Tirzepatyd, Tirzepatydum - Zastosowanie, działanie, opis

Tirzepatyd jest zalecany w terapii dorosłych osób z niezadawalająco kontrolowaną cukrzycą typu 2 jako uzupełnienie diety i aktywności fizycznej. Może być stosowany jako monoterapia, gdy zastosowanie metforminy jest niemożliwe z powodu nietolerancji lub przeciwwskazań. Dodatkowo, może być używany w połączeniu z innymi preparatami stosowanymi w leczeniu cukrzycy.

Tirzepatyd jest wskazany jako uzupełnienie diety o niskiej kaloryczności i zwiększonej aktywności fizycznej w celu regulacji masy ciała, w tym zarówno redukcji, jak i utrzymania masy ciała, u dorosłych osób ze wskaźnikiem masy ciała świadczącym o otyłości lub o nadwadze. 

Tirzepatyd należy podawać podskórnie, regularnie zmieniając miejsce iniekcji. W przypadku jednoczesnego podawania insuliny zalecane jest aby iniekcje tych dwóch leków były podawane w inne miejsca. Lek można przyjmować niezależnie od posiłków i pory dnia. 

Dawka substancji czynnej jest zależna od masy ciała pacjenta, wieku, chorób współistniejących. Zwykle zalecana dawka podtrzymująca mieści się zakresie od 2.5 mg do 15 mg na tydzień. Zalecane jest aby leczenie zaczynać od podania 2.5 mg tirzepatydu, a następnie w zależności od potrzeby dawkę substancji czynnej można zwiększać po 2.5 mg. 

W przypadku jednoczesnego przyjmowania pochodnych sulfonylomocznika lub insuliny istnieje ryzyko wystąpienia u pacjenta zjawiska hipoglikemii. W celu uniknięcia nagłego spadku stężenia glukozy w osoczu można rozważyć zmniejszenie dawki leków przeciwcukrzycowych.

Jeśli podczas terapii dojdzie do pominięcia dawki substancji czynnej, jej przyjęcie jest możliwe jeśli od prawidłowego dnia przyjęcia leku nie minęło więcej niż 3 dni. 

Stosowanie tirzepatydu jest przeciwwskazane w przypadku wystąpienia nadwrażliwości na tę substancję czynną. 

W trakcie terapii tirzepatydem oraz insuliną lub substancjami pobudzającymi wydzielanie insuliny istnieje ryzyko pojawienia się u pacjenta hipoglikemii (spadku stężenia glukozy w osoczu). W celu zmniejszenia prawdopodobieństwa rozwoju hipoglikemii należy zmniejszyć dawkę insuliny lub leku zwiększającego jej uwalnianie. 

Podczas przyjmowania tirzepatydu istnieje ryzyko wystąpienia odwodnienia, które może być przyczyną uszkodzenia nerek. W przypadku wystąpienia objawów ze strony przewodu pokarmowego, takich jak biegunka, nudności lub wymioty zalecane jest stosowanie metod zapobiegających rozwinięciu się ciężkiego odwodnienia. 

Podczas terapii tirzepatydem zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności w przypadku pacjentów cierpiących na ciężkie choroby przewodu pokarmowego, w tym porażenie żołądka. 

Brak badań dotyczących bezpieczeństwa substancji czynnej u pacjentów cierpiących na nieproliferacyjną retinopatię cukrzycową, cukrzycowy obrzęk plamki lub retinopatię cukrzycową. Zalecane jest zachowanie ostrożności w tej grupie pacjentów. 

Brak informacji o stopniu bezpieczeństwa substancji czynnej u pacjentów cierpiących na ostre zapalenie trzustki. Niektórzy pacjenci przyjmujący tirzepatyd zapadali na ostre zapalenie trzustki. Pacjenci stosujący lek powinni być poinformowani o objawach ostrego zapalenia trzustki i konieczności przerwania terapii w przypadku ich wystąpienia. 

Tirzepatyd nie wywiera lub ma nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Przed rozpoczęciem terapii pacjenci powinni być poinformowani o metodach przeciwdziałania zjawisku hipoglikemii podczas stosowania leku w połączeniu z insuliną lub metforminą, które może być przyczyną osłabienia lub utraty przytomności. 

Tirzepatyd może wydłużać czas niezbędny do osiągnięcia maksymalnego stężenia substancji czynnych w osoczu podczas terapii. W większości przypadków ta sytuacja nie będzie miała znaczenia klinicznego, jednak zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności w przypadku jednoczesnego przyjmowania leków o wąskim indeksie terapeutycznym, takich jak np. digoksyna. cytostatyki i leki immunosupresyjne, hormony tarczycowe, warfaryna, leki przeciwarytmiczne.

Stosowanie tirzepatydu w okresie ciąży nie jest zalecane. Brak badań potwierdzających bezpieczeństwo substancji czynnej w tym okresie a badania na zwierzętach wykazały teratogenny wpływ leku na rozwój płodu u zwierząt. Stosowanie tirzepatydu nie jest zalecane w przypadku kobiet w wieku rozrodczym niestosujących skutecznych metod antykoncepcyjnych podczas terapii. 

Brak informacji dotyczących przenikania substancji czynnej do pokarmu kobiety karmiącej. Nie można wykluczyć możliwości przedostania się niewielkich ilości leku do mleka podczas laktacji. W przypadku terapii tirzepatydem podczas laktacji należy starannie rozważyć stosunek korzyści odniesionych z karmienia dla dziecka do korzyści odniesionych z leczenia przez matkę i podjąć decyzję dotyczącą kontynuacji lub przerwania karmienia piersią. 

Brak informacji dotyczących szkodliwego wpływu tirzepatydu na płodność u ludzi lub zwierząt. 

Po podskórnym podaniu tirzepatydu istnieje ryzyko pojawienia się działań niepożądanych o różnej częstotliwości występowania. W trakcie terapii zgłaszano występowanie:

• bardzo często: biegunek, nudności oraz hipoglikemii, w przypadku gdy lek przyjmowano jednocześnie z pochodnymi sulfonylomocznika lub insuliną;
• często: hipoglikemii, w przypadku gdy lek przyjmowano jednocześnie z metforminą lub inhibitorami SGLT2i, niedociśnienia tętniczego, zawrotów głowy, spadku łaknienia, objawów gastrycznych wśród których występowały bóle brzucha, wymioty, zaparcia, wzdęcia, odbijanie, refluks przełyku i żołądka, niestrawności, a także uczucia zmęczenia, wypadania włosów, wzrostu aktywności lipazy i amylazy, tachykardii;
•  niezbyt często: hipoglikemii, w przypadku gdy lek przyjmowano jednocześnie z metforminą, spadku masy ciała; wzrostu stężenia kalcytoniny w osoczu, bólu w miejscu iniekcji, ostrego zapalenia trzustki, kamicy żółciowej, zapalenia pęcherzyka żółciowego;
• rzadko: reakcji anafilaktycznej, obrzęku naczynioruchowego. 

W przypadku przyjęcia zbyt wysokiej dawki tirzepatydu istnieje ryzyko pojawienia się ciężkich objawów ze strony przewodu pokarmowego, w tym bólu brzucha i wymiotów.

Mechanizm działania tirzepatydu polega na długotrwałym wpływie na dwa hormony jelitowe, wydzielane w organizmie w odpowiedzi na spożycie pożywienia. Wpływ substancji czynnej na receptory przeznaczone dla glu­ko­zo­za­leż­nego pep­tydu in­su­li­no­tro­po­wego (GIP) oraz glu­ka­go­no­po­dob­nego pep­tydu 1 (GLP­-1) odpowiada za szereg efektów wykorzystywany w leczeniu cukrzycy oraz ograniczaniu zjawiska otyłości. 

Tirzepatyd łącząc się z receptorami przeznaczonymi dla GIP oraz GLP-1 powoduje spadek stężenia glukozy na czczo i po posiłku, który jest związany ze zwiększeniem wydzielania insuliny przez komórki β wysp trzustki w odpowiedzi na glukozę dostarczaną z pożywieniem. Ponadto, substancja czynna uwrażliwia organizm na działanie insuliny, co jest również związane ze spadkiem masy ciała u pacjentów przyjmujących tirzepatyd. Spadek masy ciała zmniejsza ryzyko wystąpienia zjawiska insulinooporności. Tirzepatyd ogranicza uczucie głodu oraz chroni organizm przed zwiększonym spożyciem pokarmu, dzięki czemu wielu pacjentów, którzy go przyjmowali zgłaszało znaczny spadek masy ciała podczas kuracji. 

Substancja czynna spowalnia proces opróżniania żołądka, dzięki czemu ogranicza tempo wchłaniania glukozy z przyjętego posiłku i wywiera korzystny wpływ na glikemię poposiłkową. Ponadto, tirzepatyd ograniczał również uwalnianie glukagonu – hormonu odpowiadającego za uwalnianie glukozy z cząsteczek zmagazynowanego w organizmie glukagonu. 

Lek jest wchłaniany do krążenia ogólnego po podaniu podskórnym w brzuch, uda lub ramiona. Maksymalne stężenie tirzepatydu w osoczu występowało po upływie od 8 do 72 godzin po podaniu leku. 

Substancja czynna występuje w połączeniu z białkami osocza na poziomie 99%. 

Biotransformacja tirzepatydu polega na β-oksydacji reszty kwasu tłuszczowego, rozkładzie cząsteczki białkowej przez enzymy proteolityczne oraz hydrolizie cząsteczki amidu. 

Okres półtrwania tirzepatydu wynosi około 5 dni. Metabolity substancji czynnej są wydalane z moczem i z kałem.