Pirfenidon, Pirfenidonum - Zastosowanie, działanie, opis

Pirfenidon jest wskazany w leczeniu łagodnej do umiarkowanej postaci idiopatycznego włóknienia płuc u osób dorosłych. Badania wykazały, że pirfenidon jest również skuteczny w leczeniu stanów zwłóknieniowych innych narządów, w tym nerek i wątroby.

Pirfenidon stosuje się doustnie, z posiłkiem aby zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. W początkowym okresie leczenia dawka leku powinna być stopniowo zwiększana przez 14 dni do uzyskania wartości zalecanej, maksymalnej dawki dobowej.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od tolerancji substancji, reakcji niepożądanych mogących pojawić się w trakcie leczenia, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 801-2403 mg.

Przeciwskazaniami do stosowania pirfenidonu są nadwrażliwość na substancję czynną, obrzęk naczynioruchowy po zastosowaniu substancji, jednoczesne stosowanie fluwoksaminy, ciężkie zaburzenia czynności wątroby oraz nerek.

Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać szczegółowe badania krwi, w tym testy czynnościowe wątroby, które powinno się powtarzać raz w miesiącu przez pierwsze pół roku przyjmowania pirfenidonu a w następnym etapie terapii, co 3 miesiące. Należy regularnie kontrolować czynność wątroby i badać parametry krwi.

Podczas stosowania pirfenidonu może pojawić się nadwrażliwość na światło. Pacjent stosujący lek powinien być poinformowany o konieczności stosowania ochrony przeciwsłonecznej i unikania ekspozycji na promieniowanie UV. Nie powinno się stosować w trakcie terapii leków zwiększających wrażliwość na światło, na przykład antybiotyków z grupy tetracyklin.

Przed rozpoczęciem przyjmowania leku pacjent uzależniony od nikotyny powinien rzucić palenie. Nikotyna zmniejsza skuteczność pirfenidonu i terapia w przypadku osób palących może okazać się nieskuteczna.

Pirfenidon może powodować zmniejszenie masy ciała, należy zatem kontrolować wagę w czasie przyjmowania substancji. Pacjent powinien być poinformowany o możliwym wpływie leku na zdolność prowadzenia pojazdu oraz obsługi urządzeń w ruchu.

W przypadku pojawienia się objawów obrzęku naczynioruchowego u osoby leczonej pirfenidonem, należy natychmiast odstawić lek.

Pirfenidon w około 80% jest metabolizowany z udziałem izoenzymu CYP1A2. Nie należy go stosować łącznie z fluwoksaminą - silnym inhibitorem CYP1A2. Fluwoksamina hamuje metabolizm substancji i znacznie zwiększa ryzyko działań ubocznych pirfenidonu.

Podczas stosowania pirfenidonu nie należy pić soku grejpfrutowego ani spożywać owocu. Grejpfrut może zmniejszać skuteczność działania substancji.

Kofeina może zwiększać stężenie pirfenidonu w osoczu oraz nasilać działanie leku. Zwiększa to ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Brak danych na temat interakcji pirfenidonu z alkoholem.

Nie wykonano badań dotyczących wpływu pirfenidonu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn w ruchu. Substancja może wywoływać skutki uboczne w postaci  zawrotów głowy i powodować zmęczenie, które mają negatywny wpływ na wyżej wymienione czynności.

Nikotyna zawarta w wyrobach tytoniowych może powodować zwiększenie produkcji enzymów wątrobowych, wpływać na szybszy metabolizm leku i osłabienie działania pirfenidonu. Należy poinformować pacjenta o korzyściach płynących z rzucenia palenia oraz wpływu na efektywność terapii.

Pirfenidon wpływa na wyniki testów diagnostycznych. Może powodować wzrost poziomu aminotransferaz wątrobowych: ALT i AST, GGTP (gamma-glutamylotranspeptydazy) oraz całkowitej bilirubiny w surowicy krwi.

Substancja może powodować reakcje nadwrażliwości na światło.

Brak danych na temat wpływu pirfenidonu na przebieg ciąży. W badaniach na zwierzętach wykazano, że substancja oraz jej metabolity przenikają przez łożysko i mogą gromadzić się w płynie owodniowym. U szczurów, którym podawano duże dawki, zaobserwowano wydłużenie ciąży i zmniejszenie przeżywalności płodów. Nie zaleca się stosowania pirfenidonu u kobiet ciężarnych.

Brak danych sugerujących, że pirfenidon przenika do mleka ludzkiego. W badaniach na zwierzętach wykazano, że substancja oraz jej metabolity przenikają do mleka samic karmiących. Należy rozważyć, czy korzyść ze stosowania substancji u kobiety w trakcie laktacji przewyższa ryzyko dla zdrowia karmionego piersią dziecka.

W badaniach nie wykazano negatywnego wpływu na płodność u ludzi i zwierząt.

Doświadczenia dotyczące przedawkowania pirfenidonu są ograniczone. Po podaniu wielokrotnych dawek substancji w okolicach 4806 mg/dobę odnotowano łagodne, przemijające działania uboczne, tożsame z działaniami niepożądanymi występującymi u pacjentów w trakcie terapii.

Nie ustalono w pełni mechanizmu działania pirfenidonu. Z badań przeprowadzonych w warunkach in vitro oraz na zwierzętach wiadomo, że substancja posiada właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne oraz antyfibrotyczne. Pirfenidon zmniejsza proliferację fibroblastów i innych substancji biorących udział w tworzeniu tkanki włóknistej, spowalniając w ten sposób postęp idiopatycznego włóknienia płuc. Wykazano, że związek hamuje działanie TGF-β1, kluczowej cytokiny biorącej udział w fibrogenezie.

Pirfenidon jest szybko wchłaniany z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym. Zażycie substancji z jedzeniem skutkuje zmniejszeniem maksymalnego stężenia w osoczu o 50%. U pacjentów, którzy przyjmowali lek z posiłkiem rzadziej obserwowano działania niepożądane w postaci nudności i zawrotów głowy, w porównaniu do osób stosujących pirfenidon na czczo. Nie określono dostępności biologicznej  substancji u ludzi.

Pirfenidon jest wiązany w około 50-58% z białkami osocza, głównie albuminami. Dystrybucja substancji w tkankach jest niewielka.

Około 70-80 % przyjętej dawki pirfenidonu jest metabolizowane przez izoenzymy mikrosomalne CYP1A2, w mniejszym stopniu z udziałem CYP2C9, 2C19, 2D6 i 2E1. W badaniach in vitro oraz in vivo nie wykryto aktywności głównego metabolitu, 5-karboksy-pirfenidonu.

Pirfenidon jest wydalany z moczem. Około 80% podanej doustnie dawki leku jest eliminowana przez nerki w ciągu 24 godzin po podaniu. Większość substancji jest wydalana w formie metabolitu, 5-karboksy-pirfenidonu, mniej niż 1% w postaci niezmienionej . Okres półtrwania w fazie eliminacji wynosi około 2,4 godziny.