Interferon Beta-1B - Zastosowanie, działanie, opis

Cząsteczka jest rekombinowanym interferonem ludzkim, stosowanym w terapii stwardnienia rozsianego, u pacjentów u których:

• zdiagnozowano ustępującą-nawracającą postać choroby, z przynajmniej dwoma rzutami choroby w ciągu ostatnich dwóch lat;
• pojawiła się wtórna postać schorzenia, w czynnym stadium z przerzutami;
• występuje pojedynczy obszar demielinizacji, któremu towarzyszy proces zapalny wymagający podania kortykosteroidów, mogący przejść w postać jawną klinicznie stwardnienia rozsianego.

Interferon podaje się parenteralnie. Stosowanie związku rozpoczyna się od niższych dawek, stopniowo je zwiększając (co kilka dni). Jeśli po 6 miesiącach terapii mimo leczenia cząsteczką, stan pacjenta pogarsza się i wymaga on podania innych leków, należy zakończyć podawanie interferonu Beta-1B.

Zwykle stosowane dawki interferonu u osób dorosłych wynoszą 250 mikrogramów co drugi dzień.

Przeciwwskazaniem do podawania interferonu Beta-1B jest występowanie reakcji nadwrażliwości na naturalne bądź rekombinowany interferon beta oraz ludzką albuminę. Leku nie należy stosować także u pacjentów z ciężką depresją zwłaszcza w przypadku występowania myśli samobójczych, jak również u osób z ciężkimi, niewyrównanymi zaburzeniami funkcjonowania wątroby. Leczenie nie może być również rozpoczynane w trakcie ciąży.

Podczas podawania cytokin pacjentom z wcześniej już istniejącą gammopatią monoklonalną obserwowano rozwój zespołu przeciekania włośniczkowego, który był związany z symptomami wstrząsopodobnymi i w niektórych przypadkach prowadził do zgonu.

W trakcie leczenia interferonem Beta-1B, w rzadkich przypadkach dochodziło do rozwoju zapalenia trzustki, które było związane z hipertriglicerydemią.

Należy zachować ostrożność w trakcie podawania leku, pacjentom cierpiącym na zaburzenia depresyjne w tym na myśli suicydalne w wywiadzie. Jeśli podczas terapii u chorego pojawi się obniżenie nastroju lub depresja, należy o tym fakcie jak najszybciej poinformować lekarza w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia. W przypadku wystąpienia nasilonych objawów zaburzeń psychicznych, zaleca się rozważenie przerwania terapii interferonem Beta-1B.

Jeśli pacjenci przyjmują leki przeciwpadaczkowe, w trakcie leczenia związkiem, zwłaszcza jeśli cierpią na padaczkę lekooporną, powinni być wnikliwie obserwowani w czasie podawania interferonu.

W związku z biologicznym pochodzeniem substancji, istnieje potencjalne ryzyko zakażenia pacjenta chorobą Creutzfeldta-Jakoba.

Należy regularnie przeprowadzać badania określające czynność tarczycy, zwłaszcza u osób, które posiadają zaburzenia funkcjonowania tego narządu.

Przed rozpoczęciem terapii oraz w jej trakcie, jak również po zakończeniu leczenia należy regularnie wykonywać badania krwi z rozmazem oraz testy mierzące parametry wątrobowe.

Osoby, które posiadają leukopenię czy anemię mogą wymagać częstszego wykonywania morfologii z rozmazem. Dodatkowo pacjentów z neutropenią należy obserwować pod kątem rozwoju zakażenia wywołanego przez drobnoustroje chorobotwórcze.

Związek, tak jak inne beta interferony może w rzadkich przypadkach prowadzić do niewydolności wątroby, zwłaszcza jeśli pacjenci stosują również inne leki o działaniu hepatotoksycznym lub posiadają schorzenia predysponujące do pojawienia się uszkodzeń tego narządu. Podczas leczenia należy regularnie wykonywać badania aktywności aminotransferaz wątrobowych. Jeśli w trakcie terapii dojdzie do zwiększenia powyższych enzymów, personel medyczny powinien obserwować pacjenta pod kątem klinicznych objawów pojawienia się hepatotoksyczności np. żółtaczki. Jeśli u osób leczonych interferonem Beta-1B dojdzie do rozwoju objawów uszkodzenia wątroby z towarzyszącym wzrostem aminotransferaz w surowicy, należy rozważyć przerwanie podawania leku na stałe. W przypadku izolowanego wzrostu enzymów wątrobowych terapię przerywa się do momentu normalizacji poziomu aminotransferaz, po czym ponownie wdraża się leczenie pod ścisłą obserwacją pacjenta.

Osoby z ciężką niewydolnością nerek powinni być pod stałą kontrolą lekarską, należy zachować ostrożność podając lek tej grupie pacjentów.

W trakcie leczenia interferonami beta zgłaszano przypadki występowania nefropatii, które prowadziły do pojawienia się zespołu nerczycowego. Powikłania te zgłaszano w różnym okresie leczenia, w tym nawet po kilku miesiącach od rozpoczęcia terapii. Zaleca się stałe kontrolowanie pacjentów pod kątem wystąpienia objawów takich jak białkomocz, obrzęki jak również monitorowanie parametrów czynności nerek. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów już obciążonych schorzeniami nefrologicznymi. Jeśli w trakcie terapii dojdzie do rozwoju zespołu nerczycowego, leczenie trzeba wdrożyć natychmiast oraz rozważyć przerwanie podawania interferonu Beta-1B.

Występowanie objawów grypopodobnych w trakcie stosowania leków może potencjalnie przyczyniać się do pogorszenia chorób kardiologicznych, szczególnie u pacjentów, u których zdiagnozowano poważne arytmie, zastoinową niewydolność mięśnia sercowego czy chorobę wieńcową. Zaleca się monitorowanie pacjentów obciążonych kardiologicznie zwłaszcza w okresie początkowej fazy leczenia. Jeśli dojdzie do rozwoju kardiomiopatii lub dekompensacji choroby serca, które zostanie powiązane z podawanie leku, należy rozważyć przerwanie stosowania interferonu.

Stosowanie związku w niektórych przypadkach wiąże się z ryzykiem pojawienia mikroangiopatii zakrzepowej. Działanie to może wystąpić w różnym okresie leczenia, po kilku miesiącach lub nawet kilku latach od rozpoczęcia terapii. W związku z tym, że odnotowano przypadki śmiertelne, będące konsekwencją zakrzepicy, należy kontrolować pacjentów pod kątem pojawienia się objawów przedmiotowych oraz podmiotowych mogących świadczyć o wystąpieniu tego powikłania. Jeśli u pacjenta dojdzie do rozwoju objawów sugerujących rozwój mikroangiopatii zakrzepowej, zaleca się wykonanie oznaczeń liczby płytek, erytrocytów oraz stężenie dehydrogenazy mleczanowej. W razie rozpoznania TMA trzeba natychmiast przerwać podanie interferonu Beta-1B oraz wdrożyć odpowiednie leczenie.

Podawanie interferonu beta-1B może prowadzić do wystąpienia reakcji nadwrażliwości, w tym wstrząsu anafilaktycznego. Jeśli u chorego pojawią się ciężkie reakcje nadwrażliwości, terapię należy przerwać oraz jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie.

Lek zawiera białko, co wiąże się z ryzykiem rozwoju immunogenności, polegającym na wytwarzaniu przeciwciał przeciwko podawanemu interferonowi. Zjawisko to prowadzi do obniżenia skuteczności klinicznej cząsteczki, ale tylko w stosunku do aktywności rzutowej stwardnienia rozsianego. Jeśli w trakcie terapii u pacjentów wystąpi aktywność neutralizacyjna wobec interferonu, decyzja o przerwaniu leczenia powinna być podjęta również w oparciu o ocenę stanu klinicznego chorego oraz postępu samej choroby.

W miejscu podania interferonu Beta-1B mogą wystąpić reakcje niepożądane. Obserwowano pojawienie się martwicy w miejscu wstrzyknięcia. Ogniska martwicze, w niektórych przypadkach sięgały  powięzi mięśniowej i tkanki tłuszczowej, konieczne było także zastosowanie leczenia, a gojenie przebiegało z wytworzeniem blizny. Aby ograniczyć ryzyko pojawienia się martwicy zaleca się przestrzeganie zasad aseptyki koniecznej do wykonania iniekcji oraz każdorazowe zmiany miejsca wkłucia. Używanie wstrzykiwaczy automatycznych ograniczyło częstość wystąpienia nekrozy.

U niektórych osób, powikłania neurologiczne, mogą wpływać negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn.

Interferony obniżają aktywność enzymatyczną cytochromu p-450.

Nie przeprowadzono badań klinicznych oceniających bezpieczeństwo podawania interferonu Beta-1B kobietom ciężarnym. Dane pochodzące z obserwacji podawania leku w trakcie ciąży nie wskazują na wzrost ryzyka pojawienia się wad wrodzonych. Jednakże odnotowano pojedyncze przypadki poronień oraz obniżoną masę urodzeniową noworodków. U pacjentek dochodziło również do skrócenia okresu ciąży i porodów przedwczesnych.

Nie należy rozpoczynać leczenia interferonem jeśli kobieta spodziewa się dziecka lub planuje zajść w ciążę. Pacjentki powinny zostać uświadomione o ryzyku jakie niesie za sobą stosowanie leku na przebieg ciąży i możliwość wystąpienia poronień. U kobiet w wieku rozrodczym, zaleca się  stosowanie skutecznych metod antykoncepcji podczas terapii związkiem. 

U pacjentek, u których podawanie leku rozpoczęto przed zajściem w ciążę, leczenie interferonem Beta-1B może być kontynuowane, ale po określeniu stopnia ciężkości choroby i zasadności leczenia w danym okresie. Dodatkowo, kobieta musi zostać poinformowana o możliwym negatywnym działaniu cząsteczki na przebieg ciąży i zaakceptować potencjalne ryzyko poronienia.

Decyzję o stosowaniu interferonu Beta-1B podczas ciąży podejmuje lekarz.

Stopień wydzielania interferonu Beta-1B do mleka kobiecego nie jest znany. Jednakże biorąc pod uwagę wysoką masę cząsteczkową oraz nisko biodostępność leku po podaniu doustnym szacowane narażenie oseska na cząsteczkę wynosiłoby około 0,006% dawki otrzymanej przez matkę. W opisie pojedynczego przypadku karmienia naturalnego dziecka przez okres 5 miesięcy, w czasie terapii interferonem nie wykazano wystąpienia żadnych działań niepożądanych u oseska.

Biorąc pod uwagę budowę chemiczną interferonu Beta-1B, postuluje się, że związek jest potencjalnie bezpieczny lub nawet zgodny z karmieniem piersią. Jednakże, ze względu na małą ilość danych mogących pozwolić na pełniejsze oszacowanie bezpieczeństwa stosowania leku w okresie laktacji, należy obserwować oseska pod kątem pojawienia się działań niepożądanych charakterystycznych dla interferonów.

Decyzję o stosowaniu interferonu Beta-1B podczas laktacji podejmuje lekarz.

W trakcie terapii związkiem mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania, które wywierają negatywny wpływ na płodność.

Po parenteralnym podaniu interferonu Beta-1B, mogą pojawić się następujące działania niepożądane:

• bardzo często: objawy grypopodobne, dreszcze, gorączka, reakcje w miejscu wstrzyknięcia, ból w miejscu iniekcji;
• często: martwica w miejscu podania;
• niezbyt często: depresja, nadciśnienie, trombocytopenia, niedokrwistość, leukopenia, wymioty, nudności, wzrost stężenia aktywności aminotransferazy asparaginianowej oraz alaninowej, łysienie, pokrzywka oraz wysypka, a także bóle i nadmierne napięcie mięśni;
• rzadko: spadek masy ciała, zaburzenia miesiączkowania, zmiany pigmentacji skóry, potliwość, złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych, reakcje anafilaktyczne, zaburzenia funkcjonowania tarczycy, jadłowstręt, hipertriglicerydemia, skurcz oskrzeli, duszność, splątanie, lęk, labilność emocjonalna, próby samobójcze, drgawki, kołatanie serca, kardiomiopatia, tachykardia, zapalenie wątroby, zapalenie trzustki, hiperbilirubinemia oraz wzrost aktywności gamma-glutamylo-transferazy.

Interferon jest glikoproteiną produkowaną przez komórki ssaków, należącą do rodziny cytokin. Interferon Beta-1B jest cząsteczką uzyskiwaną za pomocą inżynierii genetycznej, produkowaną przez bakterie E.coli. 

Interferon Beta 1-B posiada właściwości przeciwwirusowe, ale także immunomodulujące. Mechanizm działania leku u chorych ze stwardnieniem rozsianym nie jest do końca poznany. Jednakże, wiadomo, że cząsteczka wiążąc się z receptorami dla interferonów, znajdującymi się na powierzchni komórek ludzkich, to zaś powoduje aktywację swoistych kinaz i w konsekwencji szereg zmian komórkowych. W konsekwencji dochodzi do pobudzenia produkcji kluczowych mediatorów przeciwwirusowych, ekspresji białek MIC-1, zwiększenia żernej aktywności makrofagów oraz indukcji limfocytów T CD8+, które są prekursorami limfocytów T cytotoksycznych. 

Powyższe zmiany ekspresji genetycznej w komórkach indukowane przez interferon, skutkują hamowaniem replikacji wirusowej w komórkach zainfekowanych oraz zmniejszeniem proliferacji komórkowej. Interferon Beta-1B wykazuje również aktywność immunomodulującą, po przez wzrost żerności makrofagów i indukcję działania limfocytów T cytotoksycznych.

Okres półtrwania interferonu Beta-1B wynosi od 8 minut do 4,3 godzin.