Kłykciny kończyste – przyczyny, objawy, leczenie

Kłykciny kończyste to zmiany, które pojawiają się na skórze u osób zakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV. Wirus HPV jest przenoszony drogą płciową – STI (ang. Sexually Transmitted Infections). Prawdopodobieństwo zakażenia zwiększają przygodne kontakty seksualne bez zabezpieczenia mechanicznego. Warto wiedzieć, że prezerwatywa także nie jest gwarantem uniknięcia zakażenia wśród osób aktywnych seksualnie.

1. Czym są kłykciny kończyste?
2. Kłykciny kończyste – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia?
3. Kłykciny kończyste – objawy
4. Kłykciny kończyste – powikłania
5. Kłykciny kończyste – metody leczenia
6. Kłykciny kończyste – jak zapobiegać zakażeniu?

Czym są kłykciny kończyste?

Kłykciny kończyste (brodawki płciowe; łac. condylomata acuminata) są wywoływane przez zakażenie wirusem HPV typu 6, 11, 16 oraz 18. Manifestują się w różnoraki sposób – mogą być białe lub różowawe, płaskie lub wyniosłe, gładkie lub zrogowaciałe, brodawkowate lub guzowate. Lokalizują się na narządach płciowych, a także w okolicy odbytu. Mogą zająć zarówno skórę, jak i błonę śluzową. Brodawki weneryczne bardzo często są bezobjawowe. Narośle odbytu czy guzki okolicy pochwy mogą powodować świąd i pieczenie miejsc intymnych oraz ból podczas kontaktu seksualnego.

Istnieją również kłykciny kończyste olbrzymie, tzw. guz Buschkego–Lowensteina. Wzrastają powoli u osób z wieloletnimi brodawkami płciowymi lub u osób z niedoborami odporności. Brodawki płaskie pochodzą z nabłonka płaskiego rogowaciejącego skóry. Wywołane są infekcją wirusem HPV 3, 10, 28, 29. Najczęściej lokalizują się na twarzy, grzbiecie dłoni, w miejscach zgięć. Brodawki stóp są wywołane wirusem HPV 1 – powstają pojedyncze brodawki, które mogą same ustąpić. HPV 2 powoduje zmiany mnogie i oporne na leczenie.

Kłykciny kończyste – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia dochodzi podczas kontaktów seksualnych, gdy skóra lub błony śluzowe stykają się z kłykcinami kończystymi obecnymi na skórze partnera. Jest to kontakt bezpośredni z wirusem HPV. Osoba mająca brodawki na dłoniach może sama przenieść wirusa w okolice swoich narządów płciowych i tym sposobem wywołać powstawanie kłykcin kończystych pochwy czy odbytu. Kolejną przyczyną zakażenia jest używanie cudzych ręczników oraz przyborów kosmetycznych, które miały wcześniej styczność z kłykcinami (nigdy nie należy pożyczać od innych osób żadnych akcesoriów toaletowych).

Osoby, które często zmieniają partnerów seksualnych i doświadczają licznych zbliżeń płciowych, są bardziej narażone na wystąpienie kłykcin kończystych niż osoby, które mają stałego partnera seksualnego. Do zakażenia może dojść podczas seksu genitalnego, oralnego, analnego. Osoby heteroseksualne i homoseksualne są w równym stopniu narażone na infekcję poprzez kontakt z wirusem HPV.

Kłykciny kończyste – objawy

Kłykciny kończyste mogą pojawiać się w okolicach dróg moczowo-płciowych, jamy ustnej oraz gardła zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U mężczyzn kłykciny obserwuje się najczęściej na prąciu, szczególnie w okolicach brzegu żołędzi, w okolicach wędzidełka oraz przy wewnętrznej blaszce napletka. Mogą także wystąpić, chociaż zdecydowanie rzadziej, w okolicach ujścia cewki moczowej, na mosznie i w okolicy pachwin. U kobiet występują najczęściej na wargach sromowych większych i mniejszych, a także w przedsionku pochwy. Nierzadko wykwity pojawiają się także w obrębie szyjki macicy.

Kłykciny kończyste odbytu obserwuje się u obu płci, choć częściej spotykane są u mężczyzn. Brodawki w obrębie jamy ustnej lokalizują się głównie na języku i wargach. Kłykciny kończyste mają tendencję do nawrotów oraz mogą zmieniać się w zmiany nienowotworowe, ale także te o charakterze nowotworowym. Kłykciny kończyste mają postać miękkich, różowych tworów o brodawkującej powierzchni. Zazwyczaj nie są większe niż pół centymetra. Jeśli jednak stają się większe, najczęściej przybierają brunatną barwę.

Kłykciny mogą przybierać formę jawną lub utajoną. W pierwszej z nich obecne są zmiany, które widać gołym okiem, jak guzki na wargach sromowych czy narośle przy odbycie. Objawy choroby mogą rozwijać się w ciągu kilku miesięcy, nawet do pół roku. Manifestują się jako miękkie białawe lub różowawe zmiany skórne o brodawkowatej powierzchni.

W ciąży kłykciny zwykle się powiększają, a po porodzie można zauważyć ich zmniejszenie. Ma to związek ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Może dojść do wzrostu kłykcin, które przed ciążą pozostawały w formie utajonej i nie manifestowały dolegliwości. Zdarza się, że podczas porodu dochodzi do zakażenia dziecka przez chorą matkę.

Z czym różnicować kłykciny? Podobne objawy mogą dawać następujące schorzenia:

• hemoroidy,
• zmiany nowotworowe,
• kłykciny kiłowe płaskie,
• mięczak zakaźny,
• włókniak miękki,
• perliste grudki prącia.

Czy kłykciny kończyste niosą za sobą jakieś powikłania?

Każdą narośl należy leczyć, gdyż z biegiem czasu może zmienić się w nowotwór, może również powodować trudności w oddawaniu moczu i kału. W przypadku zajęcia gardła i krtani może dojść do trudności w oddychaniu i połykaniu. Może również wystąpić krwawienie ze zmiany lub nadkażenie bakteryjne.

Istnieje wiele czynników, które sprzyjają transformacji do nowotworu:

• palenie tytoniu,
• niedobory odporności,
• wielokrotne porody,
• wieloletnia doustna terapia antykoncepcyjna.

Kłykciny kończyste są objawem zakażenia wirusem HPV. Na skutek infekcji HPV powstają nowotwory, takie jak:

• rak szyjki macicy,
• rak pochwy,
• rak sromu,
• rak odbytu,
• rak prącia,
• rak głowy i szyi.

Żeby rozpoznać kłykciny kończyste, zazwyczaj wystarczy badanie przedmiotowe pacjenta, a w razie podejrzenia zmian nowotworowych wykonuje się badanie cytologiczne, kolposkopię, anoskopię i/lub pobiera się wycinek do badania histopatologicznego.

Kłykciny kończyste – metody leczenia

W leczeniu kłykcin kończystych stosuje się metody farmakologiczne i chirurgiczne. W leczeniu farmakologicznym podaje się leki zawierające imiquimod, podofilotoksynę i podofilinę. Bardziej inwazyjne leczenie to usunięcie chirurgiczne, laseroterapia, krioterapia, elektrokoagulacja. Metodę terapii dobiera specjalista, np. ginekolog. Zawsze w przypadku zauważenia u siebie powyższych objawów należy skonsultować się z lekarzem.

Kłykciny kończyste – jak zapobiegać zakażeniu?

Najłatwiejszym sposobem uniknięcia zakażenia jest zmniejszenie liczby partnerów seksualnych oraz stosowanie środków antykoncepcji barierowej – prezerwatyw. Istnieją szczepionki zapobiegające zakażeniu HPV, stosuje się je u osób, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. U dorosłych aktywnych seksualnie szczepienie powinno być poprzedzone badaniem ginekologicznym.

Szczepienie przeciwko HPV zapobiega wystąpieniu nowotworów narządów płciowych oraz kłykcin kończystych. Ważnym elementem profilaktyki są wizyty kontrolne u ginekologa oraz cytologia. Istotne jest, iż szczepienie nie zwalnia z obowiązku wykonywania kontrolnych badań cytologicznych.