Benzoesan sodu (E211 ) – co to za konserwant? Właściwości, zastosowanie i szkodliwość E211

Benzoesan sodu (Sodium benzoate) wykorzystuje się jako konserwant w żywności, produktach kosmetycznych oraz lekach. Oznacza się go symbolem E211. Jakie ma właściwości i czy jest szkodliwy? O czym warto pamiętać przy zakupie produktów spożywczych zawierających E211?

E211 (benzoesan sodu) – czym jest i jakie są jego właściwości?

Benzoesan sodu (łac. Natrium Benzoicum, Natrii Benzoas,; INCI: Sodium benzoate) to sól sodowa kwasu benzoesowego. Jest to biała, krystaliczna substancja, która charakteryzuje się bardzo dobrą rozpuszczalnością w wodzie. W odpowiednich warunkach chemicznych przekształca się w kwas benzoesowy, który wykazuje właściwości bakterio- i grzybostatyczne. Obydwie substancje są stosowane jako konserwanty. Kwas benzoesowy, mimo swoich właściwości, jest stosowany zdecydowanie rzadziej niż benzoesan sodu, ponieważ jest bardzo słabo rozpuszczalny w wodzie. W produktach E211 często łączony jest z sorbinianem potasu (E202).

Dobra rozpuszczalność w wodzie benzoesanu sodu sprawia, że znajduje on szerokie zastosowanie jako konserwant żywności, kosmetyków, leków oraz jako czynnik antykorozyjny (np. w płynach chłodniczych stosowanych w układach technicznych). Trwają również badania nad zastosowaniem tej substancji w terapii różnych schorzeń.

W przypadku gdy benzoesan sodu jest składnikiem takich produktów jak żywność, napoje, pasta do zębów, płyny do płukania jamy ustnej, inne kosmetyki czy leki, jego użycie jest ściśle regulowane przez przepisy prawne. Jako dodatek do żywności został zakodowany pod symbolem E211. Substancja czynna, której prekursorem jest benzoesan sodu, czyli kwas benzoesowy, posiada symbol E210.

Mechanizm działania tego konserwantu polega na wniknięciu w struktury komórkowe drobnoustrojów obecnych w produktach uniemożliwiając im dalszy rozwój oraz namnażanie.

Gdzie można znaleźć benzoesan sodu, czyli E211?

Benzoesan sodu jest substancją, która nie występuje naturalnie, jednak kwas benzoesowy, który powstaje w produktach zawierających w składzie E211, jest obecny w naturze w wielu rodzajach żywności. Znajdziemy go w jagodach, żurawinie, jabłkach, owocach morza, nabiale (mleko, jogurty, sery) czy przyprawach takich jak cynamon, anyż, gałka muszkatołowa.

Badania wykazały, że zawartość tej substancji w produktach naturalnych jest śladowa (oznaczono go w różnych próbkach naturalnych w ilościach od 0,1 do 100 mg/kg).

Benzoesan sodu używany jest najczęściej w żywności (np. keczup, marynaty), sokach owocowych czy napojach, które naturalnie charakteryzują się pH kwasowym. Powodem takiego zastosowania jest fakt, że w pH z zakresu 2,5-4,5 jest najwydajniej konwertowany do kwasu benzoesowego, dzięki czemu wykazuje najsilniejsze właściwości konserwujące.

Zawartość E211 w produktach przetworzonych jest zdecydowanie wyższa niż w produktach pochodzenia naturalnego (dopuszczalne zawartości zależą od rodzaju żywności lub napoju i wynoszą od dziesiątych części do nawet kilku gramów na kilogram lub litr wybranego produktu).

Ponadto benzoesan sodu jest składnikiem konserwującym używanym podczas produkcji leków i kosmetyków. W niektórych preparatach ze względu na właściwości wykrztuśne jest również zaliczany do składników aktywnych, dlatego znajdziemy go np. w syropach na kaszel.

Powiązane produkty

Active Fresh Mint, płyn do ust, świeża mięta, 500 ml

płyn, próchnica, kamień, bez parabenów

8,99 zł
Do koszyka

Szkodliwość E211 – czy benzoesan sodu jest bezpieczny dla zdrowia? 

Benzoesan sodu po spożyciu jest absorbowany przez nasz organizm z przewodu pokarmowego, a następnie metabolizowany w wątrobie do kwasu hipurowego i wydalany z moczem. Według badań proces ten trwa około 6 godzin. Ze względu na stosunkowo krótki czas, w jakim E211 jest metabolizowany w organizmie ludzkim, jego akumulacja i ewentualne skutki uboczne nie są problemem.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (z ang. World Health Organization, WHO) dla zdrowej osoby dorosłej dzienny limit spożycia benzoesanu sodu wynosi 5 mg/kg (mg na każdy kg masy ciała). Jest to stosunkowo wysoki poziom w porównaniu z zawartością tej substancji w żywności. Stosowany zewnętrznie również jest dla nas bezpieczny, ponieważ nie wywołuje podrażnień skóry.

Benzoesan sodu – jak każda substancja – może wywoływać działania niepożądane: nasilenie objawów alergii, astmy czy podrażnienie przewodu pokarmowego. Z tego powodu osoby cierpiące na wrzody żołądka, zespół jelita wrażliwego lub inne schorzenia przewodu pokarmowego, astmatycy i alergicy powinni uważać na żywność zawierającą ten konserwant. Ze względu na chemiczne podobieństwo E211 do kwasu acetylosalicylowego (aspiryna) osoby uczulone na tę substancję chemiczną również powinny zachować wzmożoną czujność.

Kolejnym ważnym aspektem jest łączenie benzoesanu sodu z witaminą C (kwas askorbinowy). W wyniku reakcji chemicznej pomiędzy tymi substancjami powstaje niezwykle toksyczna substancja jaką jest benzen. Dlatego też nie powinno się spożywać produktów spożywczych, które w składzie zawierają benzoesan sodu (o kodzie E211) i witaminę C (o kodzie E300).

Data publikacji: 30.05.2020

Data aktualizacji: 29.05.2020

Polecane artykuły

Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

Czytaj dalej
Kwas hialuronowy – charakterystyka, właściwości i zastosowanie

Kwas hialuronowy to jedna z najbardziej znanych makrocząsteczek na świecie. Występuje nie tylko w ustroju człowieka, ale również w innych organizmach zwierzęcych, a takie rozpowszechnienie przekłada się na jego szerokie zastosowanie w medycynie i farmacji. Z czego wynika ta popularność? Jakie właściwości ma hialuronian? Oto garść informacji na jego temat.

Czytaj dalej
Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

Czytaj dalej
Ceramidy – czym są? Jakie mają właściwości? Dla kogo kosmetyki z ceramidami?

Ceramidy to naturalnie występujące w naskórku substancje budulcowe, które dzięki swojej budowie i właściwościom mają szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. W artykule odpowiemy na pytania o to, czym są ceramidy, jakie jest ich znaczenie w skórze oraz jak je stosować w codziennej pielęgnacji.

Czytaj dalej
Dioksyny – toksyczność, objawy i skutki zatrucia

Dioksyny należą do chorobotwórczych związków chemicznych, które od lat znajdują się na listach światowych organizacji dbających o zdrowie i życie ludzi oraz zwierząt, a także nadzorujących dobrostan środowiska. To substancje niemające żadnego praktycznego zastosowania, ale za to z długą listę skutków ubocznych ich obecności w organizmie. Czym są dioksyny i dlaczego są groźne?

Czytaj dalej
Minerał mika – właściwości kosmetyków z łuszczykiem

Mika, nazywana łuszczykiem, to minerał, który wykorzystuje się w wielu gałęziach przemysłu. Do branż, w których mika jest niezwykle ceniona, zalicza się przemysł kosmetyczny. Zwłaszcza producenci kosmetyków mineralnych korzystają z naturalnych złóż miki. Jakie cechy powodują, że ten minerał jest szczególnie ceniony? W jakich produktach można go znaleźć? Czy jest bezpieczny?

Czytaj dalej
Wazelina – jak działa?

Wazelina od lat cieszy się popularnością wśród ludzi w każdym wieku ze względu na jej uniwersalne zastosowanie. W poniższym artykule omawiamy wszystkie zalety i właściwości wazeliny, a także sprawdzamy, czy jej stosowanie jest bezpieczne.

Czytaj dalej
Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

Silikony to składniki zaliczające się do tych niesłusznie uznawanych za niebezpieczne. Przybliżamy fakty i obalamy mity z nimi związane. Podpowiadamy: jakie właściwości mają silikony? W których kosmetykach znajdziemy silikony? Czy są bezpieczne? Dla kogo kosmetyki z silikonami są wskazane, a kto powinien od nich stronić?

Czytaj dalej