Sapropteryna, Sapropterinum - Zastosowanie, działanie, opis

Sapropteryna to analog syntetyczny tetrahydrobiopteryny, który naturalnie występuje w organizmie człowieka. Substancja czynna jest stosowana w hiperfenyloalaninemii klasycznej (inaczej fenyloketonurii) i w hiperfenyloalaninemii złośliwej (czyli z niedoborem tetrahydrobiopteryny).  Związek wskazany jest zarówno u dorosłych jak i dzieci.

Sapropteryna jest stosowana doustnie, razem z posiłkiem.

Dawka stosowana w leczeniu zależna od jednostki chorobowej (fenyloketonuria, niedobór tetrahydrobiopteryny), masy ciała oraz wyników laboratoryjnych (oznaczenie stężenia fenyloalaniny i tyrozyny we krwi pacjenta).

Dawki zwykle stosowane (dobowe): od 2 mg/kg masy ciała do 20 mg/kg masy ciała.

Substancja czynna może być podawana tylko przez lekarza, który ma doświadczenie w leczeniu wyżej wymienionych jednostek chorobowych.

Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na sapropterynę.

W czasie stosowania sapropteryny, należy ściśle kontrolować stężenie tyrozyny i fenyloalaniny we krwi oraz oceniać rozwój psychomotoryczny pacjenta.

Substancję czynną należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i wątroby oraz chorych w podeszłym wieku.

Jeśli u chorego wystąpią inne schorzenia, należy skonsultować się z lekarzem. W takim wypadku zdarza się, że dochodzi do zwiększenia stężenia fenyloalaniny.

Nie wolno przerywać leczenia w sposób nagły, ponieważ może dojść do tak zwanej reakcji z odbicia.

W czasie terapii sapropteryną należy kontrolować ilość spożywanych produktów białkowych oraz przestrzegać diety, która jest uboga w fenyloalaninę.

Maksymalne stężenie substancji czynnej we krwi wzrasta o od 40% do 85%, jeśli sapropteryna podawana jest z posiłkiem wysokokalorycznym i o dużej zawartości tłuszczów.

Sapropteryna nie powoduje objawów wpływających na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Dane kliniczne dotyczące stosowania sapropteryny w okresie ciąży są ograniczone. Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały negatywnego wpływu substancji czynnej na ciążę. Sapropteryna może zostać przepisana kobiecie w ciąży, jeśli lekarz uzna, że stosowanie alternatywnych metod nie przynosi efektu. Należy jednak zachować szczególną ostrożność.

Nie wiadomo czy sapropteryna jest obecna w mleku kobiecym. Nie zaleca się jej stosowania w okresie laktacji.

Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania sapropteryny. Badania przedkliniczne nie wykazały zmniejszenia płodności u mężczyzn i kobiet.

W zależności od przyjętej dawki sapropteryny mogą wystąpić zawroty głowy, bóle głowy, a także skrócenie odstępu QT w zapisie EKG.

Mechanizm działa sapropteryny jest wielokierunkowy. Sapropteryna jest kofaktorem w syntezie tlenku azotu. Jest również niezbędna w przemianie fenyloalaniny do tyrozyny poprzez działanie enzymu 4–hydroksylazy fenyloalaninowej, a także tyrozyny do L–dopa przez enzym hydroksylazę tyrozynową oraz konwersję tryptofanu do 5–hydroksytryptofanu poprzez działanie hydroksylazy tryptofanu. Jeśli fenyloalanina nie ulega takim przemianą, to odkłada się w krwiobiegu i innych tkankach i może uszkadzać komórki nerwowe w mózgu. Wysoki poziom fenyloalaniny może powodować objawy przedmiotowe i podmiotowe takie jak: upośledzenie umysłowe, zaburzenia ruchowe, trudności w połykaniu, drgawki, problemy behawioralne, postępujące problemy z rozwojem.

Sapropteryna jest dobrze wchłania z przewodu pokarmowego. Wyższe stężenie osiąga we krwi po posiłku wysokokalorycznym, z dużą zawartością tłuszczu. Stężenie maksymalne substancji czynnej osiągane jest po 3–4 godzinach.

Sapropteryna jest dystrybuowana głównie do wątroby, nadnerczy oraz nerek. Objętość dystrybucji zależna jest od masy ciała pacjenta.

Dichlorowodorek sapropteryny metabolizowany jest do dihydrobiopteryny i biopteryny przede wszystkim w wątrobie.

Po podaniu doustnym wydalanie substancji czynnej odbywa się głównie z kałem, a w drugiej kolejności z moczem.