Wortioksetyna, Vortioxetinum - Zastosowanie, działanie, opis

Wortioksetyna stosowana jest w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych.

O wielkości dawki wortioksetyny (od 5 do 20 mg na dobę, doustnie) decyduje lekarz. Po ustąpieniu objawów zaleca się półroczne leczenie podtrzymujące. Może zostać odstawiony nagle w przeciwieństwie do wielu innych podobnie działających substancji.

Przeciwwskazaniami do stosowania są nadwrażliwość na wortioksetynę oraz jednoczesne stosowanie nieselektywnych inhibitorów monoaminooksydazy (MAOI) lub selektywnych inhibitorów MAO-A.

Bezpieczństwo stosowania wortioksetyny u młodzieży nie zostało zbadane. U pacjentów powyżej 65 roku życia, z niewydolnością wątroby lub nerek stosowanie produktu jest dopuszczalne, ale powinno być ostrożne. Ze względu na ryzyko wystąpienia zachowań samobójczych w początkowym etapie leczenia depresji, pacjenci z próbami samobójczymi w wywiadzie powinni być objęci ścisłą kontrolą do czasu osiągnięcia znaczącej remisji. Stosowanie leków przeciwdepresyjnych obarczone jest ryzykiem wystąpienia napadów drgawkowych, dlatego należy zachować ostrożność rozpoczynając leczenie wortioksetyną. Jednoczesne stosowanie innych serotoninergicznych substancji czynnych może spowodować wystąpienie zespołu serotoninowego lub złośliwego zespołu neuroleptycznego. U pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe należy zachować ostrożność ze względu na rzadko raportowane zdarzenia krwotoczne. Może wywołać spadek stężenia sodu we krwi i charakterystyczne objawy dla hiponatremii.

Ze względu na możliwość wystąpienia zespołu serotoninowego wortioksetyna nie powinna być stosowana z nieodwracalnymi, nieselektywnymi inhibitorami monoaminooksydazy wcześniej jak 14 dni po ich odstawieniu oraz odwrotnie. Może być stosowana z odwracalnymi inhibitorami MAO, selektywnymi oraz nieselektywnymi, nieodwracalnymi inhibitorami MAO-B zaczynając od dawki minimalnej i uważnie obserwując ich wpływ na pacjenta. Szczególną uwagę należy zwrócić podczas łączenia z lekami serotoninergicznymi jak leki przeciwmigrenowe - tryptany, lub tramadol, gdyż i tu można się spodziewać wystąpienia zespołu serotoninowego. Wortioksetyna może obniżyć próg drgawkowy, szczególnie w połączeniu z innymi lekami podobnie działającymi. Jest metabolizowana przez białka cytochromu P450 jak CYP2D6 oraz CYP3A4/5 i CYP2C9, dlatego mogą wystąpić interakcje z inhibitorami lub induktorami tych izoenzymów, szczególnie u osób z pewnymi uwarunkowaniami genetycznymi.

Pokarm nie wpływa na wchłanianie wortioksetyny. Produkt może być przyjmowany z pokarmem lub poza porami posiłków.

Przyjęcie jednostki alkoholu nie wpływa na farmakokinetykę pojedynczej dawki wortioksetyny, jednak w trakcie leczenie depresji spożywanie alkoholu nie jest wskazane.

Wortioksetyna nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych, wskazana jest jednak ostrożność na początku terapii i po zmianie dawki.

Wortioksetyna nie powinna być stosowana u kobiet w ciąży, jeśli nie jest to konieczne. Dane o wpływie na przebieg ciąży u ludzi są niepełne. Badania na zwierzętach potwierdziły potwierdziły jej toksyczne oddziaływanie. 

Badania na zwierzętach potwierdziły przenikanie wortioksetyny oraz jej metabolitów do mleka matki. Przenikanie do mleka kobiecego jest bardzo prawdopodobne, co może stanowić zagrożenie dla karmionych dzieci. W trakcie terapii nie należy karmić piersią lub, jeśli stan karmiącej pacjentki na to pozwala, stosowanie wortioksetyny powinno zostać przerwane.

W badaniach na szczurach nie stwierdzono wpływu wortioksetyny na płodność, jakość nasienia czy zdolność parzenia się. Jak dotąd nie obserwowano też wpływu substancji na płodność u ludzi.

W przypadkach zażycia 40-80 mg wortioksetyny raportowano łagodne nasilenie działań niepożądanych takich jak zawroty głowy, nudności wymioty, biegunka, uogólniony świąd czy senność. Dane o skutkach przyjęcia ponad 80 mg są ograniczone - zgłaszano przypadki napadów drgawkowych i zespołu serotoninowego.

Mechanizm działania wortioksetyny nie jest w pełni poznany. Na podstawie wyników badań na zwierzętach uważa się, że wortioksetyna moduluje aktywność receptorów serotoniny i hamuje aktywność jej transportera, przez co wpływa na neuroprzekaźnictwo w kilku układach (serotoniny, noradrenaliny, dopaminy, histaminy, acetylocholiny, GABA i glutaminianu). Udział poszczególnych miejsc docelowych działania wortioksetyny u zwierząt pozostaje jednak niejasny, a u ludzi jest trudny do oszacowania.

Wortioksetyna po podaniu doustnym jest dobrze, choć powoli wchłaniana z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie w osoczu występuje po 7-11 godzinach.

Wortioksetyna wiąże się z białkami krwi w około 99% i jest intensywnie dystrybuowana poza naczynia.

Wortioksetyna ulega intensywnemu metabolizmowi w wątrobie, głównie oksydacji z udziałem cytochromu CYP2D6. Jej metabolity nie wykazują aktywności.

Około 65% metabolitów wortioksetyny jest wydalane z moczem, a reszta z kałem. Z kałem eliminowane są niewielkie ilości substancji w stanie niezmienionym.