Pindolol, Pindololum - Zastosowanie, działanie, opis

Pindolol należy do grupy leków zwanych beta-adrenolitykami tzn. jego mechanizm działania związany jest z blokowaniem receptorów β-adrenergicznych.

Stosowany jest w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz zapobieganiu napadom dusznicy bolesnej. Wykorzystywany może być także w terapii zaburzeń rytmu serca, w tym w tachykardii czy migotaniu przedsionków, oraz w zespole hiperkinetycznego serca (choroba związana ze zbyt szybką pracą serca, przebiegająca bez innych objawów).

Maksymalna dawka dobowa pindololu stosowana w leczeniu nadciśnienia tętniczego wynosi 20 mg na dobę. W niektórych przypadkach, gdy niewystarczające jest leczenie w monoterapii, konieczne jest włączenie innych leków hipotensyjnych.

W przypadku dusznicy bolesnej i leczeniu jej napadów oraz w terapii zaburzeń rytmu serca maksymalna dawka dobowa wynosi 30 mg na dobę.

W zespole hiperkinetycznego serca dawka maksymalna wynosi 20 mg na dobę.

W przypadkach wystąpienia ciężkiej niewydolności nerek i wątroby może być konieczne zmniejszenie dawki dobowej leku. Pindolol nie jest wskazany w leczeniu dzieci i młodzieży ze względu na brak określonego profilu bezpieczeństwa stosowania. Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów w podeszłym wieku, ale nie istnieje konieczność korekty dawki leku.

Przeciwwskazaniem do stosowania pindololu jest występująca nadwrażliwość na substancję czynną. Nie wolno go stosować także u pacjentów z astmą oskrzelową czy przewlekłą obturacyjną chorobą płuc bądź też w przypadku skurczów oskrzeli w wywiadzie. Ponadto nie powinno się stosować pindololu w:

• niewyrównanej niewydolności serca;
• zespole serca płucnego;
• bradykardii, gdy częstość uderzeń jest <45-50 uderzeń na minutę;
• bloku przedsionkowo-komorowym Ii i III stopnia;
• dławicy Prinzmetala;
• wstrząsie kardiogennym;
• zespole chorego węzła zatokowego;
• ciężkich zaburzeniach krążenia obwodowego;
• nieleczonym guzie chromochłonnym.

Leki beta-adrenolityczne nie powinny być odstawiane nagle. Jeżeli jest taka konieczność należy zrobić to stopniowo zmniejszając dawkę przez okres dwóch tygodni. Jeżeli wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy należy zmniejszać dawkę leku jeszcze wolniej. W przypadku, gdy beta-adrenolityki są odstawione nagle, może dojść do nasilenia niewydolnościa serca, a także zwiększa się ryzyko wystąpienia zawału i nagłego zgonu, choroby niedokrwiennej serca z nasileniem objawów dusznicy bolesnej, czy nawrotu nadciśnienia tętniczego.

Pacjenci z początkową lub pełnoobjawową niewydolnością serca powinni być w stanie wyrównania hemodynamicznego przed podaniem pindololu. Podobnie, gdy lek jest podawany w ostrym zawale serca, konieczne jest monitorowanie parametrów sercowo-naczyniowych.

W przypadku choroby naczyń obwodowych leczenie beta-adrenolitykami może nasilać objawy już istniejącej choroby, ale dzięki wewnętrznej aktywności symaptykomimetycznej wobec receptorów β₂ w naczyniach (rozszerzenie naczyń krwionośnych), pindolol nie powoduje wystąpienia takich objawów.

Pacjenci z cukrzycą, a zwłaszcza przyjmujący insulinę, powinni być ostrzeżeni przed możliwością maskowania objawów hipoglikemii (np. tachykardii, uczucia kołatania serca czy drżenia) podczas przyjmowania leku pindolol. Dlatego równoczesne stosowanie leków przeciwcukrzycowych i β-adrenolityków powinno być zawsze kontrolowane, aby takie incydenty nie miały miejsca.

Szczególną uwagę należy zachować u pacjentów z niewydolnością nerek, choć pogorszenie czynności nerek występowało rzadko.

Pacjenci z guzem chromochłonnym, którzy leczeni są β-adenolitykami, powinni równocześnie przyjmować leki o działaniu α-adrenolitycznym.

W przypadku konieczności znieczulenia ogólnego u pacjentów leczonych beta-adrenolitykami konieczne jest monitorowanie czynności układu krążenia.

Należy unikać leczenia lekami β-adrenolitycznymi u pacjentów, u których występuje zwiększone ryzyko anafilaksji.

Szczególną uwagę należy zachować u pacjentów w podeszłym wieku, gdyż istnieje ryzyko nadmiernego zmniejszenia ciśnienia krwi.

Pacjenci z nadczynnością tarczycy przyjmujący pindolol powinni być pod stałą obserwacją, gdyż lek może maskować objawy kliniczne nadczynności tarczycy.

Podczas leczenia beta-adrenolitykami może dojść do nasilenia objawów łuszczycy, dlatego u pacjentów, u których występuje łuszczyca powinien być oceniony stosunek korzyści stosowania tych leków do ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.

W czasie leczenia pindololem nie zaobserwowano pełnego zespołu oczno-śluzówkowo-skórnego, a jedynie pewne jego symptomy, jak np. zespół suchego oka czy wysypkę skórną. W przypadku wystąpienia tego typu objawów należy rozważyć odstawienie leku i zastąpienie go innym produktem leczniczym.

Nie wolno podawać dożylnie antagonistów kanału wapniowego pacjentom przyjmującym β-adrenolityki, ponieważ zwiększa to ryzyko nagłego zatrzymania krążenia.

Ryzyko nasilenia działania hipotensyjnego pindololu. Po przerwaniu stosowania inhibitora MAO może dojść do wzrostu ciśnienia tętniczego w ciągu 14 dni od zaprzestania stosowania leku.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Moklobemid (Moclobemide)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline)	IMAO - inhibitory monoaminooksydazy

Ryzyko nasilenia działania hipoglikemizującego insulin.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Insulina Aspart (Insulin aspart)	insuliny
Insulina Degludec (Insulin degludec)	insuliny
Insulina Detemir (Insulin detemir)	insuliny
Insulina Glargine (Insulin glargine)	insuliny
Insulina Glulizynowa (Insulin glulisine)	insuliny
Insulina Izofanowa (Insulin isophane)	insuliny
Insulina Lispro (Insulin lispro)	insuliny
Insulina Neutralna (Insulin human)	insuliny

Nasilenie działania pindololu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy

Nasilenie działania leków przeciwcukrzycowych i ryzyko hipoglikemii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Dapagliflozyna (Dapagliflozin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory transportera sodowo-glukozowego2 - SGLT2
Dulaglutyd (Dulaglutide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Eksenatyd (Exenatide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Empagliflozyna (Empagliflozin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory transportera sodowo-glukozowego2 - SGLT2
Gliklazyd (Gliclazide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide)	doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Kanagliflozyna (Canagliflozin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory transportera sodowo-glukozowego2 - SGLT2
Linagliptyna (Linagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Liraglutyd (Liraglutide)	analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Pioglitazon (Pioglitazone)	doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Saksagliptyna (Saxagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Sitagliptyna (Sitagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Wildagliptyna (Vildagliptin)	doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)

Ryzyko niekorzystnego wpływu na układ przewodzący serca i kurczliwość mięśnia sercowego przy równoczesnym stosowaniu pindololu i dożylnych antagonistów kanałów wapniowych. Podczas podania doustnego tych leków z pindololem należy monitorować pracę serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Diltiazem (Diltiazem)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Werapamil (Verapamil)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy

Ryzyko wystąpienia bradykardii.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amlodypina (Amlodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Felodypina (Felodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Isradypina (Isradypine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lerkanidypina (Lercanidipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nimodypina (Nimodipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Nitrendypina (Nitrendipine)	leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne

Nasilenie działania hipotensyjnego. W przypadku przerwania stosowania pindololu i klonidyny, najpierw zaprzestać stosować beta-bloker stopniowo zmniejszając jego dawkę, a dopiero po kilku dniach przerwać stosowanie klonidyny, W ten sposób zmniejsza się ryzyko wystąpienia nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego tzw. przełomu nadciśnieniowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klonidyna (Clonidine)	agoniści receptora imidazolowego
Metyldopa (Methyldopa)	agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Rezerpina (Reserpine)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych

Ryzyko zmniejszenia działania hipotensyjnego pindololu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Aceklofenak (Aceclofenac)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Acemetacyna (Acemetacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Benzydamina (Benzydamine)	substancje znieczulające miejscowo - INNE
Celekoksyb (Celecoxibum)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Fenylobutazon (Phenylbutazone)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Flurbiprofen (Flurbiprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ibuprofen (Ibuprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas tolfenamowy (Tolfenamic acid)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Lornoksykam (Lornoxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Metamizol (Metamizole)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nabumeton (Nabumetone)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Naproksen (Naproxen)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Nimesulid (Nimesulide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Parekoksyb (Parecoxib)	NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Piroksykam (Piroxicam)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Salicylamid (Salicylamide)	NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Salicylan choliny (Choline salicylate)	NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol

Ryzyko nadciśnienia tętniczego z powodu znoszenia działania hipotensyjnego pindololu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Adrenalina (Adrenaline)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Fenylefryna (Phenylephrine)	agoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Noradrenalina (Noradrenaline, norepinephrine)	leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Efedryna (Ephedrine)	agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych

Nasilenie działania na przewodzenie w mięśniu sercowym i osłabienie siły skurczu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III

Nasilenie działania kardiodepresyjnego nicergoliny.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Nicergolina (Nicergoline)	antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych

Nasilenie działania depresyjnego na układ bodźco-przewodzący serca, ryzyko bradykardii i zablokowania przewodzenia w mięśniu sercowym.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin)	glikozydy nasercowe
Metylodigoksyna (Metildigoxin)	glikozydy nasercowe

W początkowej fazie leczenia pindololem mogą pojawić się zawroty głowy i uczucie zmęczenia, dlatego pacjenci, którzy prowadzą pojazdy, bądź też ich praca polega na obsługiwaniu maszyn, powinni zachować szczególną ostrożność. 

W leczeniu nadciśnienia tętniczego u kobiet w ciąży pindolol był dobrze tolerowany i skuteczny. Nie wykazuje on szkodliwego działania na płód, choć bardzo rzadko może powodować bradykarię lub hipoglikemię u noworodków, co spowodowane jest blokowaniem receptorów β. Leczenie pindololem podczas ciąży powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

Pindolol w bardzo niewielkich ilościach przenika do mleka kobiecego, ale stosowany w dawkach terapeutycznych nie wywiera znaczącego wpływu na noworodka. Leczenie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

W przypadku leczenia pindololem nie ma specjalnych zaleceń dla kobiet, które są w wieku rozrodczym. Przeprowadzone badania na zwierzętach nie wykazały negatywnego wpływu na płodność i rozrodczość, jednakże nie zawsze brak wystąpienia działań niepożądanych u zwierząt świadczy o ich niewystępowaniu u ludzi.

Przedawkowanie pindololu może doprowadzić do bradykardii, niedociśnienia, wstrząsu kardiogennego i niewydolności serca. Ponadto może dojść do zaburzeń przewodzenia w sercu, duszności, a także zatrzymania krążenia. Nie wykluczone jest pojawienie się skurczów oskrzeli, wymiotów, hipoglikemii, zaburzeń świadomości, a także uogólnionych drgawek, śpiączki i śmierci. W przypadku leków, które wykazują wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną, takich jak np. pindolol, może również dojść do wystąpienia tachykardii i nadciśnienia tętniczego. Równoczesne spożywanie alkoholu i leków przeciwnadciśnieniowych może nasilić objawy przedawkowania.

Pindolol jest silnym, długodziałającym, nieselektywnym antagonistą receptorów β-adrenergicznych tzn. blokuje zarówno receptory β1, jak i β2. Lek ma również słabą zdolność stabilizacji błon komórkowych oraz wewnętrzną aktywność sympatykimometyczną (częściowa zdolność do pobudzania receptorów β). Pindolol rozszerza naczynia krwionośne poprzez częściowy agonistyczny wpływ na receptory β2-adrenergiczne zlokalizowane w naczyniach krwionośnych. Dzięki temu u osób z nadciśnieniem tętniczym opór obwodowy nie ulega nadmiernego wzrostowi i nie zmniejsza się dopływ krwi do tkanek i narządów. Ponadto dzięki wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej lek nie zwalnia nadmiernie czynności serca oraz nie osłabia znacząco siły skurczu serca w spoczynku. Ryzyko bradykardii jest niskie, a pojemność minutowa serca pozostaje niezmieniona.

Pindolol nie wpływa niekorzystnie na profil lipidowy, a u pacjentów z obturacyjną chorobą płuc bez napadów astmy zmniejsza ryzyko wystąpienia skurczu oskrzeli.

Pindolol podany doustnie wchłania się szybko i prawie w całości z przewodu pokarmowego (powyżej 95% dawki). Dostępność biologiczna wynosi około 87-92% i nie wpływa na nią równoczesne podanie pokarmu. Stężenie maksymalne leku osiągane jest po 1-2 h po podaniu.

Pindolol wiąże się w ok. 40% z białkami osocza.

Pindolol jest w około 60 - 70% metabolizowany w wątrobie do nieczynnych metabolitów hydroksylowych, które są wydalane w postaci glukoronidów i eterowych siarczanów.

Pindolol jest wydalany wraz z moczem w 35-40% w postaci niezmienionej. Przy podaniu dożylnym 6-9% dawki wydalana jest wraz z żółcią do kału.