Etorykoksyb, Etoricoxibum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o etorykoksybie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2002
- Substancje aktywne
-
etorykoksyb
- Działanie etorykoksybu
-
przeciwbólowe (bez opioidów), przeciwgorączkowe, przeciwzapalne
- Postacie etorykoksybu
-
tabletki podjęzykowe, tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ kostny, układ mięśniowy, układ połączeń kości (stawy i jego elementy)
- Specjalności medyczne
-
Chirurgia ogólna, Fizjoterapia, Geriatria, Medycyna rodzinna, Neurologia, Ortopedia i traumatologia narządu ruchu, Reumatologia
- Rys historyczny etorykoksybu
-
Substancja jest stosowana w wielu krajach świata, natomiast nie została dopuszczona do lecznictwa w Stanach Zjednoczonych. Pierwszym krajem, który dopuścił lek do obrotu była Wielka Brytania, etorykoksyb został tam zarejestrowany w 2002 roku. Siedem lat później zaś, Swissmedic wydał zgodę na wprowadzenie cząsteczki do lecznictwa na terytorium Szwajcarii.
- Wzór sumaryczny etorykoksybu
-
C18H15ClN2O2S
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające etorykoksyb
- Wskazania do stosowania etorykoksybu
- Dawkowanie etorykoksybu
- Przeciwskazania do stosowania etorykoksybu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania etorykoksybu
- Interakcje etorykoksybu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje etorykoksybu z pożywieniem
- Wpływ etorykoksybu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ etorykoksybu na ciążę
- Wpływ etorykoksybu na laktację
- Wpływ etorykoksybu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania etorykoksybu
- Mechanizm działania etorykoksybu
- Wchłanianie etorykoksybu
- Dystrybucja etorykoksybu
- Metabolizm etorykoksybu
- Wydalanie etorykoksybu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające etorykoksyb
Wskazania do stosowania etorykoksybu
Etorykoksyb jest przedstawicielem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, hamujących wybiórczo cyklooksygenazę 2. Związek pomaga zmniejszyć ból i obrzęk towarzyszący stanowi zapalnemu.
Lek stosuje się u osób powyżej 16 roku życia, w objawowym leczeniu bólu towarzyszącemu:
- zwyrodnieniowej chorobie stawów;
- reumatoidalnym zapaleniu stawów;
- zesztywniającemu zapaleniu stawów kręgosłupa;
- zapaleniu stawów podczas ostrego napadu dny moczanowej.
Związek może być również stosowany w łagodzeniu dolegliwości bólowych po zabiegach stomatologicznych.
Dawkowanie etorykoksybu
Związek można stosować niezależnie od posiłku, natomiast szybszy efekt leczniczy uzyskuje się przyjmując substancję na czczo.
Etorykoksyb działa jedynie objawowo. Możliwość wystąpienia ciężkich działań niepożądanych (groźne incydenty sercowo-naczyniowe) wzrasta wraz z dawką oraz czasem terapii. Dlatego lek powinien być stosowany jak najkrócej w najmniejszej skutecznej dawce.
Dawkowanie substancji zależy od jednostki chorobowej oraz stanu ogólnego pacjenta.
Zwykle stosowane dawki dobowe u osób powyżej 16 roku życia: od 30 mg do 120 mg.
Pacjenci z ciężkimi zaburzeniami funkcji wątroby powinni zażywać niższe dawki leku, ze względu na ryzyko kumulacji etorykoksybu w organizmie i nasilenia działań niepożądanych.
Należy zachować ostrożność u osób starszych w trakcie leczenia związkiem, seniorzy często stosują polifarmakoterapię oraz mają mniej wydolne organy wewnętrzne. W razie pojawienia się działań niepożądanych ilość podawanego etorykoksybu należy zmniejszyć bąź przerwać terapię.
Przeciwskazania do stosowania etorykoksybu
Przeciwwskazaniem do stosowania etorykoksybu jest występowanie reakcji nadwrażliwości na lek oraz na inne związki należące do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Substancji nie należy stosować poniżej 16 roku życia, a także w ciąży i podczas laktacji.
Innymi przeciwwskazaniami do terapii etorykoksybem są:
- zaburzenia układu pokarmowego obejmujące zapalenie jelit, wrzody żołądka i jelit oraz krwawienia z przewodu pokarmowego;
- schorzenia kardiologiczne takie jak niewydolność mięśnia sercowego (NYHA II-IV), choroba wieńcowa, nieuregulowane nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia obejmujące naczynia obwodowe lub mózgowe;
- zaburzenia nerek z towarzyszącym klirensem kreatyniny poniżej 30 ml/min oraz niewydolność wątroby.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania etorykoksybu
Etorykoksyb może powodować ciężkie reakcje skórne, wywołane reakcją nadwrażliwości na lek. Reakcje te występują bardzo rzadko, ale stanowią zagrożenie dla życia (złuszczające zapalenie skóry, toksyczne martwicze oddzielanie naskórka, zespół Stevensa-Johnsona). Dodatkowo w trakcie leczenia istnieje ryzyko pojawienia się wstrząsu anafilaktycznego czy obrzęku naczynioworuchowego. Na powyższe działania niepożądane szczególnie narażone są osoby skłonne do atopii lub uczulone na inne leki. W tej grupie pacjentów zaleca się zachowanie ostrożności podczas stosowania etorykoksybu. Jeśli pojawią się zmiany na skórze bądź w obrębie błon śluzowych, terapię związkiem należy natychmiast przerwać.
Nie powinno się podawać leku osobom odwodnionym. Pacjenci muszą być odpowiednio nawodnieni w czasie leczenia etorykoksybem.
Substancja ze względu na swoje właściwości przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne może maskować objawy infekcji.
Związek jest inhibitorem COX-2, enzymu który bierze udział w regulacji procesów zagnieżdżania zarodka czy owulacji. Kobiety planujące ciąże nie powinny stosować etorykoksybu ze względu na negatywny wpływ leku na płodność.
Podczas leczenia cząsteczką mogą pojawić się poważne zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, zwłaszcza w obrębie jego górnego odcinka, takie jak owrzodzenia, perforacje lub krwawienia. Należy zachować ostrożność u pacjentów u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia powyższych działań, zwłaszcza u pacjentów w starszym wieku oraz osób przyjmujących inne leki przeciwzapalne, w tym kardiologiczne dawki kwasu acetylosalicylowego.
Etorykoksyb, tak jak inne NLPZ, może powodować zatrzymanie wody w organizmie, obrzęki oraz wzrost ciśnienia tętniczego, co skutkuje zaostrzeniem przebiegu chorób kardiologicznych. W trakcie terapii istnieje możliwość pogorszenia się stanu pacjentów z niewydolnością serca. Ponadto związek może powodować niebezpieczne skoki ciśnienia krwi, dlatego wszystkie osoby stosujące lek muszą mieć odpowiednio uregulowane wartości ciśnienia krwi.
Niektóre badania pokazują, że substancja w większym stopniu niż inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, zwiększa ryzyko wystąpienia incydentów zakrzepowo-zatorowych. Należy oszacować stosunek korzyści do ryzyka przed rozpoczęciem leczenia u pacjentów obciążonych kardiologicznie (osoby z cukrzycą, palące papierosy, z dyslipidemią czy nadciśnieniem). Zawsze terapia etorykosybem powinna być prowadzona jak najkrócej, przy użyciu najmniejszej skutecznej dawki. W trakcie leczenia nie zaleca się odstawiania leków przeciwzakrzepowych.
Zaobserwowano, że w trakcie terapii, u niektórych pacjentów może pojawić się wzrost enzymów wątrobowych oraz objawy zaburzenia czynności wątroby. Osoby stosujące lek powinny być obserwowane pod kątem wystąpienia powyższych działań niepożądanych, w razie pojawienia się nasilonych dolegliwości wskazujących na uszkodzenie wątroby, leczenie etorykoksybem trzeba przerwać.
Fizjologicznie izoforma COX-2 zapewnia prawidłowy przepływ krwi przez nerki. Leczenie etorykosybem może zaburzać ten proces, powodując niedokrwienie nerek i zaburzenie ich czynności. Na działanie to są szczególnie narażone osoby z już upośledzoną funkcją tych narządów, a także pacjenci z marskością wątroby oraz nieunormowaną niewydolnością mięśnia sercowego. Zaleca się kontrolowanie funkcji nerek w czasie terapii związkiem.
Interakcje etorykoksybu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ketokonazol (Ketoconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Mikonazol (Miconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Worykonazol (Voriconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Digoksyna (Digoxin) | glikozydy nasercowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Węglan litu (Lithium carbonate) | neuroleptyki atypowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Metotreksat (Methotrexate) | antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego) |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Azylsartan (Azilsartan medoxomil) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Benazepryl (Benazepril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Chinapryl (Quinapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Cilazapryl (Cilazapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Eprosartan (Eprosartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Fozynopryl (Fosinopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Imidapryl (Imidapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Irbesartan (Irbesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Kandesartan (Candesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Lizynopryl (Lisinopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Losartan (Losartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Olmesartan (Olmesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Peryndopryl (Perindopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Ramipryl (Ramipril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Sakubitryl (Sacubitril) | inhibitory neprylizyny |
Telmisartan (Telmisartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Trandolapryl (Trandolapril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Walsartan (Valsartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Zofenopryl (Zofenopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Chlorotalidon (Chlorthalidone) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Eplerenon (Eplerenone) | leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu |
Furosemid (Furosemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Indapamid (Indapamide) | sulfonamidy |
Klopamid (Clopamide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Spironolakton (Spironolactone) | leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu |
Torasemid (Torasemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Interakcje etorykoksybu z pożywieniem
Pokarm bogaty w tłuszcze może zmniejszać biodostępność etorykoksybu oraz opóźniać osiągnięcie stężenia maksymalnego w osoczu o około 2 godziny.
Wpływ etorykoksybu na prowadzenie pojazdów
Podczas terapii etorykoksybem istnieje możliwość pojawienia się zawrotów głowy oraz senności, które mogą wpływać negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn.
Inne rodzaje interakcji
Etorykoksyb należy do inhibitorów sulfotransferaz, zwłaszcza izoformy SULT1E1. Działanie to może prowadzić do zwiększenia stężenia etynyloestradiolu w osoczu. Podczas terapii lekiem istnieje możliwość uzyskania zaburzonych wartości tego hormonu we krwi.
Wpływ etorykoksybu na ciążę
Nie są znane następstwa zdrowotne dla zarodka/płodu, gdy związek stosowany jest przez kobiety ciężarne. Natomiast badania na zwierzętach pokazały, że etorykoksyb może zwiększać ryzyko poronień, natomiast nie odnotowano działania teratogennego. Jednakże należy pamiętać, że lek, tak jak inne inhibitory cykooksygenaz (NLPZ), może powodować przedwczesne zamknięcie przewodu Botalla u płodu. Istnieje również ryzyko wydłużenia akcji porodowej, gdy substancja stosowana jest w okresie okołoporodowym. Etorykoksyb jest przeciwwskazany do stosowania w trakcie trwania ciąży.
Wpływ etorykoksybu na laktację
Nie określono w jakim stopniu etorykoksyb przenika do mleka kobiecego, natomiast badania na zwierzętach pokazały, że substancja znajduje się w mleku samic szczurów. U młodych szczurów karmionych przez samice, którym podawano lek obserwowano zmniejszenie masy ciała. Nie są znane następstwa zdrowotne dla dzieci matek stosujących lek podczas laktacji. Ze względu na brak informacji dotyczących stosowania związku w trakcie karmienia piersią, terapia etorykoksybem podczas laktacji jest przeciwwskazana.
Wpływ etorykoksybu na płodność
Związek może mieć negatywny wpływ na płodność. Etorykoksyb jest inhibitorem COX-2, enzymu, który birze udział w procesie owulacji jak również zagnieżdżania zarodka. Kobietom planującym ciąże nie zaleca się stosowania etorykoksybu.
Skutki uboczne
- ból brzucha
- niestrawność
- obrzęk nóg
- wymioty
- wzdęcia
- dyskomfort w jamie brzusznej
- wzrost ciśnienia krwi
- skurcz oskrzeli
- zapalenie przełyku
- zapalenie błony śluzowej żołądka
- owrzodzenie jamy ustnej
- objawy grypopodobne
- suchy zębodół
- nudności
- zaparcia
- zawroty głowy
- zgaga
- zmęczenie
- kołatanie serca
- powstawanie siniaków
- ból głowy
- ogólne osłabienie
- wzrost aktywności enzymów wątrobowych w surowicy krwi
- duszność
- krwawienie z nosa
- zwiększenie łaknienia
- drętwienia
- obrzęk twarzy
- mrowienia
- zmniejszenie liczby czerwonych krwinek
- zaburzenia czynności nerek
- zakażenie dróg moczowych
- owrzodzenie żołądka i jelit
- zespół jelita drażliwego
- zmiany rytmu wypróżnień
- brak tchu
- skok ciśnienia krwi
- przemijający napad niedokrwienny
- podrażnienie i zaczerwienienie gałek ocznych
- osłabienie funkcji poznawczych
- trudności w zasypianiu
- zakażenie dróg oddechowych
- zapalenie przewodu pokarmowego
- zmniejszenie apetytu
- Sztywność mięśni
- Zapalenie naczyń krwionośnych
- Dławica piersiowa
- zaczerwienienie skóry
- szumy uszne
- niewydolność serca
- ból w klatce piersiowej
- bóle mięśniowe
- depresja
- hiperkaliemia
- kaszel
- krwawienie z żołądka lub jelit
- leukopenia
- lęk
- migotanie przedsionków
- ogólna wysypka
- omamy
- pokrzywka
- reakcje nadwrażliwości
- skurcze mięśni
- zawał serca
- suchość błony śluzowej jamy ustnej
- świąd
- tachykardia
- zwiększenie masy ciała
- trombocytopenia
- zaburzenia smaku
- zaburzenia widzenia
- zapalenie trzustki
- zaburzenia czynności wątroby
- wstrząs anafilaktyczny
- żółtaczka
- drgawki
- hiponatremia
- splątanie
- niepokój ruchowy
- obrzęk naczynioruchowy
- śpiączka
- reakcje nadwrażliwości (reakcje anafilaktyczne i rzekomoanafilaktyczne)
- ciężkie reakcje skórne
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania etorykoksybu
W trakcie stosowania zbyt wysokich dawek substancji obserwowano nasilenie się działań niepożądanych etorykoksybu. Przedawkowanie związku objawia się nasilonymi zaburzeniami układu pokarmowego, a także powikłaniami czynnościowymi ze strony nerek. Możliwe jest również wystąpienie incydentów sercowo-naczyniowych podczas przyjmowania zbyt dużych ilości leku.
Mechanizm działania etorykoksybu
Etorykoksyb należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, selektywnie blokujących izoformę COX-2.
Działanie związku polega na kompetycyjnym hamowaniu cyklooksygenaz uczestniczących w produkcji cząsteczek zapalnych w organizmie (prostaglandyn). Etorykosyb jest selektywnym inhibitorem cyklooksygenazy typu 2, która odpowiada za powstawanie mediatorów stanu zapalnego, bólu oraz gorączki. Właściwość ta odpowiada za działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe cząsteczki.
Substancja, w zakresie stosowanych dawek, nie hamuje cykooksygenazy-1, co prowadzi do zmniejszenia ryzyka pojawienia się działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego, takich jak owrzodzenia czy krwawienia. Etorykoksyb hamuje natomiast COX-2, która bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu nerek, dlatego lek jest przeciwwskazany u osób z niewydolnością tego narządu. Niektóre badania pokazują również, że terapia selektywnymi inhibitorami cyklooksygenazy-2, może prowadzić do wystąpienia ostrych incydentów sercowo-naczyniowych, np. tzw. mini udarów.
Wchłanianie etorykoksybu
Etorykoksyb jest dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego, jego biodostępność wynosi około 100%. Pokarm wysokotłuszczowy może opóźniać osiągnięcie stężenia maksymalnego we krwi oraz zmniejszać jego wartość.
Dystrybucja etorykoksybu
Substancja wiąże się z białkami osoczowymi w ponad 90%. Badania na zwierzętach wykazały, że etorykoksyb przechodzi przez barierę krew-mózg oraz do mleka szczurów.
Metabolizm etorykoksybu
Związek prawie całkowicie podlega metabolizmowi wątrobowemu. Jego głównym produktem przemian jest kwas 6'-karboksylowy. U ludzi zidentyfikowano łącznie pięć produktów przemian etorykoksybu. Metabolity związku wykazują pewną aktywność wobec cykooksygenazy-2, ale nie jest ona istotna klinicznie. Przemiany wątrobowe odbywają się przy udziale cytochromu p-450, główną izoformą zaangażowaną w metabolizm cząsteczki jest CYP3A4.
U osób z zaburzoną czynnością wątroby uzyskiwano wyższe stężenie substancji w osoczu, w stosunku do populacji z prawidłowym funkcjonowaniem tego organu. W związku z tym, pacjenci z zaburzeniami wątrobowymi, powinni mieć ustalone indywidualne dawkowanie substancji, ze względu na ryzyko kumulacji etorykoksybu w organizmie i nasilenie działań niepożądanych związku.
Wydalanie etorykoksybu
Wydalanie metabolitów etorykoksybu oraz samej cząsteczki (około 1% puli) odbywa się na drodze nerkowej. Okres półtrwania związku wynosi około 22 godziny.
U pacjentów z zaburzoną funkcją nerek, nie zaobserwowano istotnych różnić w metabolizmie substancji w stosunku do osób zdrowych.