Lipegfilgrastym, Lipegfilgrastimum - Zastosowanie, działanie, opis

Lipegfilgrastym stanowi połączenie ludzkiego metioninowego czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów (filgrastymu) z PEG (metoksypolietylenoglikolem).

Substancja czynna znalazła zastosowanie w ograniczaniu częstości oraz skrócenia okresu trwania spadku liczby neutrofilów w osoczu i gorączki podczas chemioterapii (wykorzystującej cytostatyki) nowotworów złośliwych.

Nie zaleca się stosowania lipegfilgrastymu w przypadku neutropenii u pacjentów cierpiących na przewlekłą postać białaczki szpikowej lub zespół mielodysplastyczny.

Schemat dawkowania lipegfilgrastymu uwzględnia stosowanie 6 mg substancji czynnej na początku każdego cyklu leczenia cytostatykami. Zaleca się stosowanie leku dobę po podaniu chemioterapii. 

Terapia lipegfilgrastymem powinna być nadzorowana przez lekarza onkologa lub hematologa.

Lek należy podawać podskórnie. Wskazane jest wstrzykiwanie preparatu w udo, ramię lub brzuch.

Przeciwwskazaniem do stosowania lipegfilgrastymu jest wystąpienie reakcji nadwrażliwości na tę substancję czynną.

W trakcie terapii lipegfilgrastymem istnieje ryzyko pojawienia się spadku ciśnienia tętniczego, wzrostu gęstości krwi, spadku stężenia albumin w osoczu. Występowanie wymienionych objawów jest związane z zespołem przesiąkania włośniczek, stanowiącym zagrożenie dla zdrowia pacjenta podczas terapii czynnikami wzrostu kolonii granulocytów.

Lipegfilgrastymu nie należy stosować w celu umożliwienia przekroczenia maksymalnych dawek cytostatyków podczas chemioterapii.

Podczas przyjmowania lipegfilgrastymu (jak w przypadku większości leków pochodzenia biologicznego) istnieje ryzyko wystąpienia objawów reakcji nadwrażliwości. Pojawienie się przeciwciał skierowanych przeciwko cząsteczce leku może prowadzić do osłabienia reakcji na leczenie.

Ze względu na ryzyko powiększenia śledziony podczas leczenia lipegfilgrastymem wskazane jest monitorowanie stanu śledziony poprzez przeprowadzenie dodatkowych badań lekarskich lub badania ultrasonograficznego.

Stosowanie lipegfilgrastymu w przypadku pacjentów cierpiących na wtórną białaczkę szpikową lub przewlekłą białaczkę szpikową oraz zespół mielodysplastyczny nie jest zalecane.  Przyjmowanie leku może pobudzać wzrost niektórych komórek poza szpikiem kostnym oraz komórek szpikowych.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania lipegfilgrastymu u pacjentów cierpiących na anemię sierpowatokrwinkową. Istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia przełomu sierpowatokrwinkowego spowodowanego zablokowaniem naczyń krwionośnych podczas terapii czynnikiem wzrostu kolonii granulocytów.

Zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas podawania lipegfilgrastymu pacjentom cierpiącym na zaburzenia układu oddechowego przed rozpoczęciem chemioterapii. W razie potwierdzenia nacieków w płucach, a także wystąpienia kaszlu, duszności, podwyższonej temperatury podczas leczenia istnieje ryzyko rozwinięcia zespołu ostrej niewydolności oddechowej.

Podczas terapii lipegfilgrastymem zalecane jest monitorowanie stężenia potasu w przypadku pacjentów zagrożonych wystąpieniem hipokaliemii związanej z przyjmowanymi lekami lub innymi schorzeniami.

