Topiramat, Topiramatum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o topiramat

Rok wprowadzenia na rynek
1996
Substancje aktywne
topiramat
Działanie topiramatu
przeciwmigrenowe, przeciwpadaczkowe
Postacie topiramatu
kapsułki twarde, tabletki o przedłużonym uwalnianiu, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Neurologia, Neurologia dziecięca, Pediatria, Psychiatria, Psychiatria dzieci i młodzieży
Rys historyczny topiramatu

Pierwsze badania nad topiramatem miały miejsce w 1987 roku na szczurach i myszach. Stwierdzono wtedy jego działanie przeciwdrgawkowe w napadach uogólnionych i częściowych. W tych badaniach brali udział także polscy naukowcy ( zespół Czuczwara), których wyniki opublikowali w wydaniu magazynu "Epilepsja" z 2003 roku.  W Polsce został zarejestrowany w leczeniu padaczki w 1998 roku. 

Wzór sumaryczny topiramatu

C12H21NO8S

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające topiramat

Wskazania do stosowania topiramatu

Topiramat jest lekiem przeciwpadaczkowym stosowanym między innymi w: leczeniu napadów toniczno–klonicznych u pacjentów powyżej 2 lat i starszych, w monoterapii napadów częściowych lub pierwotnie uogólnionych napadów toniczno-klonicznych u pacjentów dorosłych i dzieci powyżej 2 lat, w terapii skojarzonej napadów związanych z zespołem Lennoxa-Gastauta u pacjentów powyżej 2 lat.

Poza tym topiramat znajduje zastosowanie w leczeniu migreny, kiedy inne terapie okazały się bezskuteczne (u dzieci powyżej 12 lat, starszych i dorosłych) oraz wspomagająco w leczeniu otyłości i zaburzeniach nastroju.

Dawkowanie topiramatu

Topiramat stosuje się doustnie, niezależnie od posiłku, w dawkach dobowych uzależnionych od jednostki chorobowej i wieku pacjenta: 

  • monoterapia padaczki u dorosłych: dawka początkowa to 25 mg, którą następnie stopniowo zwiększa się w okresach tygodniowych o 25–50 mg (maksymalna dawka dobowa 500 mg);
  • monoterapia padaczki u dzieci > 6 lat: zaleca się dawkę dobową do 100 mg (2 mg/kg m.c. na dobę);
  • leczenie uzupełniające napadów padaczkowych u dorosłych : dawka dobowa 200–400 mg dobowo, u dzieci > 6 lat: 1–3 mg na kilogram masy ciała na dobę;
  • migrena: dawka dobowa 100–200 mg; nie należy stosować u dzieci w tej jednostce chorobowej.

Przeciwskazania do stosowania topiramatu

Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na topiramat. Zachować ostrożność w grupie pacjentów z niewydolnością wątroby i nerek oraz u kobiet w wieku rozrodczym (w tym planujących ciążę).

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania topiramatu

Niewielka liczba pacjentów leczona topiramatem może być narażona na wzrost częstości napadów padaczkowych, bądź zmianę ich charakteru. Zjawisko to może być wynikiem przedawkowania topiramatu, albo w połączeniu z innymi lekami przeciwpadaczkowymi zmniejszeniem biodostępności tych leków. U pacjentów leczonych topiramatem istnieje ryzyko wystąpienia kwasicy metabolicznej (zmniejszenie stężenia wodorowęglanów we krwi - hamujący wpływ na anhydrazę węglanową), która występując przewlekle może zwiększać ryzyko powstawania kamieni nerkowych i przyczynić się  do wystąpienia osteopenii. U dzieci  wtedy możliwe staje się spowolnienie tempa wzrostu. Aby obniżyć ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej ( szczególnie u osób z predyspozycją do kamicy nerkowej, zwiększoną ilością usuwanego wapnia z moczem, kamicą w wywiadzie rodzinnym ) należy poinformować pacjenta o zwiększeniu podaży płynów w czasie terapii topiramatem. 

Ostrożność należy zachować w przypadku pacjentów z niewydolnością wątroby, chorobami oczu ( wzrost ryzyka krótkowzroczności, spłycenia przedniej komory oka, przekrwienia gałki ocznej (zaczerwienienia) oraz zwiększonego ciśnienia wewnątrzgałkowego).

Warto wspomnieć, iż topiramat może powodować zmniejszenie masy ciała u pacjentów nim leczonych, dlatego należy wprowadzić zwiększenie ilości spożywanych pokarmów w diecie osób leczonych. 

Należy poinformować pacjenta poddanego terapii topiramatem o możliwości wystąpienia zaburzeń nastroju i skłonności do zachowań samobójczych. Jeżeli takie się pojawią powinno się rozważyć zmianę topiramatu na inną substancję przeciwpadaczkową. 

Topiramat w leczeniu padaczki może być stosowany razem z innymi lekami przeciwpadaczkowymi. Część z nich (fenytoina, karbamazepina, kwas walproinowy, fenobarbital, prymidon) może wpływać na stężenie topiramatu w osoczu krwi. Dzieje się tak w przypadku fenytoiny i karbamazepiny, które w znaczny sposób mogą obniżać stężenie terapeutyczne topiramatu we krwi pacjenta. Poza tym leki przyjmowane na inne jednostki chorobowe też mogą mieć znaczenie w terapii topiramatem. I tak w przypadku digoksyny następuje zmniejszenie jej stężenia w osoczu, wyciąg z Hypericum perforatum może obniżyć stężenie terapeutyczne topiramatu, on sam i w skojarzeniu z kwasem walproinowym może obniżać skuteczność doustnych leków antykoncepcyjnych i zaburzać cykle miesiączkowe, obniżać stężenie terapeutyczne litu.

Interakcje topiramatu z innymi substancjami czynnymi

Obniżenie stężenia topiramatu we krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Wzrost stężenia topiramatu we krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Obniżenie stężenia terapeutycznego wskazanym substancji we krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Diltiazem (Diltiazem) leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) estrogeny naturalne i syntetyczne
Flunaryzyna (Flunarizine) inne substancje działające na układ nerwowy
Pioglitazon (Pioglitazone) doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Rysperydon (Risperidone) neuroleptyki atypowe
Węglan litu (Lithium carbonate) neuroleptyki atypowe
W połączeniu z topiramatem zwiększa się ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acetazolamid (Acetazolamide) inhibitory anhydrazy węglanowej
Ceftriakson (Ceftriaxone) cefalosporyny III generacji
Furosemid (Furosemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Sulfasalazyna (Sulfasalazine) pochodne kwasu aminosalicylowego
Torasemid (Torasemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Witamina C (Kwas askorbinowy) (Ascorbic acid (vitamin c)) witamina C
Ryzyko wystąpienia hiperamonemii ( wzrost stężenia amoniaku we krwi) oraz hipotermii ( zmniejszenie podstawowej temperatury ciała do
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas walproinowy (Valproic acid) inne leki przeciwpadaczkowe

Interakcje topiramatu z pożywieniem

Zachować ostrożność podczas terapii topiramatem u osób stosujących dietę ketogeniczną ( zwiększenie podaży tłuszczów przy jednoczesnym ograniczeniu spożywania węglowodanów), gdyż istnieje ryzyko powstania kamicy nerkowej. 

Interakcje topiramatu z alkoholem

W trakcie terapii topiramatem należy bezwzględnie unikać spożywania alkoholu, gdyż takie połączenie działa depresyjnie na OUN.

Wpływ topiramatu na prowadzenie pojazdów

Topiramat bardzo silnie oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, przyczyniając się do senności, zawrotów głowy oraz innych zaburzeń neurologicznych. Mogą one w znaczny sposób upośledzać zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn oraz urządzeń mechanicznych.

Inne rodzaje interakcji

Warto wspomnieć, iż preparaty dziurawca Hypericum perforatum znacznie obniżają stężenie topiramatu we krwi pacjentów, dlatego ważny jest wywiad z pacjentem odnośnie stosowania leków i suplementów diety zawierających wyciąg z dziurawca.

Wpływ topiramatu na ciążę

U dzieci matek leczonych w pierwszym trymestrze ciąży topiramatem w monoterapii stwierdzono liczne wady rozwojowe (wady twarzoczaszki,  rozszczep wargi i podniebienia, spodziectwo i anomalie dotyczące pozostałych części ciała).  Poza tym zaobserwowano niską masę urodzeniową noworodków matek leczonych topiramatem (< 2,5 kg). Dlatego tak istotne jest poinformowanie pacjentki planującej ciążę o możliwym niekorzystnym działaniu topiramatu na płód oraz ewentualne stosowanie bardzo skutecznej metody antykoncepcji u kobiet w wieku rozrodczym.

Wpływ topiramatu na laktację

Topiramat jest lekiem dość bezpiecznym, który może być stosowany u kobiet karmiących i raczej nie wymaga się zamiany go na alternatywne substancje o działaniu przeciwpadaczkowym. Przenika do mleka matki w ok. 10 % dawki stosowanej u matki. Nie stwierdzono negatywnych skutków na psychomotorykę niemowlaków karmionych, aczkolwiek wystąpiły nieliczne przypadki zapalenia żołądka i jelit,  biegunka, uczucie senności, drażliwość i mały przyrost masy ciała, które to ustąpiły po odstawieniu topiramatu w leczeniu matki.

Wpływ topiramatu na płodność

Istnieje bardzo mało badań określających wpływ topiramatu na płodność. Z dostępnych wynika, iż nie wpływa on na poziom hormonów płciowych, ale może powodować zaburzenia erekcji pochodzenia naczyniowego. Wykazano na badaniach na zwierzętach (głównie na szczurach) zaburzenia spermatogenezy i ruchliwości plemników, zmniejszenie stężenia testosteronu oraz zmniejszenie liczby ciąż.

Skutki uboczne

zmniejszenie masy ciała
zawroty głowy
biegunka
senność
zmęczenie
nudności
parestezje
zwiększenie masy ciała
dezorientacja
drażliwość
drgawki
ból ucha
duszność
oczopląs
nieostre widzenie
zaburzenia mowy
kaszel
splątanie
świąd
łysienie
wysypka
zaburzenia koordynacji ruchów
agresja
podwójne widzenie
zaburzenia pamięci
astenia
kamica nerkowa
zmiany nastroju
bóle mięśniowe
szumy uszne
uspokojenie
amnezja
zaburzenia chodu
częstomocz
niedowidzenie
Zaburzenia uwagi
gniew
bóle stawowo-mięśniowe
drganie mięśni
dyzuria
zaburzenia psychomotoryczne
wyciek wodnisty z nosa
krwawienia z nosa
rumień
wzdęcia
zaburzenia smaku
zaburzenia widzenia
zapalenie trzustki
bradykardia
utrata libido
hipokineza
zaburzenia erekcji
nietrzymanie moczu
zaburzenia seksualne
zaburzenia czucia
mroczki przed oczami
choroba refluksowa przełyku
dyskineza
eozynofilia
kołatanie serca
skurcze brzucha / w obrębie jamy brzusznej
krwiomocz
sztywność mięśniowo-szkieletowa
niedokrwistość
kolka nerkowa
paranoja
leukopenia
lęk
nadmierne łzawienie
małopłytkowość
nadmierne wydzielanie śliny
zaburzenia świadomości
widzenie błysków
bradykardia zatokowa
afazja
duszność wysiłkowa
zaburzenia uczenia się
obrzęk gardła
kurcz powiek
nagła utrata słuchu
niedociśnienie tętnicze
głuchota
hipotonia (niedociśnienie) ortostatyczna
omdlenia
powiększenie węzłów chłonnych
płacz
pokrzywka
mania
zaburzenia akomodacji
zespól Stevensa-Johnsona
objawy polekowego zapalenia wątroby
drżenie
brak reakcji na bodźce
zaburzenia węchu
objawy zespołu Raynauda'a
rumień wielopostaciowy
ślepota nocna
brak węchu
obrzęk spojówek
jaskra

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania topiramatu

W przypadku przedawkowania topiramatu mogą wystąpić różne objawy uzależnione najczęściej od przyjętej dawki przez pacjenta. Zaliczamy do nich: drgawki, senność, zaburzenia mowy, niewyraźnie widzenie, podwójne widzenie, zaburzenia myślenia, letarg, nieprawidłowa koordynacja, osłupienie, niedociśnienie, bóle brzucha, pobudzenie, zawroty głowy i depresja. Obserwuje się także przypadki ciężkiej kwasicy metabolicznej ( zmniejszenie stężenia wodorowęglanu w surowicy krwi, poprzez działanie topiramatu na anhydrazę węglanową), objawiające się dusznością, jadłowstrętem, nudnościami, wymiotami, nadmiernym zmęczeniem, tachykardią, arytmią i charakterystycznym oddechem Kussmaula.

Mechanizm działania topiramatu

Na dzień dzisiejszy nie jest znany dokładny mechanizm działania przeciwdrgawkowego, przeciwpadaczkowego i przeciwmigrenowego topiramatu. Prawdopodobnie działa on na zależne od napięcia kanały sodowe, receptory GABA i receptory glutaminianu. W przypadku kanałów sodowych topiramat prowadzi do ich blokady, przez co zmniejsza aktywność napadową oraz nieprawidłowe i nieuregulowane wyładowanie elektryczne występujące w mózgu. Działając na receptory GABA pobudza aktywność receptora GABA-A w mózgowych miejscach receptorów niebenzodiazepinowych (zwiększa częstotliwość z jaką kwas γ-aminomasłowy (GABA) aktywuje receptory GABA-A), przez co nasilone zostaje jego działanie hamujące pobudliwość neuronów, zapobiegając napadom drgawkowym i migrenowym. Lek redukuje aktywność glutaminianu zarówno w receptorach AMPA, jak i kainowych. Topiramat wpływa również na anhydrazę węglanową. Hamując różne izoenzymy anhydrazy węglanowej może wykazywać działanie przeciwpadaczkowe – na chwilę obecną nie wiadomo czy mechanizm ten jest istotny klinicznie. 

Wchłanianie topiramatu

Topiramat wchłaniany jest z przewodu pokarmowego w około 80%. Obecność pokarmu nie wpływa znacząco na proces wchłania, który postępuje dość szybko – maksymalne stężenie topiramatu we krwi stwierdzane jest po około 2 godzinach od przyjęcia tabletki.

Dystrybucja topiramatu

Topiramat wiąże się z białkami osocza krwi w bardzo małym stopniu (zaledwie 9–17%). Może w niewielkim stopniu wysycać erytrocyty gdy jego stężenie we krwi przekracza 4 μg/ml. Objętość dystrybucji w przypadku topiramatu uzależniona jest od płci i u kobiet jest o 50% wyższa niż u mężczyzn. 

Metabolizm topiramatu

Topiramat metabolizowany jest do sześciu nieaktywnych metabolitów (poprzez procesy glukuronidacji, hydroksylacji i hydrolizy): 2,3-deizopropylideno-topiramat, 4,5-deizopropylideno-topiramat, 9-hydroksytopiramat i 10-hydroksytopiramat. Po przebadaniu dwóch najbardziej zbliżonych budową do topiramatu, stwierdza się, iż nie mają one działania przeciwpadaczkowego i przeciwdrgawkowego.

Wydalanie topiramatu

Topiramat wydalany jest głównie przez nerki w postaci niezmienionej (około 70–80%). Charakteryzuje się długim okresem półtrwania (19–23 godzin). U osób z niewydolnością nerek jego stężenie w osoczu może być zdecydowanie wyższe niż u pacjentów z prawidłową funkcją nerek. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij