Etanercept, Etanerceptum - Zastosowanie, działanie, opis

Etanercept wskazany jest w leczeniu łuszczycy zwykłej (plackowatej) u dzieci od 6 roku życia, młodzieży i dorosłych, u których nie ma działania lub przeciwwskazane są leki: cyklosporyna lub metotreksat i naświetlanie UVA.

Wskazany jest w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów u młodzieży od 12 roku życia i dorosłych, gdy nie było wystarczającej odpowiedzi na konwencjonalne leczenie.

Kolejnymi wskazaniami do stosowania etanerceptu są choroby reumatyczne dzieci i dorosłych. Należą do nich:

• reumatoidalne zapalenie stawów w monoterapii lub w połączeniu z metotreksatem;
• dziecięce reumatoidalne zapalenia stawów (MIZS) u dzieci od 2 roku życia, gdy odpowiedź na metotreksat jest niewystarczająca lub gdy jest na niego nadwrażliwość;
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK);
• osiowa spondyloartropatia oraz osiowa spondyloartropatia bez zmian  radiologicznych z objawami zapalenia (podwyższone stężenie białka C-reaktywnego, zmianami w rezonansie magnetycznym), u których nie ma odpowiedzi na leczenie niesteroidowymi  lekami przeciwzapalnymi;

Dawkowanie i częstość podawania jest uzależnione od wskazań, masy ciała, stanu pacjenta i jest ustalane indywidualnie przez  lekarzy doświadczonych w leczeniu immunosupresyjnym.

Dawka jednorazowa zwykle stosowana mieści się w zakresie 10 - 50 mg.

Przeciwwskazaniem do stosowania etanerceptu jest  uczulenie na ten lek oraz posocznica lub zagrozenie posocznicą. 

W przypadku gdy pacjent cierpi na zakażenia miejscowe lub  przewlekłe nie powinien rozpoczynać leczenia.

Rozpoczynając leczenie etanerceptem należy  wykluczyć istnienie infekcji oraz gruźlicy (czynnej i utajonej). Należy zachować szczególną ostrożność jeżeli podejmowane jest leczenie, mimo że pacjent cierpi na nowe lub przewlekłe zakażenia lub choroby współistniejące sprzyjające zakażeniom np. cukrzyca. 

Może dojść do nawrotu zapalenia wątroby typu B oraz nasilenia objawów zapalenia wątroby typu C. Nie ma wystarczających badań na temat bezpieczeństwa stosowania etanerceptu w trakcie zapalenia WZW typu B.

Istnieje zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów podczas leczenia etanerceptem. Są to: chłoniaki, białaczka, nowotwory złośliwe układu krwiotwórczego lub guzy lite, nowotwory skóry.

Nie ma konieczności modyfikowania dawki leku u pacjentów w podeszłym wieku czy z zaburzeniami czynności nerek i wątroby. 

U pacjentów z cukrzycą może dojść do hipoglikemii i potrzeby obniżenia dawek leków hipoglikemizujących.

Nie należy podawać leku u pacjentów z alkoholowym zapaleniem wątroby. Odsetek zgonów jest większy w przypadku tych pacjentów w porównaniu do pacjentów nieleczonych etanerceptem.

Należy zachować ostrożność u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca. Może dojść do nasilenia się objawów tej choroby.

W przypadku dzieci zaleca się przed rozpoczęciem leczenia etanerceptem wykonanie wszystkich zalecanych szczepień. W trakcie leczenia przeciwwskazane jest szczepień szczepionkami żywymi.

Etanerceptu nie należy łączyć z sulfasalazyną, ponieważ dochodzi do znacznego obniżenia poziomu białych krwinek.

Równoczesne podawanie etanerceptu z anakinrą powoduje zwiększenie częstości występowania zakażeń.

Lek ten przyjmowany jednocześnie z abataceptem powoduje nasilenie występowania ciężkich działań niepożądanych.

Brak jest danych na temat wpływu etanerceptu na prowadzenie pojazdów i obsługę urządzeń mechanicznych.

Nie należy przyjmować żywych szczepionek w trakcie leczenia etanerceptem.

Przeprowadzano badania na szczurach, królikach orsz ludziach. Etanercept przenika przez łożysko do płodu. Nie wpływa na zwiększenie odsetka poronień, ilości porodów martwych płodów, czy drobnych wad wrodzonych. 

Niemowlęta mogą być bardziej narażone na infekcje. 

Lek ten można stosować jedynie gdy potencjalne korzyści przeważają nad możliwymi zagrożeniami.

W badaniach na szczurach wykazano, że etanercept przenika do mleka kobiecego. Nie należy karmić piersią w czasie leczenia tym lekiem.

Badania na szczurach wykazały, że etanercept nie ma działania genotoksycznego, nie wpływa na płodność i zdolności rozrodcze.

Po podaniu podskórnym często obserwuje się infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, zapalenie pęcherza, infekcje skórne, reakcje alergiczne, świąd skóry i gorączkę, zaburzenia krwi (trombocytopenia, anemia, leukopenia, neutropenia). Zgłaszano niekorzystny wpływ na narząd wzroku (zapalenie błony naczyniowej oka i twardówki), nieswoiste zapalenie jelit, zwiększenie poziomu enzymów wątrobowych, powstanie lub nasilenie objawów już istniejącej zastoinowej niewydolności serca, autoimmunologiczne zapalenie wątroby. W trakcie terapii pojawiała się również choroba śródmiąższowa płuc, reakcje skórne w miejscu podania (zaczerwienienie, obrzęk, ból) oraz ogólne reakcje skórne (toczeń rumieniowaty, zespół toczniopodobny, zespół Stevensa-Johnsona, zapalenie naczyń skóry).

Wystąpić mogą ciężkie działania niepożądane (ciężkie i zagrażające życiu infekcje oraz sepsa), nowotwory złośliwe (rak piersi,  płuc, skóry, gruczołów limfatycznych). 

Nie zgłaszano występowania przypadków przedawkowania.

Etanercept blokuje powierzchniowe  receptory komórkowe dla TNF (TNFR). Hamuje w ten sposób zależną od TNF odpowiedź komórkową. 

TNF jest główną cytokiną prozapalną uczestniczący w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.

Etanercept po podaniu podskórnym wchłania się powoli - stężenie maksymalne w surowicy osiągane jest po 48 godzinach od podania.

Dostępność biologiczna leku wynosi 76%.

Nie zidentyfikowano wiązania z białkami osocza.

Etanercept jest białkiem fuzyjnym. Dlatego zakłada się, że jest metabolizowany przez proteinazy (tak jak białka endogenne).

Wydalanie etanerceptu zachodzi bardzo powoli.