Asfotaza alfa - Zastosowanie, działanie, opis

Asfotaza alfa jest stosowana w długotrwałej terapii enzymatycznej służącej do leczenia objawów ze strony układu kostnego u pacjentów z hipofosfatazją dziecięcą, 

Związek stosuje się parenteralnie, w iniekcjach podskórnych. Należy zmieniać miejsca wkłucia oraz obserwować obszar skóry po wykonanej iniekcji.

Zwykle stosowane dawki asfotazy alfa wynoszą 2mg/kg masy ciała trzy razy w tygodniu lub 1mg/kg masy ciała sześć razy w tygodniu.

Przeciwwskazaniem do podawania leku jest występowanie rekcji nadwrażliwości na asfotazę alfa. Związku nie należy stosować w trakcie ciąży.

W trakcie leczenia istnieje możliwość pojawienia się reakcji nadwrażliwości na fosfatazę alfa, mimo, że takiego działania nie zaobserwowano w badaniach klinicznych. Natomiast, jeśli dojdzie do rozwoju nadwrażliwości należy natychmiast przerwać stosowanie leku i wdrożyć odpowiednie leczenie.

U niektórych pacjentów, w trakcie leczenia dochodziło do wytworzenia przeciwciał przeciwko asfotazie alfa. Reakcja ta nie prowadziła jednak do pojawienia się reakcji nadwrażliwości na związek.

Lek może powodować niepożądane reakcje w miejscu wstrzyknięcia (np. rumień, świąd, ból), najczęściej o charakterze łagodnym do umiarkowanego. Zmiany skórne zwykle występowały już w czasie wstrzyknięcia lub do końca dnia po wykonanej iniekcji. Powyższe działania niepożądane zwykle ustępują samoistnie, jeśli jednak dojdzie do pojawienia się odczynów miejscowych o ciężkiej postaci, zaleca się przerwanie terapii i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.

Zmiany miejsca iniekcji pozwalają obniżyć ryzyko pojawienia się miejscowych odczynów zapalnych po podaniu leku.

U pacjentów przyjmujących asfotazę alfa, może pojawić się duży przyrost masy ciała. Zaleca się stosowanie diety u osób przyjmujących związek.

Odnotowano wzrost stężenia parathormonu u osób z hipofosfatazją, którzy otrzymywali lek. Wzrost stężenia hormonu obserwowano zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach terapii. Należy monitorować stężenie wapnia oraz parathormonu we krwi, okresowo podczas leczenia substancją. W razie konieczności należy podawać pacjentom wapń oraz witaminę D.

W trakcie podawania leku obserwowano przypadki zwapnień pozakostnych, w obrębie nerek oraz oczu. Jednakże zjawisko to występuje również u chorych z hipofosfatazją nieleczonych związkiem. Korelacja między pojawianiem się zwapnień, a stosowaniem cząsteczki nie została potwierdzona. Niemniej jednak wszyscy pacjenci powinni mieć okresowo wykonywane badanie ultrasonograficzne nerek oraz badania okulistyczne.

Podczas badań klinicznych odnotowano przypadki pojawienia się kraniosynostozy, oraz pogorszenia się stanu pacjentów, którzy już posiadali tę wadę kostną. Nie powiązano jednak faktu leczenia asfotazą alfa z progresją kraniosynostozy, gdyż deformacja ta występowała również u pacjentów przed podjęciem leczenia związkiem. Wada ta może prowadzić do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, dlatego zaleca się wykonywanie badań kontrolnych, łącznie z diagnostyką dna oka, zwłaszcza u osób poniżej 5 roku życia. Jeśli dojdzie do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego zaleca się podjęcie odpowiedniego leczenia.

Stosowanie asfotazy alfa nie wpływa negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn.

Stosowanie asfotazy alfa może zaburzać wyniki testów laboratoryjnych, wykorzystujących do oznaczeń fosfatazę alkaliczną. Ze względu na podobieństwa strukturalne obu substancji istnieje prawdopodobieństwo uzyskiwania wyników zafałszowanych badań wykorzystujących sprzężenie z fosfatazą alkaliczną takich jak oznaczenia hormonów, ilości przeciwciał czy też antygenów bakteryjnych. W celu uniknięcia interakcji, należy się upewnić, czy planowane testy laboratoryjne nie wykorzystują fosfatazy alkalicznej.

Nie przeprowadzono badań klinicznych oceniających bezpieczeństwo stosowania cząsteczki w okresie ciąży. Dane pochodzące z eksperymentów na zwierzętach nie wykazały zwiększonej częstotliwości występowania wad wrodzonych. Jednakże, stężenia leku zostały oznaczone w płodach zwierzęcych, co sugeruje, że substancja może przenikać przez łożysko.

Ze względu na niewystarczającą ilość danych dotyczących terapii związkiem u kobiet ciężarnych, leczenie asfotazą alfa nie jest zalecane. Kobietom w wieku rozrodczym zaleca się stosowanie skutecznych metod antykoncepcji, w trakcie terapii substancją.

Decyzję o stosowaniu asfotazy alfa podczas ciąży podejmuje lekarz.

Obecnie, brakuje danych oceniających bezpieczeństwo stosowanie asfotazy alfa podczas laktacji. Jeżeli matka zdecyduje o karmieniu naturalnym oseska, należy pamiętać o możliwości pojawienia się skutków ubocznych u dziecka. Trzeba obserwować oseska pod kątem działań niepożądanych charakterystycznych dla cząsteczki, jeśli kobieta przyjmuje lek i karmi piersią.

Decyzję o stosowaniu asfotazy alfa podczas laktacji podejmuje lekarz.

Po podaniu parenteralnym asfotazy alfa mogą wystąpić następujące działania niepożądane:

• bardzo często: kontuzje, niepożądane odczyny w miejscu podania, drażliwość, gorączka, ból kończyn, ból głowy oraz rumień;
• często: zapalenie tkanki łącznej w miejscu wykonania iniekcji, zwiększone siniaczenie, blizny, nudności, uczucie gorączka, niedoczulica w obrębie jamy ustnej, dreszcze, bóle mięśniowe, odbarwienia skóry, luźna czy też wiotka skóra, a także lipohipertrofia.

Asfotaza alfa jest glikoproteiną, otrzymywaną metodą inżynierii genetycznej. Jest rekombinowaną fosfatazą alkaliczną.

Związek jest stosowany w leczeniu hipofosfatazji, która jest rzadkim schorzeniem genetycznym, polegającym na mutacji lub mutacjach dotyczących błędnego kodowania tkankowo niespecyficznej fosfatazy alkalicznej. Konsekwencją występujących nieprawidłowości jest brak produkcji lub nieprawidłowa synteza tego enzymu, co prowadzi do nagromadzenia się jego substratów i skutkuje zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej. Objawami tej choroby są zatem zaburzenia wzrostu, krzywica, osteomalacja, zaburzenia oddychania czy drgawki.

Stosowanie asfotazy alfa, koryguje niedobory naturalnej fosfatazy alkalicznej i nadmierną ilość jej substratów w organizmie, tym samym wspierając prawidłową mineralizację kośćca.

Po podaniu podskórnym stan stacjonarny osiągany jest po trzech tygodniach terapii.

Klirens leku oraz jego objętość dystrybucji zwiększa się wraz ze wzrostem masy ciała pacjentów. Ekspozycja na asfotazę alfa jest większa u osób z wyższą masą ciała. Występowanie zjawiska immunogenności może z kolei obniżyć ekspozycję na związek do 20%.

Okres półtrwania leku po podaniu podskórnym wynosi około 5 dni.