Kwas walproinowy, Acidum valproicum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o kwasie walproinowym

Rok wprowadzenia na rynek
1972
Substancje aktywne
kwas walproinowy, walproinian magnezu, walproinian sodu
Działanie kwasu walproinowego
przeciwpadaczkowe, przeciwdrgawkowe
Postacie kwasu walproinowego
granulat o przedłużonym uwalnianiu, kapsułki miękkie, proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań, syrop, tabletki o przedłużonym uwalnianiu, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Neurologia, Neurologia dziecięca, Psychiatria, Psychiatria dzieci i młodzieży
Rys historyczny kwasu walproinowego

Kwas walproinowy, a dokładniej kwas 2-propylowalerianowy, należy do grupy związków nazywanych kwasami karboksylowymi. Został dopuszczony do obrotu w 1972 roku w Szwajcarii, podmiotem odpowiedzialnym za rejestrację była firma Sanofi-Aventis (Susisse) SA. Sześć lat później lek został wprowadzony na rynek amerykański przez firmę Abbvie Inc.

Wzór sumaryczny kwasu walproinowego

C8H16O2

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające kwas walproinowy

Wskazania do stosowania kwasu walproinowego

Kwas walproinowy jest związkiem o działaniu przeciwdrgawkowym, oprócz terapii padaczki znalazł on również zastosowanie w leczeniu zaburzeń maniakalno–depresyjnych. Substancja czynna jest wykorzystywana w leczeniu padaczki, obejmującej napady uogólnione:

  • toniczne–kloniczne;
  • miokloniczne;
  • mieszane;
  • atoniczne.

Kwas walproinowy jest również stosowany w leczeniu napadów częściowych, w tym napadów wtórnie uogólnionych oraz w przypadku specyficznych zespołów padaczkowych:

  • zespole Lennoxa – Gastauta;
  • zespole Westa.

Lek jest również stosowany w postaci roztworu do wstrzykiwań w przypadku gdy napady padaczkowe nie ustępują po podaniu dożylnych benzodiazepin, a także profilaktycznie przed zabiegami neurochirurgicznymi oraz gdy leczenie doustne jest tymczasowo niemożliwe ze względu na stan pacjenta. 

Substancja czynna służy również do uzyskiwania poprawy w przypadku występującej choroby afektywnej dwubiegunowej. 
Lek poza wskazaniami jest wykorzystywany w terapii neuralgii obejmującej nerwy twarzowe. 

Dawkowanie kwasu walproinowego

Schemat dawkowania kwasu walproinowego jest zależny od masy ciała pacjenta, chorób współistniejących, wieku oraz ogólnego stanu narządów. Jeśli podczas stosowania wcześniejszych dawek preparatu dochodziło do podrażnienia przewodu pokarmowego lek należy przyjmować po lub w trakcie posiłku. Preparaty należy popić odpowiednią ilością wody, a granulat zawierający kwas walproinowy można wsypać do produktów spożywczych o półstałej konsystencji (jogurty, serki, dżemy, musy owocowe).

Podczas leczenia padaczki należy pamiętać że nie istnieje prosta zależność pomiędzy dawką preparatu a ilością leku we krwi. Ze względu na to, w trakcie ustalania schematu dawkowania konieczne jest kierowanie się skutecznością dobranej dawki w ograniczaniu występowania napadów padaczkowych. Ilość preparatu może zostać zwiększona dopiero po upływie 3-4 dni od rozpoczęcia terapii. Zwykle stosowana dawka dobowa występuje w zakresie od 20 mg/kg masy ciała do 30 mg/kg masy ciała. 

Zazwyczaj stosowana dawka dobowa substancji czynnej w terapii zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mieści się w zakresie od 1000 mg do 2000 mg kwasu walproinowego. U pacjentów, którzy stosują powyżej 45 mg/kg masy ciała zalecane jest wdrożenie dodatkowego monitoringu stanu zdrowia pacjenta. 

Kwas walproinowy może być stosowany w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym. W trakcie rozpoczęcia leczenia dodatkową substancją czynną konieczne może być dostosowanie dawki substancji czynnej. Schemat dawkowania może wymagać modyfikacji gdy u pacjenta występuje niewydolność nerek lub wątroby. 

Substancja czynna może być również podawana w postaci roztworu. Ta droga podania uwzględnia stosowanie 15 mg/kg masy ciała. Roztwór może zostać podany w postaci długotrwałego wlewu kroplowego lub wielokrotnych iniekcji. 

Przeciwskazania do stosowania kwasu walproinowego

Kwas walproinowy jest przeciwwskazany w przypadku występującej nadwrażliwości na tę substancję czynną. Innymi, istotnymi ograniczeniami w wykorzystaniu walproinianów w leczeniu schorzeń neurologicznych są:

  • zaburzenia cyklu mocznikowego;
  • porfiria;
  • stany zapalne wątroby o charakterze ostrym lub przewlekłym;
  • zaburzenia mitochondrialne związane z mutacją genu jądrowego kodującego enzym polimerazę γ;
  • przebyte ciężkie stany zapalne wątroby (szczególnie o charakterze polekowym);
  • zaburzenia krzepnięcia.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kwasu walproinowego

Kwas walproinowy jest objęty dodatkowym monitoringiem. Przed rozpoczęciem terapii należy szczegółowo ocenić stan organizmu pacjenta.

Lek nigdy nie powinien być odstawiany gwałtownie. Leczenie należy przerywać w sposób stopniowy, pod ścisłą kontrolą lekarską.

Walproiniany są odpowiedzialne za pogorszenie przebiegu lub wywołanie schorzeń mitochondrialnych, polegających na mutacjach genu jądrowego kodującego POLG (mitochondrialną polimerazę y) oraz mutacjach mitochondrialnego DNA. Objawami towarzyszącymi tego rodzaju zaburzeniom są stany padaczkowe, padaczki oporne na różne próby leczenia, opóźnienia w rozwoju, migrena z aurą. W przypadku współistnienia tego rodzaju zaburzeń ryzyko ostrej niewydolności i uszkodzenia wątroby zwiększa się.

Jednym z kryteriów sprawdzanych przed podaniem kwasu walproinowego jest prawidłowa aktywność układu krzepnięcia. W przypadku krwawień i zaburzeń związanych z produkcją czerwonych krwinek stan pacjenta powinien być objęty dodatkowym monitoringiem.

Ocenie powinna zostać poddana czynność wątroby, zaleca się aby regularne testy pracy tego narządu były przeprowadzane przez sześć miesięcy po rozpoczęciu terapii. Kwas walproinowy może upośledzać czynność wątroby i prowadzić do jej uszkodzenia. W przypadku gdy przeprowadzone badania wskażą nieprawidłowości należy regularnie monitorować stan pacjenta aż do momentu uzyskania poprawy.
U dzieci poniżej trzeciego roku życia obserwowano zwiększenie ryzyka hepatotoksyczności, prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby wzrasta również w przypadku stosowania kilku leków przeciwpadaczkowych. Jeśli u pacjenta przyjmującego kwas walproinowy wystąpi nawrót napadów, wymioty, bóle brzucha, senność, żółtaczka i senność należy niezwłocznie poinformować lekarza o występujących objawach. W związku ze zwiększonym ryzykiem hepatotoksyczności nie zaleca się jednoczesnego podawania salicylanów dzieciom poniżej trzeciego roku życia.

Substancja czynna może spowodować wzrost masy ciała pacjenta, w związku z tym zaleca się podjęcie kroków mających na celu przeciwdziałanie temu efektowi. Ponadto, u niektórych pacjentów odnotowano niewielki wzrost ryzyka pojawienia się myśli lub zachowań samobójczych. Zalecane jest objęcie pacjenta dodatkowym monitoringiem, jeśli w wywiadzie występuję skłonność do negatywnych zachowań.

Jednoczesne stosowanie karbapenemów podczas kuracji kwasem walproinowym nie jest zalecane. Istnieje ryzyko zmniejszenia skuteczności leczenia przeciwdrgawkowego.

