Cynamon — przyprawa i lek

Wysuszona kora cynamonowca cejlońskiego to nic innego jak słynna na całym świecie przyprawa – cynamon. W medycynie ludowej stosowany był do leczenia przeziębień, w razie osłabionej odporności oraz w stanach wychłodzenia organizmu.

Spis treści

Cynamonowiec cejloński – wygląd, pochodzenie, morfologia

Cynamonowiec cejloński (łac. Cinnamomum zeylanicum, Cinnamomum verum) jest drzewem lub krzewem należącym do rodziny wawrzynowatych Lauraceae. Nazwa rośliny pochodzi od Cejlonu – wyspy na Sri Lance, gdzie występuje. Jego środowiskiem naturalnym są również tereny Indii, Mauritius, Madagaskar i Wyspy Sundajskie. Obecnie cynamonowiec cejloński jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym, m.in. na terenach Azji Południowo-Wschodniej czy w państwach Ameryki Południowej. Wysokość drzewa cynamonowego nie przekracza zwykle 12 metrów. Posiada cienką, miękką korę o papierowatej strukturze i jasnobrązowej barwie. Po wysuszeniu ma delikatny, egzotyczny aromat i łagodny, słodkawy smak. Liście cynamonowca cejlońskiego są sporych rozmiarów (długość liścia do 22 cm, szerokość do 5 cm). Mają zielony kolor, na którym odznacza się białe unerwienie. Cechą charakterystyczną tego gatunku cynamonowca jest zmiana koloru liści z czerwonego u młodych listków na ciemnozielony. Liście mają skórzastą i błyszczącą powierzchnię. Kwiaty Cinnamomum zeylanicum są zebrane w luźne wiechy. Są niewielkie i zabarwione na żółto. Lekko zielony odcień kwiatów to cecha charakterystyczna dla cynamonowca cejlońskiego. Kwiaty posiadają przykry zapach. Owocami cynamonowca cejlońskiego są pestkowce.

Cynamonowiec cejloński – zastosowanie i wskazania

Cynamonowiec cejloński Cinnamomum zeylanicum jest rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie. Dostarcza cennych surowców leczniczych, którymi są: wysuszona oraz pozbawiona korka i miękiszu kora (Cinnamomi cortex), olejek z kory otrzymywany metodą destylacji parą wodną kory odrostów drzewa (Cinnamomi zeylanici corticis aetheroleum), olejek eteryczny z liści rośliny (Cinnamomi zeylanici folii aetheroleum) oraz nalewka z kory (Cinnamomi corticis tinctura) (dane według FP XI). Wysuszona kora cynamonowca cejlońskiego to nic innego jak słynna na całym świecie przyprawa – cynamon. Wskazaniami do stosowania surowców cynamonowca cejlońskiego są dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak niestrawność i uczucie pełności brzucha, wzdęcia, zgaga, kwaśne odbijanie i łagodna biegunka. W medycynie ludowej cynamonowiec cejloński jako środek rozgrzewający był od lat stosowany do leczenia przeziębień, w razie osłabionej odporności oraz w stanach wychłodzenia organizmu. Ponadto wykorzystywano go do pobudzenia apetytu, w terapii cukrzycy i przy bolesnym miesiączkowaniu. Zewnętrznie olejek z Cinnamomum zeylanicum był tradycyjnym środkiem na reumatyczne bóle stawów oraz naturalnym antyseptykiem przyspieszającym gojenie się ran. Nanoszono go na kurzajki i brodawki.

Obecnie w aptece możemy zakupić leki, suplementy diety oraz kosmetyki zawierające w swoim składzie ekstrakty z cynamonowca cejlońskiego. Produkty lecznicze z Cinnamomum zeylanicum mają postać płynów doustnych i oprócz opisywanej rośliny zawierają inne zioła skuteczne w dolegliwościach układu pokarmowego. Wskazaniami do stosowania leków z cynamonowcem cejlońskim w składzie są zaburzenia trawienia z towarzyszącymi wzdęciami i odbijaniem, stany złego samopoczucia i problemy z zasypianiem. Zewnętrznie leki z cynamonowcem cejlońskim mogą być używane do nacierania bolących stawów i mięśni, do masażu skroni w celu łagodzenia migreny oraz w stanach przeziębieniowych. Można je nanosić punktowo na miejsca po ugryzieniach owadów. Suplementy diety z cynamonowcem cejlońskim służą do normalizacji poziomu glukozy we krwi. Mają postać kapsułek lub mieszanek ziołowych. Korę cynamonowca cejlońskiego łączy się z innymi ziołami o działaniu hipoglikemizującym – m.in. z morwą białą czy liśćmi Gymnema sylvestre. Cynamonowiec w preparatach dla diabetyków sprzyja także utrzymaniu apetytu na odpowiednim poziomie. Olej z liści cynamonowca cejlońskiego wchodzi w skład wyrobu medycznego do bolących uszu. Preparat jest pomocny w infekcji ucha, a także w razie nagromadzenia woskowiny. Olejek z liści Cinnamomum zeylanicum jest częstym komponentem roślinnych maści i żeli rozgrzewających, np. maści końskiej. Przynosi ulgę po nadmiernym wysiłku fizycznym oraz przy problemie przeciążonych stawów. Z kolei balsam cynamonowy, który zawiera olejek z kory cynamonowca cejlońskiego, jest reklamowany jako kosmetyk antycellulitowy, dezynfekujący, poprawiający elastyczność skóry i pobudzający krążenie. Dzięki unikalnemu zapachowi działa odprężająco i jako afrodyzjak. Ekstrakt z kory Cinnamomum zeylanicum stanowi dodatek do maści przeznaczonej na chorobowo zmienione powieki. Dzięki właściwościom antyseptycznym i rozgrzewającym ułatwia usuwanie jęczmienia zewnętrznego i gradówki. Łagodzi świąd, bolesność i obrzęk powiek. Olejek cynamonowy w połączeniu z innymi olejkami tworzy esencję ziołową na podrażnione gardło. Olejek cynamonowy z kory cynamonowca cejlońskiego jest zarejestrowany jako kosmetyk. Można go używać zewnętrznie do aromatyzacji powietrza w kominkach zapachowych i nawilżaczach powietrza, np. w trakcie infekcji, migreny, w stanach napięcia nerwowego, jako dodatek do płynów i balsamów np. po goleniu (naturalny antyseptyk) oraz do odprężających kąpieli. Zmieloną korę z cynamonowca oraz olejek z kory często spotyka się w peelingach do skóry twarzy i ciała. Olejek z liści cynamonowca cejlońskiego charakteryzuje się wysoką zawartością eugenolu (65-85%). Ma on właściwości znieczulające i dezynfekujące, dzięki którym znalazł zastosowanie w stomatologii – służy do wyjaławiania kanałów zębowych i jest składnikiem cementu dentystycznego. Na rynku istnieją pasty do zębów z dodatkiem cynamonu, który łagodzi stany zapalne dziąseł i hamuje rozwój płytki nazębnej.

Cynamonowiec cejloński – działanie, właściwości, skład

Zawartość olejku w korze cynamonowca cejlońskiego Cinnamomi zeylanici corticis aetheroleum wynosi około 4%. Jego składnikami są przede wszystkim: aldehyd cynamonowy, aldehyd kuminowy, aldehyd o-metoksycynamonowy, związki fenolowe (eugenol, metyloeugenol), węglowodory (pinen, felandren, cymen, β-kariofylen), estry (octan eugenolu, octan cynamoilu, benzoesan benzoilu), alkohole (linalol). W korze cynamonowca poza olejkiem znajdują się również proantocyjanidyny typu A i B (ok. 2%), diterpeny (cyncejlanol, cyncejlanina), szczawian wapnia, kwas hydroksybenzoesowy i hydroksycynamonowy, kumaryny, śluzy, żywica, cukry (L-arabino-D-ksylan, D-glukan, skrobia), witaminy oraz związki mineralne. Olejek otrzymywany z liści cynamonowca cejlońskiego Cinnamomi zeylanici folii aetheroleum charakteryzuje się wysoką zawartością eugenolu (80-96%).

Kora cynamonowca cejlońskiego oraz olejki z rośliny posiadają działanie przeciwzapalne. Substancje odpowiedzialne za tę właściwość to najprawdopodobniej eugenol, zawarty w Cinnamomi zeylanici corticis aetheroleumCinnamomi zeylanici folii aetheroleum, oraz aldehyd 2’-hydroksycynamonowy stanowiący składnik kory. Mechanizm działania przeciwzapalnego cynamonowca cejlońskiego polega na hamowaniu enzymów cyklooksygenazy typu 2 COX-2 oraz indukowanej syntazy tlenku azotu iNOS. Ponadto substancje czynne zawarte w roślinie zmniejszają aktywność czynników prozapalnych, m.in. czynnika transkrypcyjnego NFκB.

Cynamonowiec cejloński jest bogaty w związki fenolowe, które mają zdolność do wygaszania wolnych rodników w układach biologicznych. Do głównych substancji antyutleniających w olejkach cynamonowca cejlońskiego należą: aldehyd cynamonowy, eugenol, karwakrol, octan cynamonu i tymol. Ponadto związki fenolowe zawarte w cynamonowcu wpływają korzystnie na profil lipidowy, obniżając poziom cholesterolu we krwi (cholesterol całkowity, frakcje HDL oraz LDL) i hamując procesy peroksydacji związków lipidowych. Eugenol zawarty w olejkach eterycznych cynamonowca cejlońskiego zapobiega uszkodzeniom struktur komórkowych przez peroksyazotyn ONOO, który stanowi produkt reakcji pomiędzy rodnikiem ponadtlenkowym i tlenkiem azotu. Cynamonowiec cejloński zwiększa stężenie wątrobowych enzymów antyoksydacyjnych i obniża ryzyko wystąpienia chorób na tle zapalnym. Przeprowadzono badanie z wykorzystaniem myszy albinosów, którym podawano doustnie 0,25% ekstrakt z kory cynamonowca cejlońskiego w ilości 100 ml na dobę. Wykazano wówczas, że zahamowanie procesów utleniania lipidów oraz wzrost ilości transferazy S-glutationowej (GST) w wątrobie prowadziło do zmniejszenia procesów karcynogenezy okrężnicy indukowanej azoksymetanem. Najwyższą aktywność antyutleniającą posiadają olejki z kory oraz liści Cinnamomum zeylanicum, a także sama kora rośliny.

Cynamonowiec cejloński ma potencjalne działanie w terapii choroby Alzheimera. W badaniach in vitro wykazano, że ekstrakt z rośliny skutecznie hamował neurofibrylarne sploty białek tau. Białka tau przyczyniają się do powstawania nierozpuszczalnych agregatów w układzie nerwowym i tym samym prowadzą do zmian neurodegradacyjnych. Najprawdopodobniej za tę aktywność Cinnamomum zeylanicum odpowiada aldehyd cynamonowy oraz proantocyjanidyny zawarte w surowcach cynamonowca.

Cynamonowiec cejloński działa ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego i chroni przed powstawaniem wrzodów. W jednym z badań na zwierzętach szczurom Wistar podawano doustnie czynnik drażniący żołądek – indometacynę. Pół godziny przed podaniem leku szczury otrzymywały zawiesinę z kory cynamonowca cejlońskiego. W wynikach opisano zmniejszenie wydzielania kwasu żołądkowego przez gruczoły trawienne, co przyczyniło się do ochrony śluzówki żołądka.

Cynamonowiec cejloński posiada działanie hipoglikemizujące, jednak jego mechanizm nie został do końca poznany. Najprawdopodobniej związki czynne Cinnamomum zeylanicum hamują procesy glukoneogenezy w wątrobie, zwiększają uwalnianie insuliny przez komórki β wysp trzustkowych oraz pobudzają receptory insulinowe w komórkach obwodowych. Ostatecznie roślina obniża stężenie glukozy oraz hemoglobiny glikowanej we krwi, a także zwiększa skuteczność terapii lekami przeciwcukrzycowymi.

Substancje zawarte w olejku z cynamonowca cejlońskiego – eugenol, octan eugenolu oraz aldehyd cynamonowy – warunkują działanie spazmolityczne na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i oddechowego. W doświadczeniach in vitro wykazano hamujący wpływ olejku na rozwój niektórych gatunków grzybów, m.in. Aspergillus flavus, Aspergillus niger, Aspergillus parasiticus, Penicillium chrysogenumCandida albicans. Już niskie stężenia olejku hamowały rozwój bakterii zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, tj. Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Mycobacterium phlei, Mycobacterium tuberculosisPseudomonas aeruginosa, Proteus vulgarisListeria monocytogenes.

Właściwości przeciwnowotworowe surowców otrzymywanych z cynamonowca cejlońskiego są obiektem badań współczesnych naukowców. Wiadomo, że ekstrakty z Cinnamomum zeylanicum indukują procesy apoptozy komórek nowotworowych oraz zmniejszają tworzenie przerzutów. U podstaw tego działania najprawdopodobniej leży blokowanie czynników transkrypcyjnych AP1 i NFĸB. Podejrzewa się, że cynamonowiec cejloński obniża ekspresję czynników hamujących procesy apoptozy komórkowej (białek Bcl-2, Bcl-xL i surwiwin). Ponadto w komórkach nowotworowych pod wpływem ekstraktów z cynamonowca dochodzi do zwiększenia poziomu wapnia wewnątrzkomórkowego i zmian w funkcjonowaniu mitochondriów. Blokowanie tworzenia przerzutów może być wynikiem zmniejszonej ekspresji cząsteczki o nazwie metaloproteinaza MMP2. Działanie antyproliferacyjne cynamonowca cejlońskiego wynika ze zdolności blokowania cyklu komórkowego w fazie G2/M.

Poprzez obniżanie ciśnienia krwi oraz korzystny wpływ na profil lipidowy cynamonowiec cejloński może być wykorzystywany w prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

Cynamonowiec cejloński – stosowanie i dawkowanie

Dawkowanie surowców pochodzących z cynamonowca cejlońskiego Cinnamomum verum według Europejskiej Agencji Leków:

  • rozkruszona kora cynamonowca cejlońskiego – od 1,5 do 4 g dziennie w dawkach podzielonych (np. 3-4 razy dziennie w postaci naparu);
  • płynny wyciąg z użyciem etanolu 70% – 3 razy dziennie po 0,5 do 1,0 ml wyciągu;
  • nalewka – od 2 do 4 ml na dobę w dawkach podzielonych;
  • spirytus z użyciem etanolu 90% – od 0,3 do 1,0 ml dziennie w 3 dawkach.

Przykładowy przepis z wykorzystaniem kory cynamonowca cejlońskiego:

  • Infusum Cinnamomi (napar cynamonowy) – 1-2 łyżeczki wysuszonej i rozdrobnionej kory cynamonowca należy zalać szklanką wrzącej wody bądź mleka. Zaparzać przez kilkanaście minut. Zwyczajowe dawkowanie: 2-3 razy w ciągu dnia wypić szklankę świeżo przygotowanego naparu.

Dzienne dopuszczalne spożycie aldehydu cynamonowego zawartego w surowcach Cinnamomum verum zostało ustalone przez Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA) na poziomie 700 µg/kg masy ciała. Obecnie te ustalenia są nieaktualne ze względu na niewystarczające informacje odnośnie toksyczności substancji zawartych w cynamonowcu cejlońskim.

Ze względu na potencjalne ryzyko wywoływania poronienia cynamonowiec cejloński nie powinien być stosowany przez kobiety ciężarne.

Cynamonowiec cejloński – interakcje z lekami i ziołami

Badania wykazały, że ekstrakty z cynamonowca cejlońskiego zwiększają skuteczność sitagliptyny i saksagliptyny, które stosuje się w terapii cukrzycy.

Cynamonowiec cejloński – skutki uboczne, przedawkowanie

Doustna dawka letalna dla oleju z kory cynamonowca cejlońskiego wyniosła 4,16 g/kg i 3,4 ml/kg masy ciała szczurów, natomiast LD50 dla aldehydu cynamonowego wyniosła 2,22 g/kg masy ciała szczurów.

Wysokie dawki aldehydu cynamonowego powodowały u szczurów obrzęk komórek wątroby i nieznaczną hiperkeratozę płaskonabłonkowej części żołądka.

Skórna dawka letalna dla oleju z kory cynamonowca cejlońskiego wyniosła 0,69 ml/kg masy ciała królików, natomiast LD50 dla aldehydu cynamonowego 0,59 mg/kg masy ciała królików.

Olej w postaci nierozcieńczonej po nałożeniu na skórę królików powodował jej silne podrażnienie.

W badaniach na zarodkach kurzych wykazano, że aldehyd cynamonowy działał teratogennie, powodując wady rozwojowe zwierząt i zwiększając śmiertelność. Były to jednak dawki dorównujące dawkom toksycznym dla tej substancji (0,5 mmol/zarodek).

Leki zawierające cynamonowiec cejloński

Suplementy i wyroby medyczne zawierające cynamonowiec cejloński

Kosmetyki zawierające cynamonowiec cejloński

Działanie

  • hipocholesterolemiczne (obniża stężenie cholesterolu)
  • przeciwbakteryjne
  • przeciwbiegunkowe
  • przeciwcukrzycowe (hipoglikemizujące; zmniejsza stężenie glukozy we krwi)
  • przeciwzapalne
  • rozgrzewające
  • zwiększa łaknienie (apetyt)
  • żółciopędne
  • obniża ciśnienie tętnicze krwi
  • przeciwnowotworowe
  • ułatwia trawienie

Postacie i formy

  • susz
  • napar
  • nalewka
  • olejek eteryczny
  • tabletka
  • kapsułka
  • wyciąg olejowy
  • miód ziołowy
  • maść
  • krem
  • płyn doustny
  • szampony i odżywki do włosów
  • żel na skórę
  • spray
  • sól

Substancje aktywne

  • beta-kariofilen
  • żywice
  • śluzy
  • związki mineralne
  • kumaryny
  • Związki cukrowe
  • witaminy
  • związki fenolowe
  • olejki lotne
  • felandren
  • eugenol
  • proantocyjanidy
  • aldehyd cynamonowy
  • aldehyd kuminowy
  • pinen
  • cymen
  • metyloeugenol
  • cyncejlanol
  • cyncejlanina

Surowiec

  • kora
  • olejek
Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij