Ryfaksymina, Rifaximin - Zastosowanie, działanie, opis

Ryfaksymina to antybiotyk, który nieznacznie wchłania się z przewodu pokarmowego. W związku z tym ryfaksymina jest stosowana między innymi w zakażeniach jelitowych wywołanych bakteriami, które są wrażliwe na substancję czynną oraz w biegunce podróżnych. Związek nie może zostać podany pacjentom, u których w czasie biegunki występuje gorączka, krew w kale, a także liczba luźnych stolców przekracza osiem na dobę. Ryfaksyminę stosuje się również w leczeniu pacjentów dorosłych z encefalopatią wątrobową oraz z objawową, niepowikłaną chorobą uchyłkową jelita grubego, którzy stosują dietę bogatoresztkową.

Ryfaksyminę stosuje się doustnie, z posiłkiem lub niezależnie od pory posiłku.

Dawka stosowana w leczeniu zależna od jednostki chorobowej (zakażenia jelitowe bakteriami wrażliwymi na ryfaksyminę, biegunka podróżnych, encefalopatia wątrobowa, objawowa niepowikłana choroba uchyłkowa jelita grubego).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od 800 mg do 1200 mg.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na ryfaksyminę lub inne ryfamycyny, ciężkie wrzodziejące uszkodzenia jelit, a także niedrożność jelit.

Ryfaksymina może powodować czerwone zabarwienie moczu.

Ryfaksymina powinna być stosowana ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami wątroby.

Jeśli biegunka u pacjenta trwa dłużej niż 48 godzin lub nasila się, należy odstawić substancję czynną i rozważyć inne leczenie.

W wyniku stosowania substancji czynnej może wystąpić biegunka powiązana z zakażeniami bakteriami Clostridium difficile, a także rzekomobłoniaste zapalenie jelit.

Ryfaksymina wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednakże w badaniach klinicznych pacjenci zgłaszali działania niepożądane takie jak zawroty głowy i senność. Zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii substancją czynną.

Brak danych klinicznych dotyczących wpływu ryfaksyminy na ciążę. Dane związane z badaniami na zwierzętach wykazały występowanie zaburzeń układu kostnego u płodów. Zaleca się, aby nie stosować substancji czynnej w ciąży.

Nie wiadomo czy metabolity ryfaksyminy są obecne w mleku kobiecym. Nie zaleca się stosowania substancji czynnej w okresie laktacji.

Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania ryfaksyminy. Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały zmniejszenia płodności. 

W badaniach klinicznych nie zostały zgłoszone żadne przypadki przedawkowania substancji czynnej.

Ryfaksymina jest antybiotykiem należącym do grupy ryfamycyn. Mechanizm działania polega na nieodwracalnym wiązaniu substancji czynnej z podjednostką beta bakteryjnej DNA–zależnej polimerazy RNA. W wyniku tego związek hamuje syntezę bakteryjnego RNA oraz białek. Spektrum działania ryfaksyminy jest bardzo szerokie. Działa na bakterie Gram–ujemne, Gram–dodatnie, tlenowe i beztlenowe i gatunki wytwarzające amoniak, które są odpowiedzialne za zakażenia jelitowe.

Wykonano badania, w których stwierdzono, że na substancję czynną są wrażliwe bakterie Gram–ujemne tlenowe: Salmonella spp., Shigella spp., E. coli, Proteus spp., Campylobacter spp., Pseudomonas spp., Yersinia spp., Enterobacter spp., Klebsiella spp., H. pylori. Ponadto wrażliwość wykazują bakterie Gram–ujemne beztlenowe: Bacteroides spp., F. nucleatum oraz bakterie Gram–dodatnie tlenowe: Streptococcus spp., Enterococcus spp., Staphylococcus spp. Ryfaksymina jest również skuteczna w swym działaniu na bakterie Gram–dodatnie beztlenowe: Clostridium spp., Peptostreptococcus spp.

Ryfaksymina jest słabo wchłaniana z przewodu pokarmowego zarówno na czczo jak i po 30 minutach od spożycia wysokotłuszczowego pokarmu.

Ryfaksymina wiąże się w ponad 60% z białkami osocza (około 67% u osób zdrowych, a około 62% u pacjentów z niewydolnością wątroby).

Badania in vitro wykazały, że ryfaksymina nie hamuje izoenzymów wątrobowych cytochromu P450 u ludzi (1A2, 2A6, 2B6, 2C9, 2C19, 2D6, 2E1, 3A4). W modelu indukcji hepatocytów in vitro wykazano, że substancja czynna indukuje cytochrom P450 3A4 (CYP3A4).

Ponadto badania ryfaksyminy pozyskanej z kału wykazały, że występuje ona w niezmienionej formie. Oznacza to, że nie jest rozkładana ani metabolizowana w układzie pokarmowy. Bardzo mała ilość jedynego metabolitu ryfaksyminy, który zidentyfikowano u ludzi – 25–deacetyloryfaksyminy – została oznaczona w moczu.

Ryfaksymina jest wydalana głównie z kałem (96,9% dawki). Substancja czynna wykryta w moczu nie przekracza 0,4% przyjętej dawki.