Mikonazol, Miconazolum - Zastosowanie, działanie, opis

Mikonazol wykazuje aktywność przeciwgrzybiczą wobec dermatofitów i drożdżaków oraz przeciwbakteryjną, hamując namnażanie Gram-dodatnich pałeczek i ziarenkowców. 

Substancja podawana doustnie wskazana jest w leczeniu drożdżycy przewodu pokarmowego, jamy ustnej i gardła. Miejscowo, mikonazol stosuje się w pieluszkowym zapaleniu skóry, grzybicy skóry tułowia, głowy, rąk, pachwin, między palcami stóp, paznokci, spowodowanych przez dermatofity (Trichophyton rubrum, Epidermophyton floccosum, T. mentagrophytes) lub drożdżaki (np. Candida albicans). Ponadto lek stosuje się w drożdżakowych i grzybiczych zakażeniach pochwy.

Miknazol stosuje się doustnie, zewnętrznie na skórę i dopochwowo. Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wskazań, wieku i masy ciała.

Podanie doustne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci: 124–1000 mg.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 50–1000 mg. 

Podanie zewnętrzne na skórę

Lek stosuje się raz do dwóch razy na dobę na zmienioną chorobowo powierzchnię na skórze, przez okres od 2 do 6 tygodni. 

Podanie dopochwowe

Dawka zwykle stosowana (dobowa) u osób dorosłych: 100 mg. 

Nie należy stosować mikonazolu w przypadku nadwrażliwości na substancję lub inne pochodne imidazolu. Podanie doustne przeciwwskazane jest u niemowląt poniżej czwartego miesiąca życia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.

Podczas doustnego stosowania mikonazolu zgłaszano przypadki ciężkich reakcji uczuleniowych, w tym anafilaksji i obrzęku naczynioruchowego oraz ciężkich reakcji skórnych (takich jak martwica toksyczno–rozpływna naskórka i zespół Stevens–Johnson’a). W razie wystąpienia podrażnienia, nadwrażliwości oraz przy pierwszym pojawieniu się wysypki należy przerwać leczenie mikonazolem.

Substancji nie należy stosować na zranioną skórę.

Mikonazolu stosowanego doustnie nie należy łączyć z lekami, metabolizowanymi przy udziale izoformy cytochromu P450 CYP3A4, takimi jak astemizol, beprydyl, cyzapryd, dofetylid, halofantryna, mizolastyna, pimozyd, chinidyna, sertyndol i terfenadyna, ponieważ istnieje ryzyko komorowych zaburzeń rytmu spowodowanych wydłużeniem odstępu QT. Ponadto nie należy przyjmować mikonazolu razem z alkaloidami sporyszu (zwiększone ryzyko zatrucia i martwicy kończyn), pochodnymi sulfonylomocznika (ryzyko hipoglikemii i śpiączki), triazolamem, podawanym doustnie midazolamem, doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi (ryzyko krwawień i krwotoków) oraz inhibitorami reduktazy HMG-CoA, takimi jak simwastatyna i lowastatyna.

Nie zaleca się stosowania mikonazolu u kobiet w ciąży, ze względu na brak dostatecznych danych dotyczących bezpieczeństwa terapii.

Nie zaleca się stosowania mikonazolu u kobiet karmiących piersią, z uwagi na brak danych dotyczących przenikania substancji i jej metabolitów do mleka matki.

Podanie dopochwowe: nadwrażliwość, uczulenie, podrażnienie w miejscu podania. 

Podanie na skórę: bardzo rzadko mogą występować reakcje anafilaktyczne, obrzęk naczynioruchowy, nadwrażliwość,  pokrzywka, kontaktowe zapalenie skóry, świąd, wysypka, rumień, odbarwienie skóry, podrażnienie, uczucie pieczenia i świąd w miejscu podania.

Przedawkowanie mikonazolu zastosowanego doustnie może powodować wymioty i biegunkę. Zbyt częste stosowanie substancji na skórę  może prowadzić do podrażnień.

Mikonazol działa przeciwgrzybiczo na gatunki z rodzaju Candida oraz przeciwbakteryjnie na bakterie Gram–dodatnie (np. Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus i Erysipelothrix insidiosa). Aktywność przeciwgrzybicza mikonazolu wynika z zahamowania biosyntezy ergosterolu w błonie komórkowej grzybów.  Ponadto substancja powoduje zaburzenia w składnikach lipidowych błony cytoplazmatycznej i w konsekwencji martwicę komórki grzyba.

Mikonazol słabo wchłania się z przewodu pokarmowego. Stężenie maksymalne w osoczu osiąga po około dwóch godzinach.

Mikonazol wiąże się w 88,2% z białkami osocza.

Mikonazol metabolizowany jest głównie w wątrobie. Mniej niż 1% przyjętej dawki wydalane jest w postaci niezmienionej.

Okres półtrwania mikonazolu w fazie eliminacji wynosi około 20 godzin.