W trakcie terapii czynnikiem wzrostu granulocytów wskazane jest wykonywanie dodatkowych oznaczeń liczby trombocytów we krwi i monitorowanie hematokrytu. Podczas przyjmowania substancji czynnej nie można wykluczyć możliwości pojawienia się u pacjenta objawów małopłytkowości lub niedokrwistości. Działanie lipegfilgrastymu może spowodować wzrost liczby białych krwinek w osoczu. W przypadku gdy liczba leukocytów przekracza 50 x 10⁹/l po wystąpieniu okresu, w którym dochodzi do największego uszkodzenia białych krwinek zalecane jest przerwanie podawania lipegfilgrastymu.

Substancja czynna nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów lub wpływ ten jest nieistotny.

Jednoczesne stosowanie lipegfilgrastymu i środków leczniczych o działaniu cytotoksycznym nie jest zalecane. Wpływ mielosupresyjny chemioterapii może być nasilony w przypadku komórek szpiku ulegających szybkim podziałom. Schemat podawania lipegfilgrastymu uwzględnia zastosowanie leku po upływie 24 godzin od podania leków cytotoksycznych.

Stosowanie leku w okresie ciąży nie jest zalecane. Brak badań potwierdzających bezpieczeństwo substancji czynnej u kobiety ciężarnej.
Ze względu na niewielki udział kobiet ciężarnych w grupie pacjentów, którym podano lek oraz szkodliwy wpływ leku na proces rozmnażania u zwierząt należy unikać podawania lipegfilgrastymu kobietom w ciąży.

Podczas terapii lipegfilgrastymem zalecane jest przerwanie karmienia piersią. Nie potwierdzono bezpieczeństwa substancji czynnej u kobiety karmiącej.
Wpływ leku na karmione dziecko jest mało prawdopodobny ze względu na wysoką wartość masy cząsteczkowej leku i niski stopień wchłaniania po podaniu doustnym. Nie można jednak całkowicie wykluczyć ryzyka pojawienia się działań niepożądanych u karmionego dziecka. 

W wyniku podskórnego podania substancji czynnej istnieje ryzyko pojawienia się:

• bardzo często – bólu mięśni lub kości;
• często – trombocytopenii, hipokaliemii, bólu w klatce piersiowej, bólu głowy, rumienia i wysypki;
• niezbyt często – reakcji nadwrażliwości (w tym obrzęk naczynioruchowy), leukocytozy, odczynów i reakcji w miejscu iniekcji, obrzęku płuc oraz śródmiąższowego stanu zapalnego płuc, niewydolności oddechowej, wzrostu aktywności enzymów we krwi (fosfatazy alkalicznej oraz dehydrogenazy mleczanowej).

Substancja czynna łączy się z ludzkim receptorem G–CSF. Pobudzenie receptora odpowiada za zwiększenie uwalniania dojrzałych neutrofilów ze szpiku kostnego do osocza. Lipegfilgrastym przyspiesza również proces dojrzewania prekursorów neutrofilów, a następnie uwolnienie ich do krwi.

Lipegfilgrastym, ze względu na połączenie cząsteczki metoksypolietylenoglikolu z filgrastymem charakteryzuje się niższą wartością klirensu nerkowego i dłuższym okresem półtrwania niż filgrastym.

Czynnik wzrostu kolonii granulocytów może również zwiększać działanie przeciwbakteryjne neutrofilów.

Maksymalne stężenie lipegfilgrastymu po podaniu podskórnym zaobserwowano po upływie od 30 do 36 godzin od iniekcji. Wyższe wartości stężenia maksymalnego oraz całkowita biodostępność leku występowały po podaniu leku w brzuch lub ramię.

W proces metabolizmu lipegfilgrastymu zaangażowane są głównie enzymy proteolityczne. Rozkład leku przebiega wewnątrz i zewnątrzkomórkowo. Rozkład zewnątrzkomórkowy jest prawdopodobnie związany z działaniem proteaz osoczowych i elastazy neutrofilów. Wewnątrzkomórkowa degradacja leku zachodzi w komórkach wątroby. 

Lipegfilgrastym jest usuwany z organizmu na drodze klirensu, w który zaangażowane są neutrofile. Substancja czynna jest również rozkładana przez enzymy proteolityczne i usuwana z moczem.