Słownik badań lekarskich
Nadczynność przytarczyc
Podstawowe informacje
- Encyklopedia leków
-
Chirurgia ogólnaEndokrynologiaNefrologia
Przytarczyce to gruczoły wydzielania wewnętrznego występujące najczęściej w liczbie czterech i zlokalizowane są w bliskiej okolicy tarczycy. Zdarza się jednak, że przytarczyce położone są wewnątrz miąższu tarczycy lub w śródpiersiu. Gruczoły te grają główną rolę w procesie regulacji gospodarki wapniowej.
Wydzielają hormon zwany parathormonem (PTH), który wraz z kalcytoniną – hormonem wydzielanym przez komórki C tarczycy i aktywną postacią witaminy D3 uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowej. Wydzielanie PTH jest regulowane przez układy sprzężeń zwrotnych. Jeden zależny jest od poziomu wapnia w surowicy. Jeśli jest on niski, to następuje pobudzenie przytarczyc do wydzielania PTH, natomiast wysoki poziom wapnia hamuje to wydzielanie. Drugi uzależniony jest od poziomu aktywnej postaci witaminy D3 w surowicy – spadek stężenia witaminy D3 pobudza wydzielanie PTH przez przytarczyce, a jej wzrost hamuje.
PTH, działając na poziomie kości, nerek i układu pokarmowego powoduje zwiększenie poziomu wapnia w surowicy oraz spadek stężenia fosforanów.
Przyczyny:
Nadczynność przytarczyc to stan nadmiernego wytwarzania i wydzielania PTH w stosunku do stężenia wapnia w surowicy.
Wyróżnia się pierwotną nadczynność przytarczyc (czynny hormonalnie gruczolak przytarczyc, przerost przytarczyc) oraz wtórną nadczynność przytarczyc (długotrwałe nadmierne pobudzenie przytarczyc (niewydolność nerek wywołująca hiperfosfatemię).Objawy:
Objawy nadczynności przytarczyc wynikają głównie z podwyższonego poziomu wapnia w surowicy. Mogą wystąpić:
Rozpoznanie:
Oprócz stwierdzenia obecności charakterystycznych objawów do rozpoznania niezbędne jest oznaczenie poziomu wapnia i fosforanów oraz PTH w surowicy (wapń i PTH – zwiększony poziom, fosforany – zmniejszony), a także stężenia fosforanów w moczu – zwiększone.
Leczenie:
Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu gruczolaka, a w przypadku przerostu przytarczyc – na ich prawie całkowitym wycięciu.