U niektórych pacjentów istnieje ryzyko wystąpienia stanu zapalnego trzustki. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pojawienia się objawów takich jak nudności, ból brzucha. Niewydolność wątroby występująca jednocześnie z zapaleniem trzustki zwiększa ryzyko zgonu pacjenta. W przypadku współistniejącego stanu zapalnego trzustki zalecane jest objęcie pacjenta dodatkowym monitoringiem, a w razie pojawienia się objawów zapalenia tego narządu konieczna jest konsultacja z lekarzem, który zdecyduje o możliwości odstawienia leku.

W trakcie terapii kwasem walproinowym istnieje zwiększone ryzyko pojawienie się tocznia rumieniowatego. Upośledzenie pracy nerek może być przyczyną nasilenia działania substancji czynnej poprzez zwiększenie jej stężenia w osoczu.

U niektórych pacjentów podczas leczenia kwasem walproinowym potwierdzono wzrost stężenia amoniaku w osoczu. Hiperamonemia może spowodować wystąpienie śpiączki. W przypadku zaburzeń enzymatycznych istnieje zwiększone ryzyko wzrostu stężenia amoniaku. U osób znajdujących się w grupie ryzyka zalecane są wcześniejsze badania metaboliczne.

Przyjmowanie kwasu walproinowego może skutkować fałszywie dodatnimi testami na obecność ciał ketonowych w moczu. Z powodu wypierania hormonów tarczycy z połączeń z białkami zdarzały się przypadki błędnego zdiagnozowania (w oparciu o występujące objawy) niedoczynności tarczycy.

Ze względu na potwierdzone działanie teratogenne substancji czynnej, jej przyjmowanie podczas ciąży jest surowo przeciwwskazane. W przypadku kobiet leczonych walproinianem, a planujących zajście w ciążę konieczny jest kontakt z lekarzem prowadzącym, który określi możliwość wprowadzenia zmian w terapii występującej jednostki chorobowej. Kobiety rozpoczynające leczenie kwasem walproinowym powinny być świadome ryzyka na jakie narażone jest płód, w razie nieplanowanego zajścia w ciążę.

