Oseltamiwir, Oseltamivirum - Zastosowanie, działanie, opis

Oseltamiwir jest stosowany zarówno w zapobieganiu jak i leczeniu zakażenia wirusem grypy A i B.

Oseltamiwir stosuje się u osób wykazujących typowe objawy zakażenia wirusem grypy. Można go stosować zarówno u noworodków, dzieci, a także dorosłych. Skuteczność terapii wykazano, gdy leczenie oseltamiwirem rozpoczęto nie później niż dwa dni od wystąpienia pierwszych objawów choroby.

Stosowanie oseltamiwiru jako profilaktyki zapobiegania zakażenia wirusem grypy typu A i B stosuje się u niemowląt poniżej 1 roku życia po ekspozycji oraz w czasie pandemii wirusa grypy, u dzieci powyżej 1 roku życia i dorosłych po bezpośrednim kontakcie z osobą z potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy A i B. Właściwe stosowanie leków zawierających oseltamiwir jako profilaktyki zakażenia wirusem grypy A i B powinno być rozpatrywane indywidualnie, mając na uwadze takie parametry jak: specyfika populacji objętych profilaktyką, stopień zakażenia populacji, poziom  zjadliwości szczepów występujących na danym terenie objętych profilaktyką.

Stosowanie oseltamiwiru w zapobieganiu zachorowania na grypę typu A i B nie zastępuje szczepienia sezonowego przeciw grypie.

Oseltamiwir stosuje się doustnie w formie kapsułek. U pacjentów poniżej 1 roku życia, gdy utrudnione lub niemożliwe jest połykanie, w ulotce producentów leków zawierających oseltamiwir załączona jest instrukcja dla personelu apteki, w której farmaceuta sporządzi zawiesinę zdatną do podania o określonym stężeniu zapewniającą ilość leku na całą kurację.

Leczenie: Dorośli i dzieci powyżej 13 lat (powyżej 40 kg masy ciała) - czas leczenia: 5 dni, dawka zwykle stosowana 150 mg na dzień.

Leczenie-pacjenci pediatryczni: Dzieci-czas leczenia: 5 dni, dawka zwykle stosowana: 10-15 kg masy ciała-60 mg na dzień, 16-23 kg masy ciała-90 mg na dzień, 24-40 kg masy ciała-120 mg na dzień.

Profilaktyka: Dorośli i dzieci powyżej 13 lat (powyżej 40 kg masy ciała) - czas leczenia: 10 dni, dawka zwykle stosowana 75 mg na dzień.

Profilaktyka-pacjenci pediatryczni: Dzieci - czas leczenia: 10 dni, dawka zwykle stosowana: 10-15 kg masy ciała-30 mg na dzień, 16-23 kg masy ciała-45 mg na dzień, 24-40 kg masy ciała-60 mg na dzień.

Profilaktyka podczas epidemii grypy w danym środowisku: dawka zwykle stosowana 75 mg na dzień przez okres 6 tygodni.

Przeciwwskazaniem do stosowania oseltamiwir jest nadwrażliwość na substancję czynną.

Osletamiwir jest skuteczny tylko i wyłącznie w przypadku zakażenie wirusa grypy typu A i B. Wykazano, że lek ma największą skuteczność, po zastosowaniu leku do 48 godzin po pierwszych objawach zakażenia.

Stosowanie oseltamiwiru nie może być równoważne z sezonowym szczepieniem przeciw wirusowi grypy. Profilaktyczne zażywanie leków zawierających oseltamiwir w celu zapobiegania zakażeniu wirusowi grypy jest skuteczne tak długo, jak długo przyjmowany jest lek. Dlatego oseltamiwir powinno się przyjmować tylko wtedy, gdy dane epidemiologiczne pokazują, że na danym terenie geograficznym jest obecny wirus grypy, lub u osób będących w bezpośrednim kontakcie z osobą, u której stwierdzono chorobę.

Podczas podawania leku oseltamiwir zarówno u dorosłych jak i u dzieci zaobserwowano wystąpienie zdarzeń neuropsychiatrycznych. Należy obserwować pacjentów leczonych oseltamiwirem i mieć na uwadze, czy nie następują zmiany w zachowaniu.

W przypadku pacjentów z ciężką niewydolnością nerek należy dostosować indywidualnie dawkę leku oseltamiwir zarówno podczas profilaktyki jak i leczenia zakażenia wirusem grypy.

Brak jest wytycznych dotyczących dawkowania leku oseltamiwir dla wcześniaków tj, pacjentów pediatrycznych urodzonych poniżej 37 tygodnia wieku postmenstrualnego.

Oseltamiwir nie wpływa na zdolność obsługi maszyn oraz prowadzenia pojazdów.

Wirus grypy jest niebezpiecznym patogenem, który u kobiet w ciąży może powodować zaburzenia rozwoju płodu prowadzące do powstawania wad wrodzonych, w tym wad serca. 

Stosowanie oseltamiwiru u kobiet w ciąży może być rozważane i może być niezbędne po rozważeniu wszystkich korzyści oraz ocenie patogenności krążącego w środowisku szczepu wirusa grypy.

Duża liczba danych wykazuje brak toksycznego działania leku oseltamiwir na płód. Występuje jedno badanie obserwacyjne, w którym niejednoznacznie stwierdzono, że wystąpienie poważnych wrodzonych wad serca u noworodków, których matki były leczone oseltamiwirem jest większe - 1,76%, w porównaniu do kobiet z populacji nie będących narażonych na oseltamiwir - 1,01%. Jednak ze względu na zbyt małą próbę, wyniki nie mogą być wiążące, ponieważ nie ma dokładnych danych określających badane grupy.

Oseltamiwir i jego aktywny metabolit był wykrywany w mleku matki. Potwierdzają to również badania prowadzone u karmiących samic szczura, gdzie potwierdzono, że za równo oseltamiwir, jak i jego aktywny metabolit był obecny w mleku. Określono również, że stężenia oseltamiwiru w mleku stanowiły dawkę subterapeutyczną dla dziecka karmionego mlekiem matki.

Powyższe dane oraz stopień patogenności wirusa grypy stanowią podstawę do zasadności zastosowania oseltamiwiru u kobiety karmiącej.

Badania przedkliniczne nie dowodzą, aby oseltamiwir wpływał na płodność zarówno na kobiety jak i mężczyzn.

Objawy przedawkowania leku oseltamiwir są podobne do zgłaszanych przez pacjentów objawów niepożądanych zażywających terapeutyczne dawki leku. Są to między innymi bóle głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha, zmęczenie, bóle kończyn czy bezsenność.

Objawy przedawkowania zgłaszano znacznie częściej u dzieci. Ważne jest, aby zachować szczególną ostrożność podczas podawania leku zawierających osteltamiwir w postaci zawiesiny doustnej pacjentom pediatrycznym, stosować się zgodnie z wytycznymi farmaceuty, który określi szczegółowo ilość podawanej jednorazowo zawiesiny leku zawierającej oseltamiwir, która została sporządzona w aptece, z uwzględnieniem dawki leku na kilogram masy ciała dziecka.

Oseltamiwir stosowany jest w postaci soli fosforanowej. W organizmie jest metabolizowany do aktywnego metabolitu - karboksylanu oseltamiwiru, który jest selektywnym inhibitorem enzymów neuraminidazowych wirusa grypy. Są to glikoproteiny występujące na powierzchni wirionu wirusa grypy. Neuraminidazy są odpowiedzialne zarówno za zakażenie zdrowych komórek organizmu cząstkami wirusa grypy, jak i uwolnienie cząstek wirusa z komórek już zakażonych i dalsze infekowanie organizmu.

Aktywny metabolit oseltamiwiru - karboskylan oseltamiwiru w warunkach in vitro hamuje aktywność enzymu neuraminidazy wirusa grypy typu A i B. In vivo na modelach zwierzęcych oseltamiwir hamuje zarówno replikację jak i patogenność wirusa grypy typu A i B.

Osteltamiwir podawany doustnie w postaci fosforanu oseltamiwiru wchłania się bardzo dobrze z przewodu pokarmowego. Następnie głównie przez esterazy wątrobowe metabolizowany jest do aktywnego metabolitu - karboksylanu oseltamiwiru. 75% dawki doustnej dociera do krążenia ogólnego w postaci aktywnego metabolitu, jedynie 5% w postaci proleku.

Średnia objętość dystrybucji aktywnego metabolitu oseltamiwiru wynosi 23l, co odpowiada całej objętości płynów pozakomórkowych organizmu. Enzym neuraminidaza wykazuje aktywność pozakomórkową i dzięki temu oseltamiwir może inaktywować wirusa grypy w każdym zainfekowanym miejscu w organizmie.

Stopień wiązania się karboksylanu oseltamiwiru z białkami osocza wynosi ok. 3%.

Oseltamiwir w postaci fosforanu oseltamiwiru jest prolekiem. Po wchłonięciu z przewodu pokarmowego jest metabolizowany do aktywnego metabolitu - karboksylanu oseltamiwiru głównie przez enzymy wątrobowe - esterazy. Nie wykazano wpływu na leku na główne izoformy cytochromu p450. Okres półtrwania karboksylanu oseltamiwiru wynosi od 6 do 10 godzin.

W ponad 90% oseltamiwir jest wydalany razem z moczem w postaci karbosylanu oseltamiwiru. Klirens nerkowy karboksylanu oseltamiwiru wynosi 18,8l/h. Reszta aktywnego metabolitu oseltamiwiru wydalana jest z kałem.