Cynakalcet, Cinacalcetum - Zastosowanie, działanie, opis

Cynakalcet wskazany jest w leczeniu wtórnej nadczynności przytarczyc u pacjentów w wieku co najmniej  3 lat w schyłkowym stadium choroby nerek, leczonych długotrwale dializą. Może być również wykorzystywany w terapii z użyciem preparatów wiążących fosforany i witaminę D. Znajduje zastosowanie w zmniejszaniu hipercalcemii u dorosłych chorych na raka przytarczyc lub z pierwotną nadczynnością przytarczyc, u których paratyreoidektomia jest wskazana, ale niemożliwa ze względów klinicznych.

Cynkalcet przyjmowany jest doustnie, optymalnie z posiłkiem. Dawki i schemat stosowania dobiera lekarz w oparciu o regularnie określane poziomy hormonu przytarczyc (PTH) oraz wapnia.

Przeciwwskazaniami do stosowania są nadwrażliwość na cynakalcet i hipokalcemia.

Należy kontrolować stężenie wapnia we krwi. Hipokalcemia może objawiać się, bólami i skurczami mięśni, parestezjami oraz tężyczką. Zmniejszona ilość wapnia we krwi wydłuża odcinek QT, a to prowadzi do komorowych zaburzeń pracy serca. Sam cynakalcet wydłuża ten odcinek, dlatego należy obserwowac pacjentów z niedoborami wapnia w wywiadzie oraz podczas leczenia. Badania pokazały obniżony próg drgawkowy oraz u osób leczonych cynakalcetem oraz epizdyczne przypadki spadku ciśnienia tętniczego oraz niewydolności sercowej. Należy również monitorować stężenie PTH oraz metabolitów witaminy D₃ we krwi gdyż może rozwijać się adynamiczna choroba kości, należy dostosowywać dawkę cynkalcetu i witaminy D. Obserwuje się zmniejszenie stężenia testosteronu u osób ze schyłkową chorobą nerek, które u części osób pogłębia się po podaniu cynakalcetu. Należy kontrolować parametry pracy wątroby u osób z umiarkowanymi i ciężkimi niewydolnościami wątroby.

Cynakalcet jest metabolizowany przez jeden z enzymów cytochromu P450 - CYP3A4, zaburzenie jego pracy przez silne inhibitory jak na przykład ketokonazol, itrakonazol, rytonawir lub induktory jak na przykład ryfampicyna może wiązać się ze zmiana dawkowania lub wyłączeniem innych leków z terapii. Klirens cynakalcetu jest 36-38% większy u osób palących tytoń gdyż nikotyna indukuje jeden z enzymów - CYP1A2, który ma udział w jego metabolizmie. Jednoczesne podawanie z innymi produktami obniżającymi stężenie wapnia w osoczu może doprowadzić do głębokiej hipokalcemii skutkującej nawet śmiercią. Należy obserwować pacjentów jednocześnie leczonych  dezypraminą czy dekstrometorfanem.

Przyjmowanie cynakalcetu z posiłkiem lub wkrótce po nim zwiększa biodostępność produktu o 50-80%.

Nie badano wpływu cynakalcetu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, choć niektóre działania niepożądane mogą wpływać na koncentrację i sprawność psychoruchową. Należy zatem zachować ostrożność.

Nie badano wpływu cynakalcetu na przebieg ciąży u ludzi. W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono szkodliwego działania na rozwój płodu dawek nietoksycznych dla matek. Produkt może być stosowany u ciężarnych kobiet po rozważeniu potencjalnych korzyści i ryzyka.

W badaniach na szczurach stwierdzono przenikanie cynakalcetu do mleka, jednak nie ma odpowiednich badań dotyczących ludzi. Stosowanie produktu nie jest zalecane przez kobiety karmiące. Wdrożenie leczenia powinno wiązać się z powstrzymaniem się od karmienia piersią.

Nie ma danych o wpływie cynakalcetu na płodność u ludzi. W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono, by zaburzał on zdolność płodzenia potomstwa.

Przedawkowanie cynakalcetu może wywołać hipokalcemię. Odnotowywano przypadki z zagrożeniem życia czy zgonem.

Cynakalcet jest lekiem kalcymimetycznym, który zwiększa wrażliwość receptorów powierzchniowych przytarczyc na wapń obecny w surowicy, przez co ogranicza wydzielanie przez gruczoł parathormonu (PTH). Hormon ten powoduje wzrost stężenie wapnia we krwi kosztem kości i zwiększenia resorpcji Ca²⁺ w nerkach. Cynkalcet działa normalizująco na gospodarkę wapniową u pacjentów z hiperkalcemią związaną z zaburzeniami funkcji przytarczyc lub poddawanych dializom.

Cynakalcet podany doustnie osiąga maksymalne stężenie we krwi po 2-6 godzinach. Przy dawce powyżej 200 mg obserwuje się zahamowanie wchłaniania prawdopodobnie związane z ograniczoną rozpuszczalnością.

Cynakalcet w 97% ulega związaniu z białkami krwi, w niewielkim odsetku wiąże się z erytrocytami.

Cynakalcet ulega szybkiemu metabolizmowi z udziałem wielu enzymów wątrobowych. Będące jego produktem metabolity nie posiadają aktywności biologicznej.

Metabolity cynakalcetu ulegają wydaleniu w 85% z moczem i około 15% z kałem.