Cefiksym, Cefiximum - Zastosowanie, działanie, opis

Cefiksym wskazany jest w leczeniu niepowikłanych zakażeń dróg moczowych wywołane przez E. coli i Proteus mirabilis, w zapaleniu ucha środkowego wywołane przez Haemophilus influenze, Moraxella catarrhalis i S. pyogenes, w ostrym zapaleniu oskrzeli i ostrym zaostrzeniu przewlekłego zapalenia oskrzeli wywołanego przez Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae oraz niepowikłanej rzeżączce (szyjki macicy, cewki moczowej, odbytu) wywołanej przez Neisseria gonorrhoeae (szczepy nie wytwarzające penicylinazy). Rekomenduje się zastosowanie cefiksymu również w bakteryjnym zapaleniu zatok oraz ucha środkowego, w boreliozie, zakażeniu pałeczką Salmonelli, Shigeli, w streptokokowym zapaleniu gardła oraz migdałków.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Rekomendowana dawka dobowa u osób dorosłych wynosi 200-400 mg.

W przypadku chorych w wieku podeszłym, jeżeli występuje trudność w połykaniu, można zastosować cefiksym w postaci proszku do sporządzania zawiesiny. W tej grupie terapeutycznej, jeżeli nie występują zaburzenia w pracy nerek, nie ma konieczności modyfikowania dawki leku.

U dzieci poniżej 12 roku życia zalecana dawka wynosi 3-8 mg/kg masy ciała na dobę. 

U pacjentów z zaburzeniami pracy nerek, u których klirens kreatyniny spada poniżej 20 ml/min/1,73 m2 należy zastosować 200 mg cefiksymu na dobę.

Nie należy podawać cefiksymu noworodkom, dzieciom urodzonym przedwcześnie oraz niemowlętom poniżej 6 miesiąca życia.

W większości schorzeń lek podawany jest przez 7-10 dni. W terapii niepowikłanych zakażeń dróg moczowych u kobiet starcza kuracja 1-3 dniowa, natomiast w niepowikłanej rzeżączce wystarczy podać jednorazowo 400 mg cefiksymu.

Przeciwskazaniem do zażywania cefiksymu jest stwierdzona nadwrażliwość na substancję czynną lub na antybiotyki z grupy cefalosporyn.

U chorych poniżej 12 roku życia rekomenduje się podawanie cefiksymu w postaci proszku do sporządzania zawiesiny.

Podczas terapii cefiksymem należy rozważyć możliwość alergii krzyżowej z innymi lekami  β-laktamowymi. Szczególną ostrożność należy zachować podając cefiksym chorym posiadającym dodatni wywiad w kierunku zaistnienia reakcji nadwrażliwości na penicyliny lub astmę oskrzelową. Jeżeli podczas terapii cefiksymem dojdzie do reakcji anafilaktycznej, należy bezzwłocznie przerwać terapię tym lekiem i wdrożyć leczenie ratunkowe.

Cefalosporyny mogą powodować niedokrwistość hemolityczną. Odnotowano kilka przypadków, które zakończyły się śmiercią oraz takie, u których doszło do wznowienia stanu z nieprawidłowo ilością krwinek czerwonych po ponownym podaniu antybiotyku cefalosporynowego.

Należy zwrócić uwagę, że podawanie antybiotyków cefalosporynowych (w tym cefiksymu) może wywołać ostrą niewydolność nerek, w tym śródmiąższowo-kanalikowe zapalenie nerek. Jeżeli taki stan zaistnieje u chorego poddanego kuracji cefiksymem należy zarządzić  terminację takiej terapii. W związku z tym cefalosporyny III generacji należy podawać bardzo ostrożnie u osób z nieprawidłową czynnością narządów wydalniczych.

U pacjentów, u których występują ostre zaburzenia żołądkowo-jelitowe przebiegające z gwałtownym wyrzutem treści pokarmowej z żołądka na zewnątrz oraz licznymi wodnistymi, luźnymi stolcami w ciągu dnia podawanie cefiksymu jest bezcelowe, gdyż nie zdąży się on w odpowiedniej ilości wchłonąć z przewodu pokarmowego.

Należy zwrócić uwagę na nadkażenia, które mogą pojawić się u chorych poddanych długotrwałej terapii cefalosporynami, spowodowane przez niewrażliwe na cefiksym bakterie lub drożdżaki.

Należy ze szczególną uwagą przyjrzeć się pacjentom, u których po leczeniu cefiksymem pojawi się ostra lub uporczywa biegunka. Mogą to być symptomy rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy, które wymaga zakończenia podawania leku i wdrożenia stosowanej terapii.

W przypadku nieznacznego odsetka chorych poddanych leczeniu cefiksymem zaobserwowano reakcje uboczne w postaci reakcji skórnych. Manifestują się one takimi symptomami jak: toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, zespół Stevensa-Johnsona i wysypka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi. Wystąpienie takich objawów jest wskazaniem do terminacji leczenia cefalosporynami.

Cefiksym nie oddziałuje w sposób negatywny na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

W trakcie zażywania cefiksymu może wystąpić nieprawdziwie dodatni wynik badania wykrywającego glukozę w moczu w przypadku, gdy używa się roztworów Benedicta lub Fehlinga lub test tabletkowy z siarczanem miedzi. W takim przypadku oznaczenie cukru w moczu należy wykonać z użyciem testów enzymatycznych z oksydazą glukozową.

Podczas kuracji cefiksymem może pojawić się fałszywie dodatni wynik bezpośredniego odczynu Coombsa.

Terapia cefiksymem może dać fałszywie dodatni wynik oznaczenia ciał ketonowych w moczu, jeżeli użyje się testów zawierających nitroprusydek. W takim przypadku należy zastosować testy z cyjanonitrozylożelazianem.

Nie istnieją potwierdzone wyniki badań dotyczących zażywania cefiksymu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały toksycznego wpływu na płód. Przed zastosowaniem cefiksymu w pierwszym trymestrze ciąży, należy dokładnie rozważyć bilans korzyści i ryzyka. Wprowadzić cefiksym do leczenia można tylko wtedy, gdy jest to niezbędne. Cefiksym przenika przez łożysko. Jego stężenie we krwi pobranej z pępowiny osiąga do 1/6-1/2 stężenia oznaczonego w surowicy matki.

Nie istnieją potwierdzone dane na temat przenikania cefiksymu do pokarmu naturalnego. Dlatego cefiksymu nie należy stosować w okresie laktacji lub rekomenduje się przerwanie karmienia w trakcie kuracji tym antybiotykiem.

Badania przedkliniczne przeprowadzone na szczurach, myszach i królikach nie potwierdziły uszkadzającego płód działania cefiksymu. Antybiotyk ten nie wpływa na płodność szczurów ani na ich rozwój zarówno w łonie matki jak i zaraz po urodzeniu.

Objawy przedawkowania obejmują: krew w moczu, biegunkę, nudności, wymioty oraz ból w nadbrzuszu.

Mechanizm działanie cefiksymu polega na łączeniu się ze specyficznymi białkami wiążącymi penicyliny (PBP) znajdującymi się wewnątrz ściany komórkowej bakterii, powodując zahamowanie ostatniego, trzeciego etapu syntezy ściany komórkowej bakterii. W lizie komórkowej uczestniczą następnie enzymy autolityczne ściany komórkowej bakterii, takie jak autolizyny. Jest wysoce prawdopodobne, że cefiksym oddziaływuje z inhibitorem autolizyny.

Po podaniu doustnym cefiksym wchłania się w 40-50%, niezależnie od tego, czy podawany jest z pokarmem czy bez niego. Jednakże czas do maksymalnego wchłonięcia wydłuż się o ok. 0,8h gdy lek podany jest wraz z posiłkiem.

Około 65% cefiksymu w surowicy krwi wiąże się z białkami. Okres półtrwania w fazie eliminacji cefiksymu wynosi 2-4 godzin.

Lek ulega metabolizmowi wątrobowemu.

Około 50% wchłoniętej dawki jest wydalane w postaci niezmienionej z moczem w ciągu 24 h. Okres półtrwania leku wynosi 3-4 godziny, może trwać do 9 godzin. W ciężkich zaburzeniach czynności nerek (klirens kreatyniny 5-20 ml/min) okres półtrwania wydłużał się średnio do ok. 11,5 h.