Benfotiamina, Benfothiaminum - Zastosowanie, działanie, opis

Benfotiamina jest stosowana w profilaktyce a także leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, związanych z uszkodzeniem naczyń krwionośnych oraz mięśnia sercowego. Substancja znalazła zastosowanie w terapii chorób układu nerwowego, między innymi w polineuropatii będącej następstwem cukrzycy czy choroby alkoholowej. Suplementacja benfotiaminą wskazana jest u osób narażonych na niedobór witaminy B_1, w tym pacjentów karmionych pozajelitowo, stosujących wysokie dawki leków moczopędnych, dializowanych, chorych na cukrzycę typu 1 i 2, osób żyjących w ciągłym stresie, czy będących na restrykcyjnej diecie.

Benfotiaminę stosuje się doustnie, popijając wodą. 

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 50- 300 mg.

Przeciwskazaniem do stosowania benfotiaminy jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz na tiaminę.

Benfotiamina jest dobrze tolerowana i nie są znane sytuacje, w których powinno zachować się szczególną ostrożność. 

Brak danych na temat interakcji benfotiaminy z żywnością.

Spożywanie alkoholu w trakcie suplementacji benfotiaminą zmniejsza wchłanianie substancji i wywiera negatywny wpływ na zdolność do magazynowania i metabolizm tiaminy.

Benfotiamina nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Konsumpcja napojów mających w składzie siarczyny (na przykład wino) w trakcie leczenia benfotiaminą nasila rozpad tiaminy i obniża skuteczność terapii.

Wyniki badań wskazują, że u osób z niewydolnością mięśnia sercowego stosujących furosemid (przypuszczalnie także inne diuretyki pętlowe) obserwuje się obniżony poziom tiaminy. Wydaje się więc zasadne profilaktyczne stosowanie benfotiaminy u tej grupy pacjentów.

Wykazano, że w czasie ciąży występuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B₁. Benfotiamina może być stosowana u kobiet ciężarnych jedynie po konsultacji z lekarzem, w przypadku stwierdzonego niedoboru witaminy B_1. Tiamina jest transportowana w sposób czynny przez łożysko, a stężenia osiągane w organizmie matki oraz płodu, są porównywalne. Należy zachować szczególną ostrożność przepisując substancję pacjentce w ciąży.

Wykazano zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B₁ w okresie laktacji. Benfotiamina, po przekształceniu w aktywną formę tiaminy, przenika do mleka kobiecego. Ze względu na brak dokładnych badań na tej grupie pacjentek, substancja może być stosowana w trakcie laktacji jedynie w przypadku stwierdzonego niedoboru u kobiety karmiącej i wyłącznie na wyraźne zlecenie lekarza.

Nie stwierdzono negatywnego wpływu na płodność benfotiaminy u ludzi.

Objawy przedawkowania benfotiaminy nie są znane. Substancja wykazuje wysoki profil bezpieczeństwa.

Benfotiamina jest rozpuszczalnym w tłuszczach prolekiem. W organizmie jest przekształcana w aktywny biologicznie pirofosforan tiaminy (TDP), który odgrywa istotną rolę w metabolizmie węglowodanów. TDP pełni między innymi  funkcję koenzymu dehydrogenazy pirogronianowej, która odpowiada za oksydacyjny rozkład glukozy i wytwarzanie energii w komórkach.

Przy niedoborze witaminy B₁ lub niewystarczającej ilości tiaminy w stosunku do glukozy (cukrzyca), dochodzi do kumulowania pośrednich produktów rozkładu tego monosacharydu, które negatywnie wpływają na układ nerwowy i mięśnie, w tym mięsień sercowy. W przypadku diabetyków, gdzie dochodzi do zwiększenia wydalania tiaminy z moczem, należy stosować suplementację,  aby uchronić tkanki przed nadmiarem glukozy.

Benfotiamina jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego.  Po podaniu doustnym, pod wpływem fosfataz obecnych w jelitach, zachodzi proces defosforylacji benfotiaminy do S-benzoilotiaminy. Związek ten jest lepiej wchłaniany niż rozpuszczalne w wodzie pochodne tiaminy.

S-benzoilotiamina powstająca w wyniku defosforylacji benfotiaminy w jelitach, przenika proporcjonalnie do dawki w wyniku transportu biernego do krwi i komórek tkanek docelowych. 10%  dawki znajduje się w osoczu, związana z albuminami, natomiast 90% występuje w komórkach krwi. W komórkach tiamina występuje przeważnie w postaci difosforanu.

Tiamina przekracza barierę krew-mózg, przenika przez łożysko i do mleka kobiecego.

Dobra rozpuszczalność w tłuszczach benfotiaminy warunkuje lepsze wchłanianie i zwiększa biodostępność leku o około 3,6 razy w porównaniu z doustnymi solami tiaminy rozpuszczalnymi w wodzie. Lipofilność benfotiaminy wpływa również na wartość C_max tiaminy, obserwowano nawet 5-krotnie wyższe wartości w odniesieniu do  hydrofilowych form doustnych.

Benfotiamina, po reakcji defosforylacji w jelitach ulega wchłonięciu do krwiobiegu. Znaczna część powstałego związku, S-benzoilotiaminy jest wiązana przez erytrocyty i tam przekształcana jest w wolną tiaminę poprzez nieenzymatyczne przeniesienie grupy S-benzoilowej do grup SH- glutationu. Pozostała część substancji, ulega hydrolizie enzymatycznej w wątrobie  do tiaminy i kwasu benzoesowego przez tioesterazy obecne w hepatocytach.

Przy niskiej podaży tiaminy, jedynie niewielka ilość jest wydalana z moczem w postaci niezmienionej. W przypadku stosowania większych dawek, nadmiar witaminy B1 nie jest magazynowany, eliminacja następuje w głównej mierze przez nerki, w stanie niezmienionym lub pod postacią licznych metabolitów (około 20-30 różnych pochodnych). Okres półtrwania tiaminy w organizmie to od 9 do nawet 18 dni.