Folitropina alfa, Follitropinum - Zastosowanie, działanie, opis

Folitropina jest hormonem płciowym, podawanym kobietom w celu:

• stymulacji rozwoju wielu komórek jajowych przy stosowaniu technik rozrodu wspomaganego;
• leczenia braku jajeczkowania, w przypadku gdy podanie klomifenu nie przyniosło efektu;
• mobilizacji do wzrostu i rozwoju pęcherzyków jajowych, w razie niedoboru żeńskich hormonów płciowych.

Związek podaje się także mężczyznom cierpiącym na wrodzony lub nabyty hipogonadyzm hipogonadotropowy, w celu stymulowania spermatogenezy.

Związek podaje się parenteralnie, we wstrzyknięciu podskórnym.

U kobiet folitropina podawana jest w początkowej fazie cyklu menstruacyjnego. Zwiększanie dawki powinno się odbywać co 7 lub 14 dni. Jeśli po terapii trwającej minimum 4 tygodnie, nie zaobserwowano rozwoju pęcherzyka jajowego, zaleca się rozważenie przerwania leczenia.

Zwykle stosowane dawki u kobiet wynoszą od 75 j.m. do 450 j.m. na dobę.

Mężczyznom podaje się zwykle 150 j.m. 3 razy w tygodniu. Terapia może trwać nawet do 18 miesięcy.

Przeciwwskazaniem do stosowania folitropiny jest występowanie reakcji nadwrażliwości na związek. Leku nie należy stosować także w przypadku:

• obecności nowotworów macicy, jajników lub piersi;
• występowania krwotoków z dróg rodnych o nieznanej przyczynie;
• powiększenia jajników lub pojawienia się torbieli jajników o innej etiologii niż zespół policystycznych jajników;
• obecności guzów podwzgórza i przysadki mózgowej.

Substancji nie wolno podawać, jeśli nie uzyska się odpowiedniej odpowiedzi klinicznej u osób z pierwotną niewydolnością jajników oraz jąder, włókniako-mięśniaków macicy czy jej wad rozwojowych uniemożliwiających zajście w ciążę.

Leczenie folitropiną alfa powinno być prowadzone przy zastosowaniu najniższych skutecznych dawek leku.

Wpływ leku na organizm musi być monitorowany. Personel medyczny powinien być doświadczony w stosowaniu folitropiny alfa. Pacjentkom należy wykonywać badania USG oraz określać poziom estradiolu w osoczu w okresie leczenia.

Zaleca się wnikliwie obserwować pacjentów chorych na porfirię, w trakcie podawania hormonu. Folitropina alfa może wpływać na pogorszenie przebiegu choroby. Jeśli w trakcie leczenia dojdzie do zaostrzenia porfirii, należy przerwać podawanie związku.

Jeśli u mężczyzn obserwuje się zwiększone stężenie endogennego hormonu folikulotropowego, świadczy to o pierwotnej niewydolności jąder. W takim przypadku, pacjentom płci męskiej, nie należy podawać folitropiny alfa do leczenia niepłodności.

Jeśli mężczyźni otrzymują leczenie, którego składową jest podawanie hormonu, zaleca się zbadanie nasienia po 4-6 miesiącach od rozpoczęcia terapii folitropiną alfa.

Przed rozpoczęciem podawania związku, należy zdiagnozować przyczynę niepłodności u kobiet. W tym celu zaleca się oznaczenie hormonów tarczycy, kory nadnerczy oraz hormonów płciowych, a także należy wykluczyć hiperprolaktynemię.

Stosowanie folitropiny w technikach rozrodu wspomaganego oraz do leczenia niewydolności jajników może skutkować wystąpieniem zespołu nadmiernej stymulacji jajników, przy czym postać o umiarkowanym przebiegu zwykle ustępuje samoistnie. Ryzyko pojawienia się tego działania niepożądanego wzrasta, gdy związek stosowany jest łącznie z lutropiną, natomiast gonadotropina kosmówkowa może zwiększać ryzyko ciężkiego przebiegu OHSS. W celu zapobieżenia wystąpieniu zespołu nadmiernej stymulacji jajników należy bezwzględnie przestrzegać prawidłowego dawkowania folitropiny alfa. 

Zespół hierstymulacji jajników prowadzi do nadmiernego powiększenia żeńskich gonad, dużym stężeniem hormonów płciowym w surowicy oraz nadmierną przepuszczalnością naczyń prowadzącą do obrzęków. Nadmierna ucieczka płynu z naczyń krwionośnych w skrajnych przypadkach może okazać się zagrożeniem dla zdrowia i życia, przez gromadzenie się płynu w otrzewnej, opłucnej oraz osierdziu. Do objawów ciężkiego zespołu nadmiernej stymulacji jajników zalicza się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ból brzucha, zwiększenie masy ciała, skąpomocz, zwiększenie masy ciała oraz duszność. Nie można również wykluczyć wystąpienia zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, łącznie z udarem czy zawałem mięśnia sercowego. W razie pojawienia się OHSS należy jak najszybciej włączyć odpowiednie leczenie.

Folitropina alfa stymuluje owulację, w związku z tym w trakcie terapii hormonem, wzrasta szansa na zapłodnienie mnogie. Należy jednak pamiętać, że ciąże mnogie, zwłaszcza te bardziej liczne niż bliźniacze, niosą za sobą ryzyko powikłań położniczych oraz okołoporodowych. W celu zmniejszenia możliwości pojawienia się ciąży mnogiej, należy regularnie monitorować odpowiedź jajników na podawanie hormonu.

Ryzyko poronienia lub niedonoszenia ciąży jest wyższe u kobiet, którym podaje się folitropinę alfa w porównaniu do ciąż będących wynikiem poczęcia naturalnego.

Uważa się, że leczenie gonadotropinami może wpływać na wystąpienie łagodnych lub złośliwych nowotworów układu rozrodczego. Obecność guzów piersi, macicy oraz jajników jest przeciwwskazaniem do stosowania folitropiny alfa.

Występowanie wad wrodzonych u potomstwa poczętego wskutek wspomaganych technik rozrodu, w których stosowano także hormonoterapię pobudzającą owulację, jest nieco wyższe w stosunku do dzieci poczętych naturalnie. Uważa się, że zjawisko to może mieć związek z występowaniem większego odsetka ciąż mnogich oraz różnicami w cechach rodziców (jakość nasienia, wiek matki).

Należy zachować ostrożność u kobiet, które niedawno przechodziły chorobę zakrzepowo-zatorową lub są obciążone czynnikami ryzyka pojawienia się tego schorzenia. Stosowanie folitropiny alfa oraz innych gonadotropin może zwiększać ryzyko pojawienia się powyższej choroby. Trzeba również pamiętać, że ciąża oraz zespół nadmiernej stymulacji jajników również zwiększa ryzyko pojawienia się zatorów, a w konsekwencji zakrzepów.

Folitropina alfa nie wywiera negatywnego wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Nie należy stosować preparatów z pluskwicy groniastej przy jednoczesnym podawaniu folitropiny. 

Związku nie należy stosować w okresie ciąży. Przed podaniem leku, należy wykluczyć obecność ciąży. Podawanie folitropiny kobietom ciężarnym zwiększa ryzyko ciąży pozamacicznej oraz ciąży mnogiej, stanowiąc tym samym ryzyko zdrowotne dla przyszłej matki. Dodatkowo wystąpienie zespołu hiperstymulacji jajników jest groźniejsze dla kobiet będących w ciąży.

Dane obserwacyjne uzyskane z mniej niż 300 przypadków kobiet przyjmujących hormon w okresie ciąży, nie wykazały działania embriotoksycznego oraz teratogennego folitropiny.

Nie wiadomo, czy folitropina jest wydzielana do pokarmu kobiecego. Ze względu na ryzyko ciężkich działań niepożądanych u oseska, nie zaleca się karmienia piersią w trakcie podawania leku.

Substancję stosuje się do leczenia niepłodności, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.

Podczas podskórnego podawania folitropiny istnieje ryzyko pojawienia się:

• bardzo często: torbiele jajników, reakcje w miejscu wstrzyknięcia (ból krwiak, podrażnienie), ból głowy;
• często: łagodna lub umiarkowana hiperstymulacja jajników, ból brzucha, wzdęcia brzucha, wymioty, nudności, biegunka, trądzik, ginekomastia, zwiększenie masy ciała, żylaki powrózka nasiennego;
• niezbyt często: zespół hieperstymulacji jajników o ciężkim przebiegu;
• rzadko: powikłanie ciężkiej hiperstymulacji jajników;
• bardzo rzadko: powikłania zakrzepowo-zatorowe, ciężkie oraz łagodne reakcje nadwrażliwości, reakcje anafilaktyczne oraz zaostrzenie lub nasilenie astmy.

Stosowanie zbyt wysokich dawek folitropiny alfa może doprowadzić do pojawienia się hiperstymulacji jajników. Prowadzi to do nadmiernego jajeczkowania, nienaturalnego powiększenia jajników oraz retencji płynów w organizmie i pojawianie się wysięków w opłucnej, osierdziu czy otrzewnej.

Folitropina alfa jest rekombinowaną folitropiną naśladującą działanie folitropiny endogennej.

Folitropina jest hormonem płciowym, niezbędnym do prawidłowego rozwoju pęcherzyków jajowych oraz ich dojrzewania. Folitropina wpływa również na produkcję hormonów w gonadach. 

Związek ma kluczowe znaczenie dla zapoczątkowania rozwoju pęcherzyków oraz czasu trwania ich dojrzewania, co przekłada się na się na otrzymanie pożądanej liczby dojrzałych jajeczek. 

Rekombinowany hormon zastępuje niedobór folitropiny endogennej. Jest stosowany u pacjentek do hiperstymulacji jajników we wspomaganych technikach rozrodu oraz stymulowania owulacji u kobiet z niewydolnością jajników. Cząsteczkę podaje się również mężczyznom cierpiącym na hipogonadyzm hipogonadotropowy.

Po podaniu podskórnym, biodostępność leku wynosi 70%. Stężenie maksymalne osiągane jest po 8-16 godzinach u kobiet oraz 11-20 godzinach u mężczyzn od aplikacji leku.

Folitropina alfa wydalana jest przez nerki oraz wraz z kałem. Okres półtrwania leku wynosi około 24 godzin.