Interakcje kwasu walproinowego z innymi substancjami czynnymi

Ryzyko spadku stężenia kwasu walproinowego we krwi. Prawdopodobieństwo osłabienia działania substancji czynnej.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Prymidon (Primidone) barbiturany i pochodne
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE
Rytonawir (Ritonavir) inhibitory proteazy HIV
Gwałtowny spadek stężenia kwasu walproinowego w osoczu. Ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego spowodowanego nieskutecznością terapii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Ertapenem (Ertapenem) karbapenemy
Imipenem (Imipenem) karbapenemy
Meropenem (Meropenem) karbapenemy
Ryzyko hiperamonemii, która w niektórych przypadkach może doprowadzić do rozwoju encefalopatii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acetazolamid (Acetazolamide) inhibitory anhydrazy węglanowej
Topiramat (Topiramate) inne leki przeciwpadaczkowe
Możliwość nasilenia napadów nieświadomości, u pacjentów z tak objawiającą się padaczką.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klonazepam (Clonazepam) leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Ryzyko pojawienia się katatonii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Rysperydon (Risperidone) neuroleptyki atypowe
Sertralina (Sertraline) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Kwas walproinowy zmniejsza stężenie substancji czynnych w osoczu, istnieje ryzyko niepowodzenia terapii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Olanzapina (Olanzapine) neuroleptyki atypowe
Ryzyko wzrostu stężenia kwasu walproinowego w osoczu, zwiększone prawdopodobieństwo pojawienia się działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Erytromycyna (Erythromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Ibuprofen (Ibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Klarytromycyna (Clarithromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Naproksen (Naproxen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ryzyko pojawienia się wahań w stężeniu kwasu walproinowego w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fluoksetyna (Fluoxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Istnieje ryzyko wypierania kwasu walproinowego z połączeń z białkami, wzrost stężenia leku w osoczu może być przyczyną pojawienia się działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Ryzyko nasilenia działania doustnych leków przeciwzakrzepowych, wzrost ryzyka krwawień. Podczas jednoczesnego stosowania zaleca się częste monitorowanie INR.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Warfaryna (Warfarin) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Ryzyko spadku stężenia kwasu walproinowego w osoczu, możliwość osłabienia efektu terapeutycznego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Etonogestrel (Etonogestrel) progestageny
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) estrogeny naturalne i syntetyczne
Lewonorgestrel (Levonorgestrel) progestageny
Medroksyprogesteron (Medroxyprogesterone) progestageny
Nomegestrol (Nomegestrol) progestageny
Progesteron (Progesterone) progesteron i gestageny
Fenobarbital zmniejsza stężenie kwasu walproinowego w osoczu, z kolei stężenie samego fenobarbitalu wzrasta co może wywoływać (szczególnie w przypadku dzieci) nadmierną sedację.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
Fenytoina może zmniejszać stężenie kwasu walproinowego w osoczu, istnieje ryzyko wzrostu stężenia wolnej fenytoiny we krwi i nasilenia jej działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych karbamazepiny związanych z jednoczesnym stosowaniem kwasu walproinowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Istnieje ryzyko wzrostu stężenia lamotryginy w osoczu, co jest związane z wydłużeniem jej czasu półtrwania przez kwas walproinowy. W związku z tym występuje zwiększone ryzyko ciężkich reakcji skórnych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Lamotrygina (Lamotrigine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Nasilenie depresyjnego wpływu benzodiazepin na ośrodkowy układ nerwowy. Ryzyko spotęgowania działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Alprazolam (Alprazolam) BZD - benzodiazepiny
Bromazepam (Bromazepam) BZD - benzodiazepiny
Diazepam (Diazepam) BZD - benzodiazepiny
Estazolam (Estazolam) BZD - benzodiazepiny
Klonazepam (Clonazepam) leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Lorazepam (Lorazepam) BZD - benzodiazepiny
Lormetazepam (Lormetazepam) BZD - benzodiazepiny
Medazepam (Medazepam) BZD - benzodiazepiny
Midazolam (Midazolam) BZD - benzodiazepiny
Nitrazepam (Nitrazepam) BZD - benzodiazepiny
Oksazepam (Oxazepam) BZD - benzodiazepiny
Temazepam (Temazepam) BZD - benzodiazepiny
Flunitrazepam (Flunitrazepam) BZD - benzodiazepiny
Tetrazepam (Tetrazepam) BZD - benzodiazepiny
Nasilenie działania inhibitorów monoaminooksydazy.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Moklobemid (Moclobemide) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Kwas walproinowy może wypierać niektóre substancje czynne z ich połączeń z białkami, w związku z czym istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia ich działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) agoniści receptora opioidowego
Kodeina (Codeine) agoniści receptora opioidowego
Wzrost stężenia zydowudyny w osoczu, może być przyczyną nasilenia jej działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Zydowudyna (Azydotymidyna, AZT) (Zidovudine) nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Ryzyko zwiększonej hepatotoksyczności substancji czynnych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Leflunomid (Leflunomide) selektywne leki immunosupresyjne
Lomitapid (Lomitapide) inne substancje zmniejszające stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi o zróżnicowanym mechanizmie działania
Naltrekson (Naltrexone) antagoniści receptora opioidowego
Teryflunomid (Teriflunomide) selektywne leki immunosupresyjne
Zwiększone prawdopodobieństwo uszkodzenia trzustki.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Beksaroten (Bexarotene) inne leki przeciwnowotworowe
Ryzyko nasilenia działania substancji czynnych, możliwość wystąpienia nadmiernej sedacji, zaburzeń oddechu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Buprenorfina (Buprenorphine) substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe
Cetyryzyna (Cetirizine) antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego
Chlorodiazepoksyd (Chloradiazepoxide) BZD - benzodiazepiny
Citalopram (Citalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Dekstrometorfan (Dextromethorphan) substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo
Difenhydramina (Diphenhydramine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Dimetynden (Dimetindene) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Escitalopram (Escitalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Lewocetyryzyna (Levocetirizine) antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego
Morfina (Morphine) agoniści receptora opioidowego
Pregabalina (Pregabalin) leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Zmniejszenie skuteczności przeciwdrgawkowej kwasu walproinowego, ryzyko nawrotu padaczki.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Chlorochina (Chloroquine) substancje przeciwpierwotniakowe
Cisplatyna (Cisplatin) inne leki przeciwnowotworowe
Acyklowir (Acyclovir) przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy

Interakcje kwasu walproinowego z pożywieniem

Preparaty zawierające kwas walproinowy mogą być przyjmowane z pokarmem. Jednak należy unikać spożywania jednocześnie produktów mlecznych, które mogą ograniczać wchłanianie substancji czynnej. 

Interakcje kwasu walproinowego z alkoholem

Ze względu na depresyjny wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy istnieje ryzyko nasilenia hamującego wpływu kwasu walproinowego podczas jednoczesnego spożywania alkoholu. Ponadto alkohol może zwiększać prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby w trakcie kuracji kwasem walproinowym. 

Wpływ kwasu walproinowego na prowadzenie pojazdów

Kwas walproinowy może wykazywać wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. W trakcie trwania kuracji odnotowano zwiększone ryzyko senności i niezborności ruchów, które mogą przyczyniać się do ograniczenia kontrolowania pojazdów.

Inne rodzaje interakcji

Substancja czynna może wypierać trijodotyroninę i tyroksynę z połączeń z białkami. W wyniku tego hormony tarczycy są szybciej metabolizowane, co może mieć znaczenie w testach czynności tarczycy i fałszywie wskazywać na niedoczynność tego narządu. 

Ze względu na metabolizm kwasu walproinowego, w wyniku którego częściowo powstają związki ketonowe, istnieje ryzyko otrzymania fałszywie dodatniego testu wykrywającego ketonurię. 

Wpływ kwasu walproinowego na ciążę

Przyjmowanie kwasu walproinowego podczas ciąży jest przeciwwskazane. Lek wykazuje zdolność przenika przez łożysko. Istnieją dowody potwierdzające zwiększenie występowania wad wrodzonych u dzieci kobiet z padaczką, stosujących lek w monoterapii lub w terapii skojarzonej z innymi substancjami czynnymi. 

Stosowanie kwasu walproinowego podczas ciąży może prowadzić do pojawienia się zarówno ciężkich jak i łagodnych wad rozwojowych u dziecka. Do wad występujących najczęściej należą:

  • dymorfizm twarzy;
  • rozszczep warg i podniebienia;
  • wady cewy nerwowej;
  • wady serca;
  • zrośnięcie szwów czaszki;
  • dwustronna aplazja kości promieniowej;
  • wady układu moczowo–płciowego i nerek.

Substancja czynna może wpływać również na rozwój psychiczny dziecka. Odnotowano przypadki spadku inteligencji dzieci narażonych w życiu płodowym na kwas walproinowy. Ryzyko wpływu substancji czynnej na rozwój psychiczny i fizyczny jest powiązane z dawką leku. Badania potwierdziły opóźnienia rozwoju i problemy z zapamiętywaniem dzieci w wieku przedszkolnym, których matki podczas ciąży przyjmowały kwas walproinowy. Nie udało się ustalić najmniejszej dawki, poniżej której częstotliwość opisanych zaburzeń maleje lub nie występuje. 

U noworodków urodzonych przez matki przyjmujące kwas walproinowy podczas trwania ciąży istnieje ryzyko wystąpienia:

  • hipoglikemii;
  • niedoczynności tarczycy;
  • pobudzenia, drażliwości, drżenia, drgawek;
  • zaburzeń napięcia mięśniowego;
  • małopłytkowości powiązanej ze zmniejszeniem aktywności czynników krzepnięcia i niedoboru fibrynogenu, co może prowadzić do rozwoju zespołu krwotocznego. 

Badania populacyjne wskazały, że dla dzieci które miały kontakt z kwasem walproinowym w życiu płodowym, istnieje zwiększone ryzyko rozwoju autyzmu lub zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).

W przypadku kobiet planujących zajście w ciążę lub kobiet ciężarnych przyjmujących kwas walproinowy należy podjąć decyzje o możliwym leczeniu alternatywnym. Jeżeli, po konsultacji lekarskiej nie ma możliwości zmiany leczenia, zaleca się stosowanie najmniejszej dawki powstrzymującej napady padaczki. 

Kobiety zachodzące w ciąże podczas przyjmowania kwasu walproinowego powinny być świadome ryzyka jakie niesie ze sobą przyjmowanie leku dla płodu. Zalecane są dodatkowe badania prenatalne oraz suplementacja kwasu foliowego w celu redukcji wad cewy nerwowej. 

Wpływ kwasu walproinowego na laktację

Kwas walproinowy może przenikać do mleka matki karmiącej. Odnotowano przypadek wystąpienia małopłytkowości u dziecka karmionego pokarmem matki przyjmującej substancję czynną.
Stosowanie kwasu walproinowego w okresie laktacji nie jest zalecane. Należy rozważyć odstawienie leku lub przerwania karmienia piersią w zależności od stosunku korzyści wynikającej z karmienia dla dziecka a efektu terapeutycznego odniesionego podczas leczenia przez matkę. 

Wpływ kwasu walproinowego na płodność

Substancja czynna może wywoływać zaburzenia płodności u człowieka. Badania potwierdziły, że ustępują one po odstawieniu leku.
Kobiety przyjmujące kwas walproinowy mogą doświadczać braku miesiączki lub zespołu policystycznych jajników, badania wykazały również podwyższony poziom testosteronu. Potwierdzono, że zaburzenia płodności dotyczą również płci męskiej. 

Skutki uboczne

drżenie
nudności
senność
agresja
biegunka
ból głowy
ból żołądka
zawroty głowy
nieprawidłowości dotyczące dziąseł
drgawki
zaburzenia paznokci
stupor
hiponatremia
niedokrwistość
zwiększenie masy ciała
nietrzymanie moczu
zahamowanie czynności szpiku kostnego
stan splątania
Krwotok
halucynacje
oczopląs
pobudzenie
Osłabienie słuchu
Zaburzenia uwagi
uszkodzenie wątroby
zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
trombocytopenia
wymioty
nieregularne miesiączkowanie
zaburzenia pamięci
wypadanie włosów
zaburzenia pozapiramidowe
brak menstruacji
letarg
leukopenia
nadmierne owłosienie
obrzęk naczynioruchowy
osteoporoza
parestezje
parkinsonizm
wysypka
zapalenie naczyń
zapalenie trzustki
zwiększenie skłonności do drgawek w padaczce
pancytopenia
encefalopatia (uszkodzenie mózgu)
śpiączka
nieprawidłowa struktura włosa
obrzęki obwodowe
niewydolność nerek
ataksja
hipotermia
trądzik
spadek gęstości kości
wzrost ryzyka złamań
osteopenia
wysięk opłucnowy
zespół SIADH
niepłodność męska
zespół Stevensa- Johnsona
zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka
zespół DRESS
toczeń rumieniowaty układowy
mimowolne oddawanie moczu
agranulocytoza
wysypka polekowa
rumień wielopostaciowy
porfiria
nadwrażliwość
niewydolność szpiku kostnego
zaburzenia poznawcze
Niedoczynność tarczycy
rabdomioliza
osutka
eozynofilia
uspokojenie
zespół mielodysplastyczny
niedokrwistość makrocytowa
makrocytemia
hiperamonemia
otyłość
nietypowe zachowanie
nadaktywność psychomotoryczna
zaburzenia uczenia się
przemijające otępienie
atrofia mózgu
śródmiąższowe zapalenie nerek
diplopia
depresja
zespół policystycznych jajników
przemijający zespół Fanconiego
wydłużony czas protrombinowy
wydłużony czas trombinowy
wydłużony INR
niedobór biotyny
niedobór biotynidazy
zmniejszenie aktywności czynników krzepnięcia
wydłużony czas częściowej tromboplastyny po aktywacji
ginekomastia

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Po podaniu dożylnym kwasu walproinowego odnotowano możliwość wystąpienia spadku temperatury ciała oraz obwodowych obrzęków o średnim nasileniu.

Objawy przedawkowania kwasu walproinowego

W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki substancji czynnej odnotowano przypadki śpiączki oraz zmniejszenia napięcia mięśniowego. Zgłaszano również spadki ciśnienia tętniczego oraz zaburzenia oddechu, które wspólnie mogą doprowadzić do zapaści krążeniowej. U niektórych pacjentów odnotowano zwężenie źrenic i osłabienie odruchów. Wysokie dawki substancji czynnej mogą wywołać napady drgawkowe oraz wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki. 

Mechanizm działania kwasu walproinowego

Kwas walproinowy jest lekiem o działaniu przeciwdrgawkowym, którego mechanizm nie jest do końca wyjaśniony. Aktywność przeciwdrgawkową wykazują zarówno metabolity kwasu walproinowego jak i sama substancja czynna. Najbardziej prawdopodobnym sposobem działania substancji czynnej jest nasilenie układu gabanergicznego. Kwas walproinowy wywiera wpływ zarówno na syntezę kwasu gamma–aminomasłowego jak i jego metabolizm. W związku ze zwiększeniem aktywności dekarboksylazy kwasu glutaminowego (substratu niezbędnego do powstania GABA) oraz zmniejszenia aktywności transaminazy kwasu gamma–aminomasłowego, dochodzi do wzrostu stężenia GABA w szczelinie synaptycznej i w pęcherzykach synaptycznych. 

Kwas gamma–aminomasłowy (GABA) jest przekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym, wywierającym hamujący wpływ na jego czynność. Dzięki nasileniu przekaźnictwa gabanergicznego zmniejsza się zdolność do przewodzenia wyładowań pomiędzy neuronami, przez co wzrasta próg drgawkowy (drgawki rzadziej występują). 

Kwas walproinowy poprawia zdolność koncentracji oraz koordynację wzrokowo–ruchową. Substancja czynna wykazuje również aktywność w zaburzeniach maniakalno–depresyjnych. 

Wchłanianie kwasu walproinowego

Wchłanianie kwasu walproinowego z przewodu pokarmowego jest szybkie i w przypadku niektórych formulacji substancji czynnej, niemal całkowite. Maksymalne stężenie w osoczu po podaniu doustnym jest zależne od zastosowanej postaci kwasu walproinowego. Niezależnie od drogi podania stan stacjonarny zostaje wykształcony po upłynięciu dwóch do czterech dni. 

Dystrybucja kwasu walproinowego

Substancja czynna przenika przez łożysko u człowieka i u zwierząt. Kwas walproinowy występuje w osoczu w postaci wolnej oraz związanej z białkami osocza. Stopień wiązania jest ściśle zależny od dawki i czasu podawania substancji czynnej, maleje on również w przypadku osób starszych oraz pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.

Metabolizm kwasu walproinowego

Najważniejszym metabolitem kwasu walproinowego jest kwas 3-keto-walproinowy, który wykazuje aktywność przeciwdrgawkową u zwierząt. Metabolizm kwasu walproinowego polega przede wszystkim na sprzęganiu cząsteczki z kwasem glukuronowym, a także również na procesach utlenienia przebiegających w wątrobie. 

Wydalanie kwasu walproinowego

Kwas walproinowy jest wydalany głównie z moczem w postaci pochodnych glukuronidowych, powstających podczas metabolizmu w wątrobie. Jedynie 5% dawki substancji czynnej jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej. Okres półtrwania wynosi u osób dorosłych od dziesięciu do dwudziestu godzin i jest skrócony u dzieci.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij