotenu. Zalecana jest zmiana antykoncepcji na środki niehormonalne. 

Przyjmowanie beksarotenu zalecane jest podczas lub tuż po posiłku. W trakcie stosowania substancji nie jest zalecane spożywanie soku z grejpfruta, gdyż może on podnosić poziom stężenia beksarotenu w osoczu.

W przypadku pacjentów spożywających znaczne ilości alkoholu należy zgłosić ten fakt lekarzowi przed rozpoczęciem kuracji beksarotenem. Łączenie beksarotenu z alkoholem może nasilać objawy niepożądane oraz ryzyko zapalenia trzustki. 

U pacjentów z objawami niepożądanymi takimi jak zawroty i bóle głowy oraz zaburzenia w widzeniu prowadzenie pojazdów oraz obsługa maszyn są zabronione.  

Beksaroten zwiększa wrażliwość skóry na światło co może prowadzić do poparzeń słonecznych, wysypki, świądu oraz zaczerwienienia skóry. 

Sok z grejpfruta zwiększa stężenie beksarotenu w osoczu prowadząc do działań niepożądanych takich jak: bezsenność, zaburzenia widzenia, suchość gałki ocznej, wzdęcia, bóle i zawroty głowy, bóle kostno-stawowe.

U pacjentek z rakiem jajnika stosujących beksaroten wynik oznaczenia CA125 może być podwyższony.

Dane kliniczne pochodzące z badań na organizmach zwierzęcych wskazują toksyczny wpływ beksarotenu na płód. Stosowanie substancji w czasie ciąży jest przeciwwskazane. 

Brak danych dotyczących zdolności beksarotenu do przenikania do mleka kobiecego. Dla bezpieczeństwa w czasie przyjmowania substancji nie należy karmić piersią. 

Dokładny wpływ beksarotenu na zdolności reprodukcyjne ludzi nie jest zbadany. Nie można wykluczyć szkodliwego wpływu substancji na płodność, dlatego stosowanie jest odradzane w okresie starania się o poczęcie. 

Podanie zewnętrzne (miejscowe): zapalenie skóry, wysypka, obrzęk miejscowy, świąd, pieczenie, wzmożone pocenie, wysypka plamkowo-grudkowa, astenia, bóle głowy, obrzęki obwodowe, leukopenia, limfadenopatia, hiperlipidemia, parestezje, wzmożony kaszel, zapalenie gardła.  

W przypadku beksarotenu nie odnotowano przypadków przedawkowania. Stosowanie pojedynczych, bardzo wysokich dawek (np. 9000 mg/m² masy ciała) na organizmach zwierzęcych nie wykazało objawów toksyczności. 

Aktywność biologiczna beksarotenu wynika ze zdolności do selektywnego wiązania oraz aktywacji receptorów RXR: α, β, γ. Pozwala to na regulację procesów takich jak apoptoza, namnażanie oraz różnicowanie komórek. Beksaroten umożliwia hamowanie rozmnażania linii komórek nowotworowych oraz cofanie części zmian nowotworowych. 

Beksaroten osiąga wyższe stężenie we krwi po posiłku niż w stanie głodu. Stężenie maksymalne osiągane jest po 2 godzinach od momentu podania. 

Beksaroten wiąże się z białkami osocza w ponad 99% 

Beksaroten metabolizowany jest przez wątrobę do 6- i 7-hydroksy-beksarotenu oraz 6- i 7-okso-beksarotenu. Metabolity mają nieznaczny wpływ na jego działanie. 

Czas półtrwania beksarotenu wynosi 7 godzin. Wydalanie odbywa się głównie z kałem w żółci. Jedynie <1% beksarotenu wydalany jest z moczem.