Siarczan magnezu (Sól gorzka), Magnesium sulfatis - Zastosowanie, działanie, opis

Siarczan magnezu stosowany pozajelitowo zmniejsza pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego oraz hamuje przewodnictwo nerwowomięśniowe. Substancja stosowana doustnie posiada działanie przeczyszczające.

Podanie doustne

Siarczan magnezu stosowany jest jako lek przeczyszczający w zaparciach oraz przed zabiegami lub badaniami wymagającymi oczyszczenia jelita grubego.

Podanie pozajelitowe

Substancja stosowana jest w stanach ostrego niedoboru magnezu spowodowanego zespołem upośledzonego wchłaniania, alkoholizmem, marskością wątroby, ostrym zapaleniem trzustki lub długotrwałym stosowaniem płynów infuzyjnych niezawierających magnezu. Ponadto lek stosuje się w celu zapobiegania niedoborom magnezu u osób odżywianych parenteralnie oraz w stanach drgawkowych wywołanych niedoborem magnezu spowodowanych padaczką, kłębuszkowym zapaleniem nerek lub niedoczynnością tarczycy. Siarczan magnezu wskazany jest również u pacjentów z napadowym częstoskurczem przedsionkowym bez cech uszkodzenia mięśnia sercowego, u których zastosowanie innego leczenia okazało się nieskuteczne, wielokształtnym częstoskurczu komorowym torsade de pointes. Lek stosuje się u pacjentów z łagodnymi i średnio ciężkimi napadami dychawicy oskrzelowej oraz w ciąży powikłanej nadciśnieniem, z występującą rzucawką lub zagrożeniem rzucawką.

Siarczan magnezu stosowany jest doustnie i pozajelitowo.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała i chorób towarzyszących (zaburzenia czynności nerek).

• Podanie doustne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 6,5–15g.

• Podanie pozajelitowe

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 250mg–0,5g/kg mc. na dobę.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci: 200mg–0,25g/kg mc. na dobę.

Substancja może być stosowana we wstrzyknięciach domięśniowych lub dożylnych. Roztwór siarczanu magnezu może być rozcieńczony 5% roztworem glukozy lub 0,9% roztworem chlorku sodu.

Siarczan magnezu przeciwwskazany jest w przypadku wstępowania nadwrażliwości na substancję oraz u pacjentów z uszkodzeniem mięśnia sercowego, blokiem serca, nużliwością mięśni (myasthenia gravis) i niewydolnością nerek. Ponadto siarczanu magnezu nie należy podawać doustnie pacjentom z ciężkim odwodnieniem, chorobą Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, zapaleniem wyrostka robaczkowego, niedrożnością lub zwężeniem przewodu żołądkowo-jelitowego, zdiagnozowaną lub podejrzewaną perforacją żołądkowo-jelitową, zaburzeniem opróżniania żołądka, podejrzewaną lub zdiagnozowaną niedrożnością jelita, toksycznym zapaleniem jelita grubego lub zespołem toksycznego rozszerzenia okrężnicy, nudnościami, wymiotami i wodobrzuszem.

Siarczanu magnezu nie należy stosować u osób w śpiączce wątrobowej.

Podczas parenteralnego podawania substancji, należy kontrolować liczbę oddechów, obecność odruchu kolanowego i stężenie magnezu w surowicy krwi. Należy przerwać leczenie gdy stężenie jonów magnezowych wróci do normy lub uzyska się właściwy efekt terapeutyczny.

Należy zachować ostrożność stosując siarczan magnezu u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, wątroby, serca oraz u osób narażonych na zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

Nie zaleca się prowadzenia pojazdów podczas leczenia siarczanem magnezu (podawanym parenteralnie), ponieważ substancja może hamować ośrodkowy układ nerwowy.

Nie zaleca się stosowania siarczanu magnezu u kobiet w ciąży. W przypadku bezwzględnej konieczności, lek należy podawać pod kontrolą lekarza i zakończyć podawanie dożylne na 12 godzin przed porodem, z uwagi na ryzyko zatrucia magnezem noworodka.

Siarczan magnezu przenika do mleka matki. Substancji nie należy stosować w okresie karmienia piersią.

Stosowanie siarczanu magnezu może powodować senność, osłabienie mięśniowe, dezorientację, zmniejszenie odruchów, śpiączkę, zwiększoną potliwość, niedowład, depresję oddechową, uczucie pragnienia, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie akcji serca, niedociśnienie tętnicze, bradykardię, zaczerwienienie twarzy, zaburzenia czynności nerek, nudności, wymioty i hipotermię.

Przedawkowanie siarczanu magnezu może powodować senność, osłabienie mięśniowe, dezorientację, zmniejszenie odruchów, śpiączkę, zwiększoną potliwość, niedowład, depresję oddechową, uczucie pragnienia, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie akcji serca, niedociśnienie tętnicze, bradykardię, zaczerwienienie twarzy, zaburzenia czynności nerek, nudności, wymioty i hipotermię.

Siarczan magnezu podany doustnie posiada działanie przeczyszczające. Mechanizm działania oparty jest na ograniczonym i ulegającym wysyceniu transporcie czynnym substancji w przewodzie pokarmowym. Niewchłonięty siarczan magnezu zwiększa ciśnienie osmotyczne w świetle jelita, powoduje zatrzymanie wody i wystąpienie biegunki.

Siarczan magnezu podany pozajelitowo hamuje przewodnictwo nerwowo-mięśniowe i pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego.  Podwyższone stężenie magnezu w komórce hamuje lub moduluje aktywność kanałów wapniowych, zaburzając proces depolaryzacji błony komórkowej. Ponadto jony magnezu modulują funkcję receptora NMDA poprzez zapobieganie pobudzającego działania glutaminianów na te receptory.

Wchłanianie siarczanu magnezu jest ograniczone. Stężenie maksymalne substancji osiągane jest po 16 godzinach od podania.

Wchłonięty siarczan magnezu wydalany jest przez nerki.