Siarczan potasu, Kalii sulfas - Zastosowanie, działanie, opis

Siarczan potasu jest stosowany w celu opróżnienia jelita grubego u pacjentów przygotowujących się do badania diagnostycznego lub innego zabiegu wymagającego oczyszczenia jelit.

Siarczan potasu stosuje się doustnie po uprzednim rozcieńczeniu wodą. Siarczan potasu występuje przeważnie w połączeniu z innymi siarczanami. W celu wywołania efektu przeczyszczającego przed zabiegiem/badaniem zwykle należy zastosować dwie butelki preparatu zawierającego sole na bazie siarczanów, w tym łącznie 6,260 g siarczanu potasu. Lek podaje się w systemie jedno- lub dwudniowym zgodnie z zaleceniami lekarza i w zależności od godziny zaplanowanego badania/zabiegu. Preferowany jest dwudniowy schemat podawania tj. jedna butelka podana w dniu poprzedzającym badanie/zabieg i butelka podana rano w dniu badania/zabiegu. Preparat należy popijać odpowiednią ilością wody lub innych czystych płynów np. kawa, herbata, niegazowane napoje, zupa bez stałych elementów, soki niezawierające miąższu (łącznie około 3 litry).
Brak danych na temat stosowania siarczanu potasu u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na siarczan potasu, ciężkie zaburzenia czynności nerek, nudności, wymioty, ciężkie odwodnienie i pogorszenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta, wodobrzusze i zastoinowa niewydolność serca. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również niedrożność lub zwężenie przewodu żołądkowo-jelitowego, perforację żołądkowo-jelitową, zaburzenia opróżniania żołądka, niedrożność jelit, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego i inne ostre zaburzenia brzucha kwalifikowane do operacji, toksyczne zapalenie jelita grubego, zespół toksycznego rozszerzenia okrężnicy oraz ostre zaburzenia przewodu pokarmowego, włącznie z chorobą Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Przed, w trakcie i po zastosowaniu siarczanu potasu należy zadbać o odpowiednie nawodnienie pacjenta ze względu na ryzyko odwodnienia i ciężkich zaburzeń elektrolitowych, włącznie z powikłaniami takimi jak drgawki, czy zaburzenia rytmu serca.
U osób z grup ryzyka (osłabionych, starszych, z zaburzeniami wątroby/nerek/serca) uzasadnione jest oznaczenie stężenia elektrolitów i zbadanie czynności nerek przed oraz po zastosowaniu siarczanu potasu.
U pacjentów z objawami odwodnienia i/lub zaburzeniami elektrolitowymi konieczne jest wyrównanie stężenia elektrolitów przed zastosowaniem siarczanu potasu.
Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaburzeniami przełykania, podatnych na zachłyśnięcie lub zarzucanie treści pokarmowej, a także wśród osób z istniejącymi zaburzeniami perystaltyki przewodu pokarmowego lub narażonych na zaburzenia perystaltyki przewodu pokarmowego w wyniku przeprowadzonych zabiegów w obrębie przewodu pokarmowego.
U pacjentów z dną moczanową preparat należy stosować ostrożnie ze względu na ryzyko podwyższenia stężenia kwasu moczowego.
Naturalnym efektem działania siarczanu potasu jest biegunka, dlatego należy uwzględnić ryzyko przyspieszonego wydalenia z organizmu innych leków przyjętych doustnie w ciągu 1-3 h po zastosowaniu siarczanu potasu. Konieczne jest zachowanie odpowiedniego odstępu przed przyjęciem innych leków, zwłaszcza leków o wąskim indeksie terapeutycznym lub krótkim okresie półtrwania (np. lewotyroksyna, digoksyna). Należy zwrócić uwagę na regularnie przyjmowane leki, takie jak leki przeciwcukrzycowe, antykoncepcyjne, czy przeciwpadaczkowe.

Od momentu przyjęcia siarczanu potasu, aż do zakończenia zabiegu/badania należy przyjmować wyłącznie lekkie posiłki i czyste płyny. Przeciwwskazane jest spożywanie ciężkostrawnych posiłków i przyjmowanie czerwonych, purpurowych napojów oraz mleka.

Nie należy spożywać alkoholu od momentu rozpoczęcia stosowania siarczanu potasu do czasu zakończenia zabiegu/badania.

Dane dotyczące wpływu siarczanu potasu na ciąże nie są znane, dlatego stosowanie leku u kobiet ciężarnych jest przeciwwskazane.

Nie stwierdzono, czy siarczan potasu przenika do mleka kobiecego, dlatego należy przerwać karmienie piersią do czasu upływu 48 h od zastosowania drugiej dawki preparatu.

Objawami przedawkowania lub niewłaściwego sposobu przyjęcia leku (np. przyjęcie nierozcieńczonego preparatu, przyjęcie zbyt małej ilości płynu) mogą być nudności, wymioty i zaburzenia elektrolitowe.

Działanie przeczyszczające siarczanu potasu wynika głównie z wysycenia układu transportującego siarczany przez błonę komórkową w przewodzie pokarmowym. W efekcie duże ilości siarczanu potasu pozostają w świetle jelita i zatrzymują wodę w jelicie (zmniejszona resorpcja wody z jelita). Działanie siarczanu potasu prowadzi do nasilenia czynności motorycznej jelit i powstania wodnistej biegunki.

Wchłanianie siarczanu potasu jest ograniczone w zależności od stopnia wysycenia procesu transportu czynnego. Stężenie maksymalne siarczanu potasu osiągane jest zwykle po 16 h po podaniu pierwszej dawki i po 5 h po podaniu drugiej dawki preparatu.

Wydalanie siarczanu potasu odbywa się głównie z kałem. Wchłonięta część leku zostaje wydalona głównie z moczem. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek wartość stężenia maksymalnego i ogólna ekspozycja na siarczan potasu wzrasta o około 50